1. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) là gì?
ROS viết trọn vẹn là “Return On Sales” được hiểu là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, hay tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu thuần. Đây là chỉ số được tính theo tỷ lệ % cho biết trong 1 đồng doanh thu thu được có bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Doanh thu ở đây là doanh thu thuần từ hoạt động bán hàng và dịch vụ, sau đó trừ đi toàn bộ chi phí và thuế suất.
Người Việt ta hay nói “bán 1 lời 1”, tức là vốn chi phí = 1 đồng, bán ra 2 đồng, lời 1 đồng. Khi này chỉ số ROS sẽ là 50%.
Chỉ số ROS phản ánh hiệu quả việc doanh nghiệp đã và đang thực hiện quản lý kiểm soát chi tiêu trong kỳ thế nào. Chỉ số ROS càng cao càng chứng minh doanh nghiệp đó đang làm ăn có lãi.
2. Công thức tính ROS
ROS được tính theo công thức sau đây:
Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế là Mã số 60 trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Ban hành theo Thông tư số 133/2016/TT-BTC ngày 26/08/2016 của Bộ tài chính và Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ tài chính).
- Doanh thu thuần là Mã số 10 trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Ban hành theo Thông tư số 133/2016/TT-BTC ngày 26/08/2016 của Bộ tài chính và Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ tài chính).
Từ công thức trên có thể thấy:
- ROS tăng khi lợi nhuận sau thuế tăng hoặc doanh thu thuần giảm so với lợi nhuận sau thuế.
- ROS giảm khi lợi nhuận sau thuế giảm hoặc doanh thu thuần tăng so với lợi nhuận sau thuế.
Ví dụ cách tính ROS:
Để hiểu thêm về cách tính ROS, các bạn có thể theo dõi ví dụ sau đây: Công ty X trong năm tài chính 2020 có doanh thu thuần về bán hàng gửi tới dịch vụ là 10 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp là 2 tỷ đồng.
=> Vì vậy, ROS = 2/10 x 100% = 20%. Tức là trong năm 2020, công ty X có 1 đồng doanh thu bán hàng và gửi tới dịch vụ sẽ tạo ra được 0,2 đồng lợi nhuận sau thuế.
3. Ý nghĩa của chỉ số ROS
ROS là một chỉ số có ý nghĩa cần thiết đối với bản thân doanh nghiệp, nhà đầu tư và ngân hàng. Căn cứ như sau:
3.1. Đối với doanh nghiệp
Bằng cách tính toán ROS thường xuyên và so sánh với ROS ngành và các đối thủ cạnh tranh, doanh nghiệp sẽ nhận biết được vị trí của mình. Từ đó, tiến hành những thay đổi cần thiết để cải thiện hoạt động kinh doanh như:
- Tăng doanh thu: Doanh nghiệp có thể tăng doanh thu thông qua việc tăng doanh số bán hàng bằng cách giữ chân khách hàng cũ, thu hút thêm khách hàng mới thông qua các chương trình marketing như: chiết khấu, giảm giá hoặc cải thiện chính sách chăm sóc khách hàng…
- Sử dụng công nghệ để công tác hiệu quả hơn. Ví dụ như các giải pháp Quản lý quan hệ khách hàng (CRM) có thể giúp nhóm bán hàng hoạt động hiệu quả hơn và thu hút nhóm khách hàng tiềm năng. Bên cạnh đó, CRM còn có thể giúp doanh nghiệp giải quyết các vấn đề tồn tại về dịch vụ khách hàng.
- Giảm chi phí lao động: Điều này có thể liên quan đến việc đầu tư nhiều hơn trước để giảm chi phí sau này. Một ví dụ là đầu tư nhiều hơn vào đào tạo bán hàng, để chuyên viên của bạn công tác hiệu quả hơn hoặc trả lương cao hơn để thu hút những người lao động giỏi.
- Giảm chi phí nguyên vật liệu: Điều này có thể được thực hiện bằng cách liên hệ với các nhà gửi tới của bạn và xem liệu bạn có thể thương lượng giá thấp hơn. Hoặc doanh nghiệp có thể tiến hành phân tích sản xuất để đảm bảo rằng nguyên liệu không bị sử dụng lãng phí.
3.2. Đối với nhà đầu tư
Dựa vào chỉ số ROS, nhà đầu tư có thể đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh của công ty có đạt hiệu quả như mong đợi được không. Bên cạnh đó, chỉ số này còn giúp họ có thông tin chi tiết về tiềm năng phát triển của doanh nghiệp. Căn cứ như sau:
- ROS dương là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang kinh doanh có lãi. ROS càng lớn thì càng lãi nhiều.
- ROS âm nghĩa là doanh nghiệp đó đang kinh doanh thu lỗ. Điều này đồng nghĩa với việc nhà quản lý đang không kiểm soát được chi phí hoạt động kinh doanh. Hoặc cũng có thể là do mặt hàng của doanh nghiệp đang bị cạnh tranh quá mức dẫn đến việc không thể tiêu thụ được.
3.3. Đối với ngân hàng
Ngân hàng dựa vào chỉ số này để xem xét hoạt động kinh doanh của công ty có khả quan được không và công ty có khả năng trả nợ được không. Từ đó, ngân hàng sẽ đưa ra quyết định có cho công ty vay vốn được không.
4. Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu bao nhiêu là hợp lý?
Đối với các doanh nghiệp, lợi nhuận sau thuế có thể âm hoặc dương, nhưng doanh thu thuần thì luôn luôn là giá trị dương. Vì vậy, khi ROS mang giá trị âm chứng tỏ doanh nghiệp đang kinh doanh thua lỗ, ROS dương có nghĩa là doanh nghiệp làm ăn có lãi.
Khi phân tích ROS điều cần thiết cần lưu ý là tỷ lệ phần trăm càng cao, công ty càng tạo ra nhiều lợi nhuận trực tiếp từ hoạt động bán hàng và gửi tới dịch vụ so với một số nguồn thu nhập khác như lãi đầu tư.
Các chuyên gia cho rằng đối với 1 doanh nghiệp thì nếu ROS lớn hơn 10% thì công ty đó hoạt động tốt. Tuy nhiên, để xác định ROS bao nhiêu là hợp lý, cần dựa vào các yếu tố:
- Tỷ số trung bình ngành
Mỗi ngành nghề sẽ có chỉ số ROS khác nhau, vì vậy nhà đầu tư cần tiến hành so sánh ROS của công ty với trung bình ngành để đưa ra nhận định chính xác.
- Xu hướng của chỉ số
ROS có thể gửi tới ý nghĩa hơn cho doanh nghiệp khi được nghiên cứu trong một khoảng thời gian để đánh giá xu hướng. Ví dụ, nếu thấy lợi nhuận giảm trong một khoảng thời gian nhất định, mặc dù doanh thu bán hàng ngày càng tăng. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy công ty đang tận dụng các cơ hội bán hàng ít sinh lời hơn để phát triển. Thật không may, đây không phải là một xu hướng tốt và có thể là kết quả của sự bão hòa quá mức của các thị trường béo bở hoặc quy hoạch quản lý của công ty yếu kém.