Bắt người phạm tội quả tang là một vấn đề thuộc lĩnh vực pháp luật hình sự được rất nhiều người quan tâm. Đây là một trong những biện pháp ngăn chặn nhằm kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc khi có căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử. Vậy Bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã là thế nào? Mời bạn cân nhắc nội dung trình bày dưới đây của công ty Luật LVN Group.
Bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã
1/ Bắt người phạm tội quả tang là gì?
Bắt người phạm tội quả tang là bắt người khi người đó đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm thì bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt. Bắt người phạm tội quả tang là một trong những biện pháp ngăn chặn được đơn vị tố tụng áp dụng để kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc ngăn chặn người mới phạm tội bỏ trốn, gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc sẽ tiếp tục phạm tội.
2/ Thẩm quyền bắt người phạm tội quả tang
Căn cứ Điều 111 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 thì:
“Điều 111. Bắt người phạm tội quả tang
1. Đối với người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm mà bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt thì bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay người bị bắt đến đơn vị Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất. Các đơn vị này phải lập biên bản tiếp nhận và giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
2. Khi bắt người phạm tội quả tang thì người nào cũng có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt.
3. Trường hợp Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an phát hiện bắt giữ, tiếp nhận người phạm tội quả tang thì thu giữ, tạm giữ vũ khí, hung khí và bảo quản tài liệu, đồ vật có liên quan, lập biên bản bắt giữ người, lấy lời khai ban đầu, bảo vệ hiện trường theo hướng dẫn của pháp luật; giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.”
3/ Những trường hợp phạm tội quả tang
- Người đang thực hiện tội phạm thì bị phát hiện
Trong trường hợp này, người đang thực hiện tội phạm là người đang thực hiện hành vi phạm tội được quy định trong bộ luật hình sự nhưng chưa hoàn thành tội phạm hoặc chưa kết thúc việc phạm tội thì bị phát hiện.
Đối với những tội phạm mà hành vi phạm tội được thực hiện trong một khoảng thời gian dài, không bị gián đoạn như tội tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng, tội tàng trữ trái phép chất nổ, chất độc, chất cháy, chất phóng xạ… thì trong suốt thời gian đó bị coi là đang thực hiện tội phạm. Vì vậy, thời gian nào tội phạm bị phát giác cũng là phạm tội quả tang.
- Ngay sau khi người thực hiện tội phạm thực hiện hành vi phạm tội thì bị phát hiện
Đây là trường hợp kẻ phạm tội vừa thực hiện tội phạm xong chưa kịp chạy trốn hoặc đang cất giấu công cụ, phương tiện, đang xóa những dấu vết của tội phạm trước khi chạy trốn thì bị phát hiện.
Cần phải lưu ý để bắt người phạm tội theo trường hợp quả tang này phải có chứng cứ chứng minh là kẻ đó vừa gây tội xong, chưa kịp chạy trốn và sự phát hiện, bắt giữ người phạm tội phải xảy ra tức thời sau khi tội phạm được thực hiện.
- Người thực hiện tội phạm đang bị đuổi bắt
Trong trường hợp phạm tội quả tang này, người phạm tội vừa thực hiện tội phạm xong hoặc đang thực hiện tội phạm thì bị phát hiện nên đã chạy trốn và bị đuổi bắt.
Trong trường hợp này, việc đuổi bắt phải liền ngay sau khi chạy trốn thì mới có cơ sở xác định đúng người phạm tội tránh bắt nhầm phải người không thực hiện tội. Nếu việc đuổi bắt bị gián đoạn về thời gian so với hành vi chạy trốn thì không được bắt quả tang mà có thể bắt theo trường hợp khẩn cấp.
4/ Những việc cần làm ngay sau khi bắt người phạm tội quả tang
Căn cứ Điều 114 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 thì:
- Sau khi giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt người hoặc nhận người bị giữ, bị bắt, Cơ quan điều tra, đơn vị được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải lấy lời khai ngay và trong thời hạn 12 giờ phải ra quyết định tạm giữ hoặc trả tự do cho người bị bắt.
- Sau khi lấy lời khai người bị bắt theo quyết định truy nã thì Cơ quan điều tra nhận người bị bắt phải thông báo ngay cho Cơ quan đã ra quyết định truy nã đến nhận người bị bắt. Sau khi nhận người bị bắt, đơn vị đã ra quyết định truy nã phải ra ngay quyết định đình nã.
- Trường hợp người bị bắt có nhiều quyết định truy nã thì Cơ quan điều tra nhận người bị bắt chuyển giao người bị bắt cho đơn vị đã ra quyết định truy nã nơi gần nhất.
Cách lập biên bản đối với người phạm tội quả tang:
Việc lập biên bản bắt người phạm tội quả tang phải tuân thủ theo đúng quy định tại Điều 115 và Điều 133 BLTTHS:
Thứ nhất: Phải lập theo mẫu thống nhất (Mẫu số: 54 ban hành theo Thông tư số 61/2017/TT-BCA, ngày 14/12/2017 của Bộ Công an).
Khi tiến hành lập biên bản bắt người phạm tội quả tang phải mời người chứng kiến việc lập biên bản, người này phải có đủ năng lực hành vi, phải có trình độ văn hóa nhất định. Cử người phiên dịch có trình độ hiểu biết, thành thạo tiếng nói dân tộc hoặc người nước ngoài, trong trường hợp không có người phiên dịch tiếng nước ngoài thì có thể mời người phiên dịch là người cùng dân tộc có sự tương đồng về ngôn ngữ với người nước ngoài, ví dụ người Mông, người xá, người Thái… với điều kiện nói nghe, hiểu được tiếng của nhau.
Biên bản phải ghi rõ giờ, ngày, tháng, năm, địa điểm bắt, nơi lập biên bản, thành phần tham gia bắt, thành phần tham gia lập biên bản bắt người phạm tội quả tang; những việc đã làm, tình hình, diễn biến trong khi thi hành việc bắt, tài liệu, đồ vật bị tạm giữ, tình trạng sức khỏe và ý kiến, khiếu nại của người bị bắt, thời gian kết thúc việc lập biên bản.
Thứ hai: Biên bản bắt người phạm tội quả tang phải được đọc cho người bị bắt và người chứng kiến nghe. Người bị bắt người thi hành việc bắt và người chứng kiến cùng nhau ký tên vào biên bản, nếu ai có ý kiến khác hoặc không đồng ý với nội dung biên bản thì có quyền ghi vào biên bản và ký tên. Những điểm sửa chữa, thêm bớt, tẩy xóa trong biên bản phải được xác nhận bằng chữ ký của họ. Trường hợp người bị bắt quả tang không ký vào biên bản thì người lập biên bản ghi rõ lý do và mời người chứng kiến ký vào biên bản.
Trường hợp người bị bắt, không biết tiếng phổ thông thì phải cử người phiên dịch tiếng phổ thông ra tiếng cho họ. Trường hợp người bị bắt không biết chữ thì người lập biên bản đọc biên bản cho họ nghe với sự có mặt của người chứng kiến. Biên bản phải có điểm chỉ của người bị bắt và chữ ký của người chứng kiến.
Trường hợp người bị bắt có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc vì lý do khác mà không thể ký vào biên bản thì người lập biên bản đọc cho họ nghe với sự chứng kiến và những người tham gia khác. Biên bản phải có chữ ký của người chứng kiến.
5/ Một số câu hỏi về Bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã
Ví dụ về phạm tội quả tang là thế nào?
Có thể nêu một ví dụ về phạm tội quả tang như sau cho dễ hình dung. Ngày 4/10/2023, Đội điều tra hình sự Công an huyện A được tin báo tại nhà ông Nguyễn B có khoảng 10 người đang tham gia đánh bài ăn tiền. Sau khi nhận được tin báo, Đội điều tra hình sự Công an huyện A đột nhập vào nhà ông B phát hiện và lập biên bản phạm tội quả tang tại sòng bạc gồm có 10 người chơi. Vật chứng thu giữ tại chiếu bạc gồm dụng cụ dùng để đánh bạc cùng với số tiền thu giữ được tại chiếu bạc là 6 triệu đồng.
Vì vậy, đội điều tra hình sự Công an huyện B lập biên bản bắt người phạm tội quả tang là đúng vì tại chiếu bạc đã thu giữ được số tiền là 6 triệu đồng.
Bắt quả tang Tiếng Anh là gì?
Nếu như bạn chưa biết, người ta dùng ‘catch red-handed’ để nói về hành vi ‘bắt quả tang’ trong tiếng Anh.
Không tố giác người thân phạm tội có bị sao không?
Điều 22 Bộ luật hình sự hiện hành quy định người không tố giác tội phạm là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự nếu không tố giác các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc một số tội đặc biệt nghiêm trọng quy định tại Điều 313 Bộ luật hình sự.
Để nghiên cứu thêm kiến thức về Che giấu tội phạm, mời bạn cân nhắc nội dung trình bày: “Che giấu tội phạm” và “không tố giác tội phạm” theo hướng dẫn của BLHS 2015
Trên đây là một số thông tin về Bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã – Công ty Luật LVN Group, trong trường hợp bạn cần nghiên cứu thêm những thông tin về lĩnh vực tội phạm, mời bạn đọc cân nhắc và nếu có thêm những câu hỏi về nội dung trình bày này hay những vấn đề pháp lý khác về dịch vụ luật sư, tư vấn nhà đất, thành lập doanh nghiệp… hãy liên hệ với LVN Group theo thông tin bên dưới để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả từ đội ngũ luật sư, chuyên viên pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm từ chúng tôi. LVN Group đồng hành pháp lý cùng bạn.