Bố chỉ để lại tài sản cho 2 anh em thì mẹ kế có được hưởng không?

Chị Lan có câu hỏi:

Kính chào các luật sư!

Tôi rất mong được các luật sư tư vấn, trả lời câu hỏi về trường hợp của gia đình tôi như sau:

Bố mẹ tôi có 2 người con. Mẹ tôi đã qua đời cách đây vài năm, bố tôi có sở hữu 1 căn nhà (đứng tên sổ đỏ). Bố tôi vừa lấy vợ mới (có đăng ký kết hôn). Vậy nếu sau này bố tôi mất thì tài sản sẽ được phân chia thế nào? Trường hợp bố tôi viết di chúc chỉ để lại tài sản cho 2 anh em tôi thì mẹ kế có được phần nào không?

Xin cảm ơn các luật sư!

Luật sư trả lời:

Chào bạn

– Tài sản của bố bạn có trước khi kết hôn với vợ sau nên là tài sản riêng, trừ trường hợp bố bạn đồng ý gộp vào tài sản chung của vợ chồng (vợ sau). Căn nhà mà bạn nêu có thể là tài sản riêng của bố bạn (ví dụ được tăng cho hay thừa kế), khi bố bạn mất thì vợ (mới) và các con thuộc hàng thừa kế thứ nhất (chia đều nhau). Nếu căn nhà là tài sản chung của bố mẹ bạn thì phần tài sản riêng của bố bạn vừa nêu chỉ là giá trị 1/2 căn nhà.

– Người nào đứng tên thụ hưởng trong di chúc thì được quyền nhận tài sản từ di sản chia theo di chúc, tuy nhiên, người vợ vẫn được hưởng di sản không phụ thuộc di chúc trên cơ sở Điều 644 Bộ Luật dân sự:

Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo hướng dẫn tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.

 

Trân trọng!

Luật sư 2 trả lời:

Chào bạn,

Trường hợp của bạn mình xin được nêu mấy ý như sau.

Trường hợp thứ 1: Nếu căn nhà đó thuộc sở hữu chung của cả bố và mẹ bạn trước khi mẹ bạn qua đời thì tài sản đó là tài sản chung của vợ và chồng nên sau khi mẹ bạn mất, phần di sản của mẹ bạn (1/2 tài sản chung của vợ chồng nếu không có thỏa thuận khác) sẽ được chia cho những người thừa kế ở hàng thừa kế thứ 1 bao gồm: bố và 2 anh em bạn. BLDS 2015 quy định như sau:

Điều 649. Thừa kế theo pháp luật

Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời gian với người lập di chúc; đơn vị, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời gian mở thừa kế;

d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

2. Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

a) Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;

b) Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;

c) Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời gian với người lập di chúc; liên quan đến đơn vị, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời gian mở thừa kế.

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Trong trường hợp này, nếu bố bạn muốn gộp ngôi nhà vào tài sản chung của vợ chồng với vợ sau thì phải có sự đồng ý của 2 anh em bạn hoặc chỉ hộp được phần của bố bạn vào tài sản chung.

Trường hợp thứ 2: Nếu ngôi nhà là tài sản riêng của bố bạn theo hướng dẫn tại luật hôn nhân gia đình

Điều 43. Tài sản riêng của vợ, chồng

1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo hướng dẫn tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo hướng dẫn của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.

Thì việc phân chia di sản tuân theo hướng dẫn tại Đ 675 và 676 BLDS 2015, mẹ kế của bạn sẽ không được hưởng di sản. Trong trường hợp bố bạn gộp tài sản riêng của bố bạn vào tài sản chung của vợ chồng với vợ sau(mẹ kế của bạn) thì mẹ kế của bạn sẽ được chia di sản theo hướng dẫn của pháp luật.

Trong trường hợp bố bạn có di chúc để lại tài sản cho 2 anh em, thì phần tài sản riêng của bố bạn sẽ được chia theo di chúc, tuy nhiên, người vợ vẫn được hưởng di sản không phụ thuộc nội dung di chúc căn cứ theo hướng dẫn BLDS 2015 như sau:

Điều. 644 Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo hướng dẫn tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.

Hi vọng bạn đã có câu trả lời cần biết!