Dù Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 đã được sửa đổi, bổ sung lần thứ nhất năm 1990 nhưng trong quá trình áp dụng vẫn còn một số điểm vướng mắc trong quá trình tiến hành khởi tố, điều tra, xét xử. Và sự ra đời của Hiến pháp năm 1992 thay thế cho Hiến pháp năm 1959 khiến cho một số điều luật của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 không đồng nhất. Do đó Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sửa đổi bổ sung lần thứ hai vào ngày 22 tháng 12 năm 1992. Để nghiên cứu nội dung Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992 có những điểm mới nào được sửa đổi, bổ sung so với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988, hãy theo dõi nội dung trình bày dưới đây của LVN Group để được trả lời câu hỏi.
1. Hoàn cảnh ra đời của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992.
Sau một thời gian thi hành, căn cứ vào thực tiễn tố tụng trong việc giải quyết vụ án hình sự và việc Hiến pháp năm 1992 mới được ban hành thay thế cho Hiến pháp năm 1959 có điểm quy định khác so với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988, để khắc phục những vướng mắc và thiếu sót trong quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 đối với việc khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử các vụ án hình sự thì Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa IX tại kì họp thứ hai đã quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự lần thứ hai vào ngày 22 tháng 12 năm 1992 cho phù hợp với tình hình mới và nguyện vọng của nhân dân, đồng thời phù hợp với Hiến pháp năm 1992.
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 được Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992 sửa đổi, bổ sung lần thứ hai.
2. Những điểm mới của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992.
Căn cứ vào Điều 84 của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992 đã sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 28 tháng 6 năm 1988 và sửa đổi, bổ sung ngày 30 tháng 6 năm 1990. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992 đã sửa đổi, bổ sung 5 điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 sửa đổi, bổ sung năm 1990. Căn cứ là:
– Khoản 4 Điều 43 về người làm chứng được sửa đổi, bổ sung như sau:
“4. Người làm chứng đã được đơn vị điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án triệu tập, nhưng cố ý không đến mà không có lý do chính đáng, thì có thể bị dẫn giải.
Người làm chứng từ chối hoặc trốn tránh việc khai báo mà không có lý do chính đáng, thì phải chịu trách nhiệm theo Điều 242 của Bộ luật hình sự; khai gian dối thì phải chịu trách nhiệm theo Điều 241 của Bộ luật hình sự.”
– Đoạn 2 khoản 1 Điều 121 về kê biên tài sản được sửa đổi như sau:
“Những người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều 62 của Bộ luật này có quyền ra lệnh kê biên tài sản. Lệnh kê biên của những người được quy định tại điểm d khoản 1 Điều 62 của Bộ luật này phải được thông báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp trước khi thi hành.”
– Điều 215a về việc Tòa án cấp phúc thẩm áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, được bổ sung một đoạn vào cuối điều như sau:
“Đối với bị cáo không bị tạm giam, nhưng bị phạt tù thì Tòa án quyết định bắt giam ngay, trừ các trường hợp quy định tại Điều 231 của Bộ luật này.”
– Điều 222 về hủy án sơ thẩm để điều tra lại hoặc xét xử lại được bổ sung khoản 4 như sau:
“4. Trong trường hợp hủy án sơ thẩm để điều tra lại hoặc xét xử lại mà thời hạn tạm giam đối với bị cáo đã hết và xét thấy việc tiếp tục tạm giam bị cáo là cần thiết, thì Tòa án cấp phúc thẩm ra lệnh tạm giam cho đến khi đơn vị điều tra hoặc Tòa án cấp sơ thẩm thụ lý lại vụ án.
Trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày hủy án sơ thẩm, hồ sơ vụ án phải được chuyển cho đơn vị điều tra hoặc Tòa án cấp sơ thẩm để giải quyết theo thủ tục chung.”
– Điều 256 về hủy bản án hoặc quyết định để điều tra lại hoặc xét xử lại được bổ sung một đoạn vào cuối điều như sau:
“Trong trường hợp hủy bản án hoặc quyết định bị kháng nghị để điều tra lại hoặc để xét xử lại và xét thấy việc tiếp tục tạm giam bị cáo là cần thiết, thì Hội đồng giám đốc thẩm ra lệnh tạm giam cho đến khi Viện kiểm sát hoặc Tòa án thụ lý lại vụ án.”
Mặt khác, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992 đã bổ sung thêm 3 điều mới vào Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 sửa đổi, bổ sung năm 1990. Căn cứ là:
– Điều 143a. Trả hồ sơ để điều tra bổ sung.
“Viện kiểm sát ra quyết định trả hồ sơ cho đơn vị điều tra để điều tra bổ sung khi qua nghiên cứu hồ sơ vụ án phát hiện thấy:
1. Còn thiếu những chứng cứ cần thiết đối với vụ án mà Viện kiểm sát không thể tự mình bổ sung được;
2. Có căn cứ để khởi tố bị can về một tội khác hoặc có người đồng phạm khác;
3. Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.
Những vấn đề cần được điều tra bổ sung phải được nói rõ trong quyết định yêu cầu điều tra bổ sung.”
– Điều 143b. Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án.
“1. Viện kiểm sát ra quyết định đình chỉ vụ án khi có một trong những căn cứ quy định tại Điều 89 của Bộ luật này hoặc tại Điều 16, khoản 1 Điều 48 và khoản 3 Điều 59 của Bộ luật hình sự.
2. Viện kiểm sát quyết định tạm đình chỉ vụ án trong những trường hợp sau đây:
a) Khi bị can bị bệnh tâm thần hoặc bệnh hiểm nghèo khác mà có chứng nhận của Hội đồng giám định pháp y;
b) Khi bị can bỏ trốn mà không biết rõ bị can đang ở đâu; trong trường hợp này phải yêu cầu đơn vị điều tra truy nã bị can.
3. Trong trường hợp vụ án có nhiều bị can mà căn cứ để đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án không liên quan đến tất cả các bị can, thì có thể đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án đối với từng bị can.”
– Điều 160a. Thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm đồng thời chung thẩm.
“Hội đồng xét xử sơ thẩm đồng thời chung thẩm gồm ba thẩm phán và hai hội thẩm nhân dân.
Thẩm phán chủ tọa phiên tòa điều khiển và giữ kỷ luật phiên tòa.”
Việc Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 được sửa đổi, bổ sung lần thứ hai đã khắc phục được những khó khăn trong việc điều tra, khởi tố, xét xử các vụ án hình sự, giúp cho Bộ luật Tố tụng hình sự thực hiện tốt được nhiệm vụ của mình, bảo vệ kịp thời quyền lợi hợp pháp của các bên trong vụ án hình sự.
Trên đây là toàn bộ nội dung nội dung trình bày giới thiệu về Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1992. Nội dung nội dung trình bày có đề cập đến nguyên nhân Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 phải sửa đổi, bổ sung lần thứ hai vào ngày 22 tháng 12 năm 1992 và những điều mới được quy định bổ sung. Nếu trong quá trình nghiên cứu, quý bạn đọc còn có vấn đề cần được trả lời câu hỏi hoặc có quan tâm đến các dịch vụ tư vấn do LVN Group gửi tới, vui lòng truy cập địa chỉ trang web sau đây: https://lvngroup.vn/ để được tư vấn trả lời vấn đề còn câu hỏi một cách chi tiết.