Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 được ban hành trong giai đoạn đất nước mới giải phóng được mấy năm. Trong giai đoạn này đặt ra nhiều vấn đề, thử thách như việc giữ vững thành quả của cách mạng, bảo vệ được trật tự an toàn xã hội và đồng thời bảo vệ các quyền của công dân được quy định trong Hiến pháp. Do đó Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 đã được ban hành. Để nghiên cứu về cơ cấu, nội dung cơ bản, nguyên tắc và vai trò của sự ra đời của Bộ luật Tố tụng năm 1988, hãy theo dõi nội dung trình bày dưới đây của LVN Group để trả lời chi tiết.
1. Cơ cấu của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988.
Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 có cơ cấu gồm: Lời nói đầu, 7 phần, 32 chương, 293 điều.
Nội dung cơ bản của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988:
– Phần thứ nhất: Những quy định chung (từ Điều 1 đến Điều 82).
– Phần thứ hai: Khởi tố và điều tra vụ án hình sự (từ Điều 83 đến Điều 144).
– Phần thứ ba: Xét xử sơ thẩm (từ Điều 145 đến Điều 203).
– Phần thứ tư: Xét lại bản án và quyết định không có hiệu lực pháp luật theo thủ tục phúc thẩm (từ Điều 204 đến Điều Điều 225).
– Phần thứ năm: Thi hành bản án và quyết định của Tòa án (từ Điều 226 đến Điều 240).
– Phần thứ sáu: Xét lại bản án và quyết định đã có hiệu lực pháp luật (từ Điều 241 đến Điều 270).
– Phần thứ bảy: Thủ tục đặc biệt (từ Điều 271 đến Điều 286).
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 hầu như kế thừa pháp luật Tố tụng hình sự trước đó về thẩm quyền của những người tiến hành tố tụng. Trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 không có những quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của những người tiến hành tố tụng; hầu như các quyền hạn chủ yếu liên quan đến thủ tục điều tra, truy tố đều thuộc Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Viện trưởng Viện kiểm sát; còn Điều tra viên chỉ thực hiện các biện pháp điều tra mang tính nghiệp vụ, Kiểm sát viên thực hiện nhiệm vụ tố tụng theo ủy quyền của Viện trưởng Viện kiểm sát. Về thực chất, Điều tra viên, Kiểm sát viên không quyết định được bất cứ điều gì về vụ án.
Nguyên tắc cơ bản của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988: Chương I của Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 quy định về những nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự. Qua tổng kết thực tiễn cho thấy các quy định tại chương này đã thể hiện các vấn đề có tính nguyên tắc, tạo cơ sở pháp lý cho việc quy định cụ thể các trình tự, thủ tục, nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng. Các nguyên tắc cụ thể gồm:
– Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự.
– Tôn trọng và bảo vệ các quyền cơ bản của công dân.
– Bảo đảm quyền bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật.
– Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân.
– Bảo hộ tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự và nhân phẩm của công dân.
– Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín của công dân.
– Việc tham gia tố tụng hình sự của các tổ chức xã hội và công dân.
– Sự phối hợp giữa các đơn vị tiến hành tố tụng với các đơn vị khác của Nhà nước.
– Không ai có thể bị coi là có tội, nếu không có bản án kết tội đã có hiệu lực của Tòa án.
– Xác định sự thật của vụ án.
– Bảo đảm quyền bào chữa của bị can, bị cáo.
– Trách nhiệm khởi tố và xử lý vụ án hình sự.
– Bảo đảm sự vô tư của những người tiến hành hoặc tham gia tố tụng hình sự.
– Phát hiện và khắc phục nguyên nhân và điều kiện phạm tội.
– Thực hiện chế độ xét xử có hội thẩm nhân dân tham gia.
– Thẩm phán và hội thẩm nhân dân xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.
– Tòa án xét xử tập thể.
– Xét xử công khai.
– Bảo đảm quyền bình đẳng trước Tòa án.
– Tiếng nói và chữ viết dùng trong tố tụng hình sự.
– Giám đốc việc xét xử.
– Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự.
– Bảo đảm quyền khiếu nại và tố cáo của công dân đối với hoạt động của các đơn vị tiến hành tố tụng.
– Bảo đảm hiệu lực của bản án và quyết định của Tòa án.
– Hiệu lực của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Các nguyên tắc cơ bản được quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 được ban hành dựa trên sự cụ thể hóa các điều trong Hiến pháp, nhằm bảo vệ quyền con người của các bên trong vụ án hình sự. Mặt khác, có một số nguyên tắc cơ bản vẫn được giữ đến bây giờ, cho thấy Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 đã tiên liệu trước được các quan hệ xã hội mới sẽ phát sinh trong tương lai.
2. Vai trò của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988.
Kế thừa và phát triển pháp luật tố tụng hình sự nước ta từ Cách mạng tháng Tám đến nay với tinh thần đổi mới trên mọi mặt của đời sống xã hội, ngày 28/6/1988 tại kì họp thứ ba, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa VIII đã thông qua Bộ luật Tố tụng hình sự. Bộ luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1989. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 là Bộ luật tố tụng hình sự đầu tiên của Nhà nước ta được ban hành trong những năm đầu của thời kỳ đổi mới.
Căn cứ theo Điều 1 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988 thì nhiệm vụ của Bộ luật Tố tụng hình sự quy định trình tự, thủ tục khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa các đơn vị tiến hành tố tụng; quyền và nghĩa vụ của những người tham gia tố tụng và của các đơn vị Nhà nước, tổ chức xã hội và công dân, nhằm phát hiện chính xác, nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.
Chính từ nhiệm vụ đó mà Bộ luật Tố tụng hình sự đầu tiên ra đời đã góp phần cần thiết vào sự nghiệp bảo vệ những thành quả của cách mạng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân, phục vụ tích cực công cuộc đổi mới, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm.
Trên đây là toàn bộ nội dung nội dung trình bày giới thiệu về Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988. Nội dung nội dung trình bày có đề cập đến cơ cấu của Bộ luật gồm bao nhiêu điều ra được ra chia thành từng phần thế nào, các nguyên tắc cơ bản của Bộ luật và vai trò của sự ra đời của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 1988. Nếu trong quá trình nghiên cứu, quý bạn đọc còn có vấn đề cần trả lời hay có quan tâm đến các dịch vụ tư vấn do LVN Group gửi tới, vui lòng truy cập địa chỉ trang web sau đây: https://lvngroup.vn/ để được tư vấn trả lời câu hỏi một cách chi tiết.