Trong số các quyền nhân thân, quyền sống, quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng của con người là quyền tự nhiên, thiêng liêng và cao quý nhất, không một quyền nào có thể so sánh được. Bởi lẽ, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Cũng vì ý nghĩa đặc biệt cần thiết đó mà trong các Bộ luật Hình sự từ năm 1985 đến nay gần nhất là Bộ luật Hình sự 2015, ngay sau các tội xâm phạm an ninh quốc gia, nhà làm luật đều đã quy định tội giết người. Bài viết sau của LVN Group sẽ gửi tới cho bạn đọc thông tin về Các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người (cập nhật năm 2023).
1. Tội giết người là gì?
Giết người là hành vi cố ý tước đoạt tính mạng của người khác một cách trái pháp luật. Đây là hành vi vi phạm pháp luật đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm đến tính mạng của con người. Tội giết người được quy định tại Điều 123, Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.
2. Phòng ngừa tội phạm là gì?
Phòng ngừa tội phạm là việc sử dụng hệ thống các biện pháp mang tính xã hội và nhà nước nhằm khắc phục những nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, hạn chế và loại trừ tội phạm ra khỏi đời sống xã hội. Theo nghĩa hẹp, chỉ tập trung vào việc ngăn cản tội phạm xảy ra, khắc phục loại bỏ nguyên nhân điều kiện. Theo nghĩa rộng, ngoài việc ngăn cản tội phạm xảy ra còn sử dụng các biện pháp để phát hiện xử lý tội phạm kịp thời.
Trong thực tiễn của công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, phòng ngừa tội phạm lại được hiểu một cách trực tiếp và đơn giản chính là hoạt động chủ yếu của các đơn vị chuyên môn, chuyên trách trong công tác bảo vệ pháp luật và phòng chống tội phạm, mà cụ thể là: Công an, Tòa án, Viện kiểm sát, Thanh tra, đơn vị Thi hành án hình sự và một số đơn vị Nhà nước khác (Kiểm lâm, Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển …)
3. Biện pháp phòng ngừa tội phạm là gì ?
Biện pháp phòng ngừa tội phạm là Hệ thống các biện pháp, cách thức do các đơn vị chức năng có thẩm quyền, các tổ chức xã hội và công dân thực hiện nhằm hạn chế, ngăn chặn, loại trừ nguyên nhân điều kiện.
4. Mục đích của công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, phòng ngừa tội phạm
Một là, loại trừ và thủ tiêu các nguyên nhân và điều kiện phạm tội, xóa bỏ các tác nhân là điều kiện tạo thuận lợi việc phát sinh ra tội phạm.
Hai là, nghiên cứu môi trường sống (gia đình – nhà trường – xã hội) xung quanh các nguyên nhân và điều kiện phạm tội và người phạm tội, qua đó hạn chế, ngăn ngừa những sự kiện có ảnh hưởng bất lợi và không đúng đến việc hình thành các phẩm chất cá nhân tiêu cực chống đối xã hội của bản thân người phạm tội.
Ba là, trên cơ sở này, đưa ra các giải pháp tổng thể và có hệ thống phòng ngừa các sự kiện tiêu cực và tội phạm, các tác nhân ảnh hưởng và những thiếu sót trong cơ chế quản lý về các mặt (như: kinh tế, xã hội, công tác tổ chức cán bộ…), cũng như kiến nghị hoàn thiện pháp luật hình sự, pháp luật tố tụng hình sự và các ngành luật khác.
Tội giết người là tội nằm trong nhóm tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe con người. Về vấn đề này, xin mời quý bạn đọc xem nội dung trình bày: Phòng ngừa tội xâm phạm tính mạng sức khỏe.
5. Các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người
5.1. Công tác phòng ngừa xã hội
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục đạo đức, pháp luật, phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm.
- Chấn chỉnh và tăng cường các mặt quản lý xã hội; xác định trách nhiệm đối với gia đình, đơn vị, tổ chức trong phòng chống tội phạm.
- Nghiên cứu xây dựng và từng bước hoàn thiện các mô hình tổ chức quần chúng tham gia bảo vệ an ninh trật tự, phòng chống tội phạm.
- Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên, chú trọng tuyên truyền ý thức chấp hành pháp luật, kiến thức, kỹ năng sống, văn hóa ứng xử lành mạnh cho cán bộ quản lý, nhà giáo, người học tại các cơ sở giáo dục.
- Thực hiện tốt công tác quản lý, giáo dục đối tượng ở địa bàn dân cư, nhất là người có tiền án, tiền sự, người nghiện ma túy, người mắc bệnh tâm thần tại cộng đồng;
- Thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở, tập trung giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân; xây dựng đời sống văn hóa ở đơn vị, đơn vị, trường học và khu dân cư nhằm hạn chế và loại bỏ nguyên nhân, điều kiện của tội phạm giết người.
- Tăng cường quản lý, thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các hoạt động văn hóa, lễ hội; bài trừ mê tín dị đoan, các hủ tục lạc hậu, ngăn chặn các loại hình văn hóa phẩm đồi trụy, bạo lực trái với thuần phong mỹ tục.
5.2. Công tác phòng ngừa nghiệp vụ
- Đẩy mạnh công tác nghiệp vụ cơ bản, chủ động nắm chắc tình hình, đề ra các kế hoạch, biện pháp phòng ngừa hiệu quả, kịp thời đối với nhóm các hành vi bạo lực, tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người.
- Tổ chức tuần tra, kiểm soát tại các tuyến, địa bàn trọng điểm; duy trì chế độ trực ban, trực chiến bảo đảm xử lý nhanh, giải quyết kịp thời, triệt để các hành vi bạo lực, côn đồ.
- Tăng cường năng lực cho lực lượng Công an xã, phường, thị trấn để chủ động nắm và giải quyết tình hình ngay từ cơ sở, sớm phát hiện các mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân để kịp thời tham mưu cấp ủy, chính quyền có biện pháp tuyên truyền, giáo dục, hòa giải không để kéo dài.
- Mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, tập trung đấu tranh, triệt phá các băng nhóm, tội phạm có tổ chức, nhất là băng nhóm nguy hiểm, có biểu hiện hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, “đâm thuê, chém mướn”, “bảo kê”, đòi nợ thuê, liên quan đến “tín dụng đen”…
- Nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận, phát hiện, điều tra, xử lý
- Thực hiện tốt công tác tiếp nhận đơn thư, tin báo, tố giác về tội phạm, áp dụng đồng bộ các biện pháp xác minh, điều tra để nhanh chóng làm rõ, xử lý triệt để các vụ án xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người.
- Tập trung lực lượng điều tra, nâng cao tỷ lệ khám phá các vụ án xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người.
- Chỉ đạo trại tạm giam, nhà tạm giữ tăng cường các hoạt động giáo dục, chăm sóc sức khỏe, cải tạo đối tượng đang được quản lý; xây dựng quy chế phối hợp với các địa phương trong việc tiếp nhận các đối tượng đã hết hạn cải tạo trở về, tái hòa nhập cộng đồng.
- Tổng kết công tác phòng, chống tội phạm giết người trong những năm qua để xác định nguyên nhân, điều kiện và những khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện từ đó tập trung tháo gỡ; dự báo tình hình hoạt động của tội phạm.
Trên đây là các thông tin về Biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người. Bạn đọc có thể cân nhắc thêm về tội phạm kinh tế qua nội dung trình bày: Các biện pháp phòng ngừa tội phạm kinh tế 2023.
6. Các câu hỏi thường gặp
Giết người nhưng không thành có được coi là tội phạm không?
Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt. Căn cứ theo hướng dẫn này, người có hành vi giết người không thành là tội phạm và chịu trách nhiệm hình sự đối với tội chưa đạt đó.
Đối với người giết người không thành thì áp dụng hình phạt thế nào?
Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.
(Quy định tại đoạn 2, Điều 15; khoản 3, Điều 57; khoản 1, Điều 123 BLHS 2015, sửa đổi 2017)
Tội giết người có phải là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được không?
Có rất nhiều các dạng khác nhau của tội giết người. Cho nên việc xác định Tội giết người là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là rất khó. Việc xác định Tội giết người là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là đúng hay sai phụ thuộc vào người phạm tội đã đủ yếu tố cấu thành tại điều khoản cấu thành tội phạm nào trong Tội giết người. Nếu khẳng định Tội giết người là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng cũng không phải là đúng chính xác 100% trong mọi trường hợp.