Chất cấm trong chăn nuôi là gì?

1. Chất cấm trong chăn nuôi là gì?

Chất cấm trong chăn nuôi là toàn bộ những hóa chất, kháng sinh, chất hóa học dùng trong chăn nuôi mà gián tiếp gây nên nguy hiểm cho sức khỏe con người và được pháp luật nghiêm cấm sử dụng, buôn bán hay sản xuất.

Loại Chất cấm trong chăn nuôi được sử dụng nhiều nhất hiện nay vẫn là các chất  hormone kích thích tăng trọng hay còn gọi là “chất tạo nạc” là một hợp chất hóa học tổng hợp phenethanolamine thuộc họ chất chủ vận β- agonist được xếp vào loại chất độc cấm sử dụng trong chăn nuôi trên toàn thế giới.

Đến nay, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng khi sử dụng hormone trong chăn nuôi sẽ dẫn đến tình trạng tồn dư hormone trong sản phẩm động vật, có thể làm rối loạn cân bằng hormone của người khi sử dụng và gây tác hại đến môi trường, khi hormone được thải ra ngoài, các loại sinh vật khác ăn phải cũng có khả năng gây rối loạn sinh sản, sinh trưởng.

Việc tồn dư hormone sinh trưởng trong thực phẩm là nguyên nhân gây ra những thay đổi bất thường cho sự phát triển của cơ thể, gây biến đổi gene, tác nhân gây ung thư và kích thích những khối u phát triển nhanh hơn.

Ăn thực phẩm tồn dư các hormone thuộc nhóm b-agonist như salbutamol clenbuterol, có thể gây run cơ, tim đập nhanh, thần kinh bị kích thích trong thời gian nhiều ngày. Sử dụng hormone kích thích sinh trưởng trong chăn nuôi cũng gây một số tổn hại kinh tế trực tiếp như hao hụt lúc giết mổ cao, sự biến đổi màu thịt rất nhanh, thịt mau bị hư hỏng.

Trên động vật, khi được cho ăn với 1 lượng lớn β- agonist (1.000-6.000mg) mỗi ngày, nhóm chất này kích thích tuyến thượng thận sản sinh corticoid (làm béo) và làm chuyển hóa nhanh các mô mỡ để tăng khối lượng nạc, các sợi cơ phình ra làm tăng tỷ lệ thịt mông, đùi, làm cho da bóng mượt.

Để kích thích vật nuôi (chủ yếu là heo, gà) tăng trọng lượng nhanh chóng trong 1 khoảng thời gian quá ngắn, làm cho hàm lượng các hóa chất này tồn dư trong cơ thể vật nuôi quá cao → khi con người ăn thịt từ những vật nuôi đó →  về lâu dài các hóa chất tạo nạc đó sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng con người.

Hiện nay có các văn bản hướng dẫn kiểm soát việc sử dụng beta-agonist như Nghị định số 8/2010/NĐ-CP ngày 05/02/2010 của Chính phủ về quản lý thức ăn chăn nuôi; Thông tư số 57/2012/TT-BNNPTNT ngày 7/11/2012 quy định việc kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm các chất thuộc nhóm beta – agonist trong chăn nuôi.

Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm đặc biệt là các hành vi kinh doanh, sử dụng chất beta – agonist trong chăn nuôi theo Nghị định số 90/2017/NĐ-CP ngày 31/07/2017 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực thú y; công khai rộng rãi các vi phạm sử dụng chất Beta – agonist trên các phương tiện thông tin để cảnh báo nguy cơ cho người tiêu dùng

2. Danh mục chất cấm trong chăn nuôi 

Danh mục Chất cấm trong chăn nuôi được quy định tại Thông tư 21/2019/TT-BNNPTNT

Tính đến thời gian hiện tại, theo hướng dẫn của luật pháp Việt Nam có 25 loại Chất cấm trong chăn nuôi không được sử dụng trong chăn nuôi: Căn cứ tên các hóa chất, kháng sinh – Carbuterol, Cimaterol, Clenbuterol, Chloramphenicol, Diethylstilbestrol (DES), Dimetridazole, Fenoterol, Furazolidon và các dẫn xuất nhóm Nitrofuran, Isoxuprin, Methyl-testosterone, Metronidazole, 19 Nor-testosterone, Ractopamine, Salbutamol, Terbutaline, Stilbenes, Trenbolone, Zeranol, Melamine (Với hàm lượng Melamine trong thức ăn chăn nuôi lớn hơn 2,5 mg/kg), Bacitracin Zn, Carbadox, Olaquidox, Vat Yellow 1 (tên gọi khác: flavanthrone, flavanthrene, sandothrene), Vat Yellow 2 (tên gọi khác: Indanthrene), Vat Yellow 3 (tên gọi khác: Mikethrene), Vat Yellow 4 (tên gọi khác: Dibenzochrysenedione, Dibenzpyrenequinone), Auramine (tên gọi khác: yellow pyoctanine; glauramine, Cysteamine.