Chế Định Bồi Thường Thiệt Hại [Chi Tiết 2023]

Chế định bồi thường tổn hại là gì? Những nội dung được quy định trong chế định bồi thường tổn hại là gì? Hãy cùng theo dõi nội dung trình bày sau đây để biết thêm thoong tin chi tiết về chế định bồi thường tổn hại bạn !.

Chế định bồi thường tổn hại

1. Bồi thường tổn hại là gì?

Bồi thường tổn hại là cách thức trách nhiệm dân sự nhằm buộc bên có hành vi gây ra tổn hại phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị tổn hại.

Trong đó:

• Bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng:

Là loại trách nhiệm dân sự phát sinh bên ngoài, không phụ thuộc hợp đồng mà chỉ cần tồn tại một hành vi vi phạm pháp luật dân sự, cố ý hay vô ý gây tổn hại cho người khác và hành vi này cũng không liên quan đến bất cứ một hợp đồng nào có thể có giữa người gây tổn hại và người bị tổn hại.

Thiệt hại không chỉ là nền tảng cơ bản mà còn là điều kiện bắt buộc của trách nhiệm bồi thường tổn hại ngoài hợp đồng.

• Bồi thường tổn hại trong hợp đồng:

Trách nhiệm bồi thường tổn hại về vật chất là trách nhiệm bù đắp tổn thất về vật chất thực tiễn, được tính thành tiền do bên vi phạm nghĩa vụ gây ra, bao gồm tổn thất về tài sản, chi phí để ngăn chặn, hạn chế tổn hại, thu nhập thực tiễn bị mất, bị giảm sút.

Người gây tổn hại về tinh thần cho người khác do xâm hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác, thì ngoài việc chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi cải chính công khai còn phải bồi thường một khoản tiền cho người bị tổn hại.

2. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường tổn hại

Để phát sinh trách nhiệm bồi thường tổn hại phải thỏa mãn các yếu tố:

• Có tổn hại thực tiễn xảy ra:

Thiệt hại thực tiễn là gì?

Thiệt hại thực tiễn là những tổn thất thực tiễn được tính thành tiền, do việc xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản của cá nhân, tổ chức

• Hành vi gây tổn hại là hành vi trái pháp luật hoặc có hành vi vi phạm hợp hợp đồng:

Quyền được bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản là một quyền tuyệt đối của mọi công dân, tổ chức.

Mọi người phải tôn trọng quyền đó của chủ thể khác, không được thực hiện bất cứ hành vi nào “xâm phạm” đến các quyền đó.

• Có lỗi của người gây tổn hại:

Người gây tổn hại phải chịu trách nhiệm dân sự khi họ có lỗi.

Xét về cách thức lỗi là thái độ tâm lý của người có hành vi gây tổn hại, lỗi được thể hiện dưới dạng vô ý hay cố ý.

• Có mối liên hệ nhân quả giữa tổn hại và hành vi trái pháp luật:

Thiệt hại xảy ra là kết quả của hành vi trái pháp luật hay nói cách khác hành vi trái pháp luật là nguyên nhân của tổn hại xảy ra.

3. Phân tích pháp lý:

Trách nhiệm bồi thường tổn hại được đặt ra khi có hành vi vi phạm nghĩa vụ dân sự và đã gây ra tổn hại. Một người chỉ phải chịu trách nhiệm dân sự khi người đó có lỗi, do vậy việc xác định trách nhiệm bồi thường tổn hại do vi phạm nghĩa vụ phải dựa trên các cơ sở sau:

a) Có hành vi trái pháp luật:

Trách nhiệm bồi thường tổn hại chỉ phát sinh khi có hành vi trái pháp luật và chỉ áp dụng với người có hành vi đó. Về nguyên tắc một người có nghĩa vụ mà không thực hiện, thực hiện không đúng, không trọn vẹn nghĩa vụ đó thì được coi là vi phạm pháp luật về nghĩa vụ vì nghĩa vụ đó là do pháp luật xác lập hoặc do các bên thỏa thuận, cam kết và đã được pháp luật thừa nhận và bảo vệ.

Tuy nhiên trong một số trường hợp không thực hiện nghĩa vụ không bị coi là trái pháp luật và người không thực hiện nghĩa vụ không phải bồi thường tổn hại, cụ thể như:

+ Nghĩa vụ dân sự không thực hiện được do sự kiện bất khả kháng (là sự kiện khách quan làm cho người có nghĩa vụ không biết trước và không thể tránh được, không thể khắc phục được khó khăn do sự kiện đó gây ra mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết mà khả năng cho phép).

b) Có tổn hại sảy ra trong thực tiễn.

Trong thực tiễn, tổn hại xảy ra do vi phạm nghĩa vụ dân sự bao gồm: những tài sản bị mất mát hoặc bị hủy hoại hoàn toàn, những hư hỏng, giảm sút giá trị về tài sản, những chi phí mà người bị vi phạm phải bỏ ra để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục những hậu quả do người vi phạm nghĩa vụ gây ra, những tổn thất do thu nhập thực tiễn bị mất, bị giảm sút.

Những tổn hại nói trên được chia làm 2 loại:

+  Thiệt hại trực tiếp như:

– Chi phí thực tiễn và hợp lý: là những khoản hoặc những lợi ích vật chất khác mà người bị tổn hại phải bỏ ra ngoài dự định của mình để khắc phục những tình trạng xấu do hành vi vi phạm nghĩa vụ của bên kia gây ra;

–  Tài sản bị hư hỏng, mất mát, hủy hoại.

+ Thiệt hại gián tiếp: là những tổn hại mà phải dựa trên sự tính toán khoa học mới xác định được mức độ tổn hại, tổn hại này còn được gọi là thu nhập thực tiễn bị mất hoặc bị giảm sút.

c) Có mối quan hệ giữa hành vi vi phạm pháp luật và tổn hại xảy ra

Căn cứ hành vi vi phạm là nguyên nhân và tổn hại xảy ra là kết quả, chỉ khi nào tổn hại xảy ra là hậu quả tất yếu của hành vi vi phạm pháp luật thì người vi phạm mới phải bồi thường tổn hại.

Mặt khác, nếu có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tổn hại thì khi xác định trách nhiệm bồi thường thuộc về ai cần xem xét hành vi vi phạm của họ có quan hệ thế nào đối với tổn hại xảy ra để tránh sai lầm khi áp dụng trách nhiệm dân sự.

d) Do lỗi của người vi phạm nghĩa vụ dân sự

Luật Dân sự quy định người có hành vi trái pháp luật thì phải chịu trách nhiệm dân sự bất luận hành vi đó được thực hiện với lỗi cố ý hay vô ý: “Người không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự thì phải chịu trách nhiệm dân sự khi có lỗi cố ý hoặc vô ý, trừ trường hợp có thỏa thuận hoặc pháp luật quy định khác” (Điều 308 BLDS).

Vì vậy về nguyên tắc chung khi áp dụng trách nhiệm dân sự không cần xác định mức lỗi của người vi phạm là vô ý hay cố ý nếu các bên không có thỏa thuận và không có quy định pháp luật khác.

Hy vọng nội dung trình bày trên đã gửi tới những thông tin bổ ích về chế định bồi thường tổn hại. Nếu có những câu hỏi liên quan đến chế định bồi thường tổn hại hãy liên hệ Công ty Luật LVN Group để được tư vấn và hỗ trợ.