Trong những năm trở lại đây, ngày càng có nhiều người quan tâm tới thị trường chứng khoán. Đây được xem là thị trường dễ tham gia và có khả năng sinh lời tốt, tạo ra nguồn thu nhập thụ động. Trong đó, cổ phiếu là một sản phẩm chứng khoán cơ bản, được giao dịch một cách phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán. Vậy cổ phiếu là gì? Cổ phiếu có những đặc điểm gì? Cổ phiếu có những loại nào? Hãy cùng Luật LVN Group nghiên cứu ngay sau đây !!
1. Khái niệm cổ phiếu
Khái niệm cổ phiếu theo hướng dẫn pháp luật:
Theo Khoản 1 Điều 121 Luật doanh nghiệp 2020 đưa ra định nghĩa về cổ phiếu thì cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó.
- Cổ phiếu cần phải có các nội dung chủ yếu sau đây:
- Tên, mã số doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở chính của công ty cổ phần.
- Số lượng cổ phần và loại cổ phần.
- Mệnh giá mỗi cổ phần và tổng mệnh giá số cổ phần ghi trên cổ phiếu.
- Họ, tên, địa chỉ thường trú, quốc tịch, số Thẻ căn cước công dân, Giấy chứng minh nhân dân, Hộ chiếu hoặc chứng thực cá nhân hợp pháp khác của cổ đông là cá nhân; tên, mã số doanh nghiệp hoặc số quyết định thành lập, địa chỉ trụ sở chính của cổ đông là tổ chức
- Tóm tắt về thủ tục chuyển nhượng cổ phần.
- Chữ ký của người uỷ quyền theo pháp luật và dấu của công ty (nếu có).
- Số đăng ký tại sổ đăng ký cổ đông của công ty và ngày phát hành cổ phiếu.
- Các nội dung khác theo hướng dẫn tại các Điều 116, 117 và 118 của Luật doanh nghiệp 2020 đối với cổ phiếu của cổ phần ưu đãi.
Vì vậy, ta nhận thấy, cổ phiếu là giấy chứng nhận số tiền nhà đầu tư đóng góp vào công ty phát hành. Cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông và đồng thời là chủ sở hữu của công ty phát hành.
2. Đặc điểm của cổ phiếu
- Cổ phiếu không có kỳ hạn và không hoàn vốn.
- Cổ tức không ổn định và phụ thuộc vào kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
- Khi phá sản, cổ đông là chủ thể cuối cùng nhận được giá trị còn lại của tài sản thanh lý.
- Giá cổ phiếu thường biến động rất mạnh.
- Tính thanh khoản của cổ phiếu cao. (Tính thanh khoản là một khái niệm trong tài chính, dùng để chỉ mức độ mà một tài sản bất kì có thể được mua hoặc bán trên thị trường mà không làm ảnh hưởng nhiều đến giá thị trường của tài sản đó.)
- Cổ phiếu có tính lưu thông.
- Tính tư bản giả.
- Tính rủi ro cao.
Trên đây là những đặc điểm cơ bản của cổ phiếu. Cổ phiếu khi được ban hành cần đáp ứng các đặc điểm cụ thể được nêu trên.
3. Ví dụ về đầu tư cổ phiếu
Nhà đầu tư đang sở hữu 2.000 cổ phiếu với giá trị tại thời gian phát hành là 50.000 đồng/cổ phiếu. Vì vậy giá trị cổ phiếu sẽ là: 2.000 x 50.000 = 100.000.000 đồng.
Sau đó nếu công ty phát hành hoạt động tốt và có lợi nhuận cao, khả năng mệnh giá cổ phiếu sẽ tăng lên 55.000 đồng/cổ phiếu. Khi đó giá trị bạn sở hữu sẽ là 2.000 x 55.000 = 110.000.000 đồng.
4. Phân loại cổ phiếu
Cổ phiếu được phân loại như sau:
Theo đối tượng sở hữu
- Cổ phiếu ghi danh: là loại cổ phiếu ghi rõ tên người sở hữu. Việc chuyển nhượng cổ phiếu cách thức này tương đối phức tạp, nhà đầu tư cần hoàn thiện các thủ tục theo đúng quy định của pháp luật.
- Cổ phiếu vô danh: là loại cổ phiếu không ghi tên người sở hữu. Nhà đầu tư có thể tự do chuyển nhượng cổ phiếu vô danh mà không cần hoàn thiện các thủ tục pháp lý liên quan.
Theo cách thức sở hữu
- Cổ phiếu thường: (hay cổ phiếu phổ thông – tiếng Anh là Common Stock) là loại cổ phiếu phổ biến nhất của một doanh nghiệp, được sở hữu bởi cổ đông phổ thông của doanh nghiệp. Đa phần các cổ phiếu được giao dịch trên thị trường hiện nay đều là loại cổ phiếu này. Nó là xác nhận quyền sở hữu của cổ đông đối với một phần vốn công ty. Ưu điểm của cổ phiếu thường là chủ sở hữu có trọn vẹn quyền lợi như nhận cổ tức và được can thiệp vào các hoạt động kinh doanh.
- Cổ phiếu ưu đãi: (tiếng Anh là Preferred Stock) là loại cổ phiếu mang lại những ưu đãi cho người sở hữu. Tuy nhiên, loại cổ phiếu này cũng có những hạn chế so với cổ phiếu phổ thông. Trên thị trường hiện nay có 5 loại cổ phiếu ưu đãi sau:
+ Cổ phiếu ưu đãi thông thường: nhà đầu tư sẽ nhận được một số ưu đãi như được hưởng thêm cổ tức, có nhiều quyền biểu quyết hơn.
+ Cổ phiếu ưu đãi tích lũy: là loại cổ phiếu có thể đảm bảo lượng cổ tức mà cổ đông được nhận. Trong trường hợp tình hình kinh doanh của công ty gặp khó khăn, không thể chi trả trọn vẹn cổ tức cho cổ đông thì số cổ tức còn thiếu sẽ được cộng dồn và trả bù.
+ Cổ phiếu ưu đãi tham dự: là loại cổ phiếu giúp chủ sở hữu nhận thêm cổ tức khi doanh nghiệp đạt hiệu quả kinh doanh tốt.
+ Cổ phiếu ưu đãi có thể mua lại: là cổ phiếu mà doanh nghiệp có thể mua lại từ nhà đầu tư bất kỳ lúc nào.
+ Cổ phiếu ưu đãi có thể chuyển đổi: đây là loại cổ phiếu cho phép người sở hữu chuyển đổi cổ phiếu ưu đãi đang nắm giữ sang loại cổ phiếu khác (ví dụ như cổ phiếu thường).
- Cổ phiếu quỹ: là loại cổ phiếu được sở hữu bởi chính doanh nghiệp phát hành nó. Khối lượng cổ phiếu quỹ được mua lại sẽ không được tính vào lượng cổ phiếu lưu hành.
- Cổ phiếu penny: là nhóm cổ phiếu có mệnh giá nhỏ, thường chỉ khoảng dưới 10.000đ/cổ phiếu. Chúng thường được phát hành bởi những doanh nghiệp nhỏ, vốn hoá dưới 1.000 tỷ đồng.
- Cổ phiếu blue chip là những cổ phiếu được phát hành bởi các doanh nghiệp có vốn hoá lớn (trên10.000 tỷ). Đặc điểm nổi bật nhất của các mã cổ phiếu này là tính ổn định và thanh khoản cao, cổ phiếu ít khi có sự biến động quá mạnh.
- Cổ phiếu ESOP (tiếng Anh là Employee Stock Ownership Plan) là loại cổ phiếu đặc biệt được phát hành dành riêng cho cán bộ chuyên viên có đóng góp lớn với doanh nghiệp. Thông thường, cổ phiếu ESOP được phát hành sẽ có mức giá ưu đãi hơn rất nhiều so với thị trường.
- Cổ phiếu OTC là loại cổ phiếu được giao dịch phi tập trung, tức không có bất kỳ một sàn hoặc thị trường cụ thể nào được xây dựng làm trung gian. Mọi hoạt động giao dịch cổ phiếu được thực hiện qua sự trao đổi giữa người mua và người bán.