Bộ luật Dân sự là đạo luật rất cần thiết của mỗi quốc gia, có tác động trong việc điều chỉnh các mối quan hệ cơ bản của xã hội, mỗi công dân, các gia đình, đơn vị, tổ chức. Bộ luật Dân sự 2015 được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 24/11/2015 với nhiều chế định mới, tiến bộ, thể hiện một cách trọn vẹn nhất với tính chất là luật chung và định hướng cho việc xây dựng các văn bản pháp luật điều chỉnh các quan hệ dân sự đặc thù, xử lý bất cập của luật hiện hành, giải quyết được những vướng mắc trong thực tiễn cuộc sống. Luật LVN Group xin gửi đến quý bạn đọc nội dung trình bày: “Điểm mới bộ luật dân sự 2015”.
1. Điểm mới của bộ luật dân sự năm 2015
1) Cho phép chuyển đổi giới tính
Quy định về cho phép chuyển đổi giới tính lần đầu tiên được đưa vào Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, Điều 37 của Luật này quy định: Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo hướng dẫn của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo hướng dẫn của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo hướng dẫn.
2) Cho phép thỏa thuận lãi suất
Theo Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất vay do các bên thỏa thuận, nhưng không vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn nêu trên thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
3) Pháp nhân cũng có thể là người giám hộ
Thay vì quy định chỉ cá nhân mới có quyền giám hộ như trước đây, Bộ luật Dân sự 2015 quy định pháp nhân cũng có quyền này.
Theo Điều 50, pháp nhân làm người giám hộ đáp ứng 2 điều kiện: Có năng lực pháp luật dân sự phù hợp với việc giám hộ và có điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.
4) Lần đầu tiên quy định quyền hưởng dụng
Tại Điều 159, Bộ luật Dân sự 2015 quy định quyền hưởng dụng là một quyền khác đối với tài sản. Quyền này được hiểu là quyền của chủ thể được khai thác công dụng và hưởng hoa lợi, lợi tức đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của chủ thể khác trong một thời hạn nhất định.
Quyền hưởng dụng được xác lập theo hướng dẫn của luật, theo thoả thuận hoặc theo di chúc.
5) Thời hiệu khởi kiện về hợp đồng, yêu cầu bồi thường tổn hại
Đây cũng là một nội dung cơ bản của Bộ luật Dân sự 2015. Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm; trước đây Bộ luật Dân sự 2005 quy định thời hiệu này là 02 năm.
Tương tự, Điều 588 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định: Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường tổn hại là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm; trước đây là 02 năm.
6) Thời điểm xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản
Điều 161 Bộ luật Dân sự 2015 quy định chi tiết về thời gian xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản. Theo đó, thời gian này thực hiện theo hướng dẫn của Bộ luật này, luật khác có liên quan; trường hợp luật không có quy định thì thực hiện theo thỏa thuận của các bên.
Trường hợp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận thì thời gian xác lập quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản là thời gian tài sản được chuyển giao (thời gian bên có quyền hoặc người uỷ quyền hợp pháp của họ chiếm hữu tài sản).
Trường hợp tài sản chưa được chuyển giao mà phát sinh hoa lợi, lợi tức thì hoa lợi, lợi tức thuộc về bên có tài sản chuyển giao, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
7) Thực hiện hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi
Đây là nội dung được bổ sung mới vào Bộ luật Dân sự 2015 nhằm bảo vệ đến cùng quyền và lợi ích hợp pháp người tham gia giao dịch.
Theo Điều 420, hoàn cảnh thay đổi cơ bản khi có các điều kiện như: Sự thay đổi hoàn cảnh do nguyên nhân khách quan xảy ra sau khi giao kết hợp đồng; Tại thời gian giao kết hợp đồng, các bên không thể lường trước được về sự thay đổi hoàn cảnh…
Trong trường hợp hoàn cảnh thay đổi cơ bản, bên có lợi ích bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu bên kia đàm phán lại hợp đồng trong một thời hạn hợp lý.
8) Thứ tự ưu tiên thanh toán trong thừa kế
Nội dung được quy định tại Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015. Quy định rõ thứ tự ưu tiên thanh toán trong thừa kế như sau: Chi phí hợp lý theo tập cửa hàng cho việc mai táng; tiền cấp dưỡng còn thiếu; chi phí cho việc bảo quản di sản; tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ; tiền công lao động; tiền bồi thường tổn hại; thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước; Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân; tiền phạt và các chi phí khác.
9) Quy định cụ thể thời hiệu thừa kế
Đây cũng là một nội dung rất đáng chú ý của Bộ luật Dân sự hiện hành. Theo đó, Điều 623 quy định, thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm với động sản kể từ thời gian mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.
Bộ luật Dân sự 2005 trước đây không quy định về vấn đề này.
10) Điều kiện của người lập di chúc
Người thành niên có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình nếu đáp ứng các điều kiện sau: Minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép.
Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
2. Dịch vụ tư vấn luật LVN Group
Trên đây là thông tin về Điểm mới bộ luật dân sự 2015 mà Công ty Luật LVN Group gửi đến quý bạn đọc tham khảo. Nếu cần cung cấp thêm thông tin chi tiết quy định về dân sự, quý khách vui lòng truy cập trang web: https://lvngroup.vn để được trao đổi cụ thể.