Đôi khi trong quá trình xét xử sơ thẩm, có xuất hiện một vài vấn đề như không điều tra trọn vẹn, có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn điều tra, truy tố… dẫn đến phải hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại hoặc xét xử lại. Điều 360 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định thủ tục tiến hành các hoạt động điều tra lại hoặc xét xử lại vụ án và đơn vị có thẩm quyền tiến hành các hoạt động này. Để nghiên cứu xem Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định thế nào về các hoạt động này, hãy theo dõi nội dung trình bày dưới đây của LVN Group.
1. Các trường hợp hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại hoặc xét xử lại.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì các trưởng hợp Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại:
– Có căn cứ cho rằng cấp sơ thẩm bỏ lọt tội phạm, người phạm tội hoặc để khởi tố, điều tra về tội nặng hơn tội đã tuyên trong bản án sơ thẩm;
– Việc điều tra ở cấp sơ thẩm không trọn vẹn mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được;
– Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn điều tra, truy tố.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì các trưởng hợp Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại:
– Hội đồng xét xử sơ thẩm không đúng thành phần mà Bộ luật này quy định;
– Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn xét xử sơ thẩm;
– Người được Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không có tội nhưng có căn cứ cho rằng người đó đã phạm tội;
– Miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt hoặc áp dụng biện pháp tư pháp đối với bị cáo không có căn cứ;
– Bản án sơ thẩm có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật nhưng không thuộc trường hợp Hội đồng xét xử phúc thẩm sửa bản án theo hướng dẫn tại Điều 357 của Bộ luật này.
2. Căn cứ pháp lý.
Căn cứ theo hướng dẫn tại Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì điều tra lại hoặc xét xử lại vụ án hình sự được quy định như sau:
“1. Sau khi Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án cấp sơ thẩm có thẩm quyền tiến hành điều tra, truy tố, xét xử lại vụ án theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật này.
2. Sau khi Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại thì Tòa án cấp sơ thẩm có thẩm quyền tiến hành xét xử lại vụ án theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật này.“
3. Điều tra lại vụ án hình sự.
Căn cứ theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì muốn điều tra lại ở giai đoạn phúc thẩm thì phải tiến hành hủy bản án sơ thẩm. Cơ quan có quyền hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại là Hội đồng xét xử phúc thẩm.
Sau khi có quyết định hủy bản án sơ thẩm của Hội đồng xét xử phúc thẩm thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền sẽ tiến hành điều tra, truy tố theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật này.
Tùy từng trường hợp cụ thể mà đơn vị điều tra có thể tiến hành điều tra lại từ đầu hoặc chỉ tiến hành điều tra lại hoặc điều tra thêm về những vấn đề chưa được điều tra trọn vẹn ở giai đoạn sơ thẩm.
Thẩm quyền điều tra của các đơn vị điều tra theo hướng dẫn tại Điều 163 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 gồm:
– Cơ quan điều tra của Công an nhân dân điều tra tất cả các tội phạm, trừ những tội phạm thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân và Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
– Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân điều tra các tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự.
– Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát quân sự trung ương điều tra tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng, chức vụ quy định tại Chương XXIII và Chương XXIV của Bộ luật hình sự xảy ra trong hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ, công chức thuộc Cơ quan điều tra, Tòa án, Viện kiểm sát, đơn vị thi hành án, người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tư pháp.
– Cơ quan điều tra có thẩm quyền điều tra những vụ án hình sự mà tội phạm xảy ra trên địa phận của mình. Trường hợp tội phạm được thực hiện tại nhiều nơi khác nhau hoặc không xác định được địa điểm xảy ra tội phạm thì việc điều tra thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra nơi phát hiện tội phạm, nơi bị can cư trú hoặc bị bắt.
Căn cứ vào các hoạt động điều tra một vụ án hình sự có thể suy ra các hoạt động điều tra lại một vụ án hình sự cũng tương tự bao gồm:
– Khởi tố và hỏi cung bị can;
– Lấy lời khai người làm chứng, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án, đối chất và nhận dạng;
– Khám xét, thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật;
– Khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, xem xét dấu vết trên thân thể, thực nghiệm điều tra;
– Giám định và định giá tài sản.
Khi kết thúc việc điều tra, theo hướng dẫn tại Điều 232 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì đơn vị điều tra phải làm làm bản kết luận điều tra đề nghị truy tố nếu có đủ chứng cứ, hoặc ra bản kết luận điều tra và quyết định đình chỉ điều tra nếu có một trong các căn cứ quy định tại Bộ luật tố tụng hình sự hay đã hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can là người thực hiện tội phạm.
Các trường hợp đơn vị điều tra ra quyết định đình chỉ điều tra theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 443 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 gồm:
– Không có sự việc phạm tội;
– Hành vi của pháp nhân không cấu thành tội phạm;
– Hành vi phạm tội của pháp nhân đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật;
– Hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được pháp nhân thực hiện tội phạm;
– Hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
4. Xét xử lại vụ án hình sự.
Căn cứ theo hướng dẫn tại khoản 2 Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì muốn tiến hành xét xử lại vụ án thì cần phải hủy bản án sơ thẩm. Cơ quan có thẩm quyền hủy bản án sơ thẩm là Hội đồng xét xử phúc thẩm.
Sau khi có quyết định hủy bản án sơ thẩm của Hội đồng xét xử phúc thẩm thì Tòa án cấp sơ thẩm có thẩm quyền sẽ tiến hành xét xử lại vụ án theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Theo quy định tại khoản 4 Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì khi hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại, Hội đồng xét xử phúc thẩm không quyết định trước những chứng cứ mà Tòa án cấp sơ thẩm cần phải chấp nhận hoặc cần phải bác bỏ, cũng như không quyết định trước về điểm, khoản, điều của Bộ luật hình sự cần áp dụng và hình phạt đối với bị cáo. Mặt khác, theo hướng dẫn tại khoản 5 Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên hủy bản án sơ thẩm, hồ sơ vụ án phải được chuyển cho Viện kiểm sát hoặc Tòa án cấp sơ thẩm để giải quyết theo thủ tục chung quy định tại Bộ luật này, Tòa án trong trường hợp này xét xử lại ở cấp sơ thẩm với thành phần Hội đồng xét xử mới.
Trên đây là toàn bộ nội dung nội dung trình bày giới thiệu về điều tra lại hoặc xét xử lại vụ án hình sự được quy định tại Điều 360 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Nội dung nội dung trình bày có giới thiệu về các trường hợp điều tra lại hoặc xét xử lại vụ án hình sự và các thủ tục tiến hành việc điều tra lại hoặc xét xử lại vụ án. Nếu trong quá trình nghiên cứu, quý bạn đọc còn có vấn đề cần được trả lời câu hỏi hay có quan tâm đến các dịch vụ tư vấn do LVN Group gửi tới, vui lòng truy cập địa chỉ trang web sau đây: https://lvngroup.vn/ để được tư vấn trả lời câu hỏi một cách chi tiết nhất.