Giải mã tâm lý học tội phạm ( Cập nhật 2023)

Tâm lý học tội phạm là một khái niệm khá quen thuộc trong việc điều tra tội phạm. Dưới góc độ nghiên cứu pháp lý, thực trạng phản ánh nhiều sai lệch, vướng mắc về giá trị sống. Tâm lý tội phạm được bộc lộ qua suy nghĩ, tính cách, hành vi của một số cá nhân, đặc biệt là những đối tượng coi thường pháp luật. Sẵn sàng sử dụng bạo lực (bao gồm cả các hành vi bạo lực và tàn bạo đối với người khác) làm mục tiêu để giải quyết các xung đột trong cuộc sống hàng ngày. Những vụ thảm án được coi là trọng án trong thời gian gần đây cho thấy sự báo động về tình trạng phạm tội hiện nay. Không chỉ còn là những hành vi phạm tội thông thường, mà sự nghiêm trọng trong các vụ việc, gây hoang mang, lo lắng cho xã hội chính là sự bất thường trong động cơ, tâm lý của những kẻ tội phạm. Trong nội dung trình bày này LVN Group sẽ tiến hành giải mã tâm lý học tội phạm nhằm làm rõ những khía cạnh tâm lý của tội phạm. 

Hiện nay, nhiều bằng chứng từ các nhà nghiên cứu cho thấy hành vi bạo lực của những kẻ tội phạm trong các vụ việc có nguyên nhân từ những yếu tố khách quan như hoàn cảnh gia đình, môi trường sống, sự tiếp xúc với các tài liệu, phim ảnh, truyền thông mang tính bạo lực, tuy nhiên cũng không ít các trường hợp khác lại xuất phát từ những nguyên nhân chủ quan như nhận thức, tâm lý, các mối quan hệ xã hội giữa kẻ tội phạm với nạn nhân.

1. Nhân tố khách quan 

Không thể phủ nhận được môi trường khách quan ảnh hưởng đến tâm lý tội phạm. Mặt khách quan của tội phạm là những biểu hiện bên ngoài của tội phạm. Biểu hiện cơ bản của mặt khách quan là hành vi khách quan có tính gây tổn hại cho xã hội. Biểu hiện thứ hai của mặt khách quan là hậu quả tổn hại (do hành vi khách quan gây ra) mà thường được gọi là hậu quả của tội phạm. Ngoài hai biểu hiện này, còn có các biểu hiện khác của mặt khách quan là công cụ, phương tiện được sử dụng, thời gian, địa điểm mà hành vi khách quan xảy ra… 

Tội phạm cụ thể nào cũng đều có những biểu hiện của mặt khách quan được thể hiện ra bên ngoài. Không có những biểu hiện ra bên ngoài đó thì không có những yếu tố khác của tội phạm và do vậy cũng không có tội phạm.

Sự tác động của môi trường khách quan đến suy nghĩ, tâm lý, nhận thức cá nhân cũng không chỉ nên nhìn ở một thời gian. Rõ ràng tác hại của những nhân tố khách quan như phim ảnh bạo lực, khuyến khích các hành vi phạm tội là sự tác động lâu dài và đem lại nhiều hệ lụy không mong muốn cho xã hội.

2. Nhân tố chủ quan 

Mặt chủ quan của tội phạm là những biểu hiện tâm lý bên trong của tội phạm. Trong đó, biểu hiện có tính cơ bản là lỗi của chủ thể. Chủ thể của tội phạm phải có lỗi khi thực hiện hành vi khách quan có tính gây tổn hại. Lỗi đó có thể là cố ý hoặc vô ý. Việc thực hiện hành vi khách quan có tính gây tổn hại có thể do những động cơ khác nhau thúc đẩy và nhằm những mục đích nhất định. Các động cơ, mục đích này được gọi ở các tội cố ý là động cơ phạm tội, mục đích phạm tội.

Trên thực tiễn, mẫu số chung của các sự việc trên trong tâm lý kẻ phạm tội vẫn là hai yếu tố: (i)Thói quen sử dụng bạo lực

(ii)Thái độ thiếu hiểu biết, coi thường pháp luật. 

Mặt khác, với việc ra tay với những người không quen biết cho thấy hậu quả nguy hiểm trong sự rối loạn tâm lý, nhân cách, không kiểm soát được hành vi của những kẻ tội phạm. 

Phần lớn những vụ án lớn gây hậu quả nghiêm trọng đều xảy ra trong thời gian mà cá nhân mất kiểm soát tâm tính hung hãn, bản năng “thú tính” trỗi dậy, không biết sợ, không biết mình đang làm gì. Cho đến khi có thể ngăn chặn được, một số tội phạm khóc lóc, ăn năn, quay sang cầu cứu người quen, có trường hợp đầu hàng. Một kết quả khác là tội phạm cố gắng che đậy dấu vết, che đậy, thương lượng với chính quyền và có thể tiếp tục tội ác của mình.

Nhìn chung đây là những kẻ phạm tội không “chuyên nghiệp”, không có tổ chức, họ là đối tượng dễ bị tổn thương với những tác động từ phía người khác và dễ gây ra tổn thương với chính mình. Ở đây lại cần khẳng định mọi sự “tổn thương” trong tâm lý tội phạm không thể tự nhiên mà có, rõ ràng môi trường sống khách quan rất cần thiết là thứ tác động trực tiếp đến tâm lý, hành vi của họ.

Theo Bộ luật Hình sự Việt Nam, dù là tù chung thân, tử hình hay chỉ là phạt tiền, dù là ít nghiêm trọng, ít nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng thì những hành vi mà tội phạm gây ra đều có mối nguy hiểm cho xã hội. Đây đều là những hành vi cụ thể của con người nhằm làm tổn hại đến các mối quan hệ xã hội hoặc làm tổn hại đến các mối quan hệ cụ thể. 

Vì vậy, nội dung trình bày trên đây với tựa đề Giải mã tâm lý tội phạm hiện nay của LVN Group đã gửi tới cho quý bạn đọc các thông tin về việc giải mã tâm lý tội phạm và những thông tin liên quan. Trong quá trình nghiên cứu nếu như có bất cứ điều gì câu hỏi hay quan tâm đến việc giải mã tâm lý học tội phạm, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.