HĐND là cơ quan lập pháp hay hành pháp? [Cập nhập 2023]

Hội đồng nhân dân các cấp là đơn vị quyền lực nhà nước ở địa phương thực hiện quyền giám sát đối với các đơn vị nhà nước khác ở địa phương, đặc biệt đối với hoạt động của uỷ ban nhân dân, các đơn vị chuyên môn của uỷ ban nhân dân cũng như các đơn vị trực thuộc. Chúng ta có thể nghiên cứu về HĐND thông qua nội dung trình bày HĐND là đơn vị lập pháp hay hành pháp? [Cập nhập 2023] dưới đây!

1. Cơ quan lập pháp là gì?

Cơ quan lập pháp được biết đến là một trong ba đơn vị có vai trò trọng yếu trong việc thực hiện quyền lực của nhà nước, đơn vị lập pháp này được nhà nước giao nhiệm vụ, quyền hạn để thực hiện chức năng lập pháp của nhà nước.

Cơ quan lập pháp ở mỗi mô hình nhà nước khác nhau thì đơn vị lập pháp cũng sẽ nắm giữ quyền lập pháp khác nhau, mang tên gọi khác nhau. Cơ quan lập pháp khá phổ biến với các quốc gia trên khu vực thế giới đó chính là nghị viện và quốc hội.

Tại đất nước ta, giai đoạn hiện nay đơn vị lập pháp thuộc về Quốc hội, thực hiện lập hiến và lập pháp. Bởi vì Quốc hội là đơn vị uỷ quyền cao nhất của nhân dân, Quốc hội cũng là đơn vị thể hiện quyền lực nhà nước, nên việc Quốc hội thực hiện ban hành các văn bản quy phạm pháp luật sẽ có giá trị pháp lý cao và bắt buộc toàn dân có trách nhiệm cần phải thực hiện.

Việc Quốc hội thực hiện quyền lập pháp cụ thể đó là ban hành và sửa đối Hiến pháp, các văn bản quy phạm pháp luật dưới Hiến pháp sẽ cần phải được thực hiện tuân theo trình tự nghiêm ngặt, chặt chẽ theo từng công đoạn.

– Hiện nay, tại nước ta, việc lập pháp thực hiện theo các công đoạn như sau:

+ Soạn thảo Hiến pháp, văn bản pháp luật.

+ Thực hiện thẩm tra văn bản pháp luật đã được soạn thảo.

+ Thực hiện việc lấy ý kiến của văn bản từ Ủy ban thường vụ Quốc hội, đại biểu Quốc hội, từ nhân dân…

+ Thực hiện thông qua Hiến pháp, văn bản pháp luật.

+ Công bố văn bản pháp luật trên các phương tiện thông tin truyền thông, phổ biến rộng rãi đến mọi người.

Cơ quan lập pháp được hiểu cơ bản chính là Cơ quan thực hiện chức năng lập pháp của một quốc gia cụ thể đó là làm luật và sửa đổi luật. Cơ quan lập pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Quốc hội, đây cũng chính là đơn vị đại biểu cao nhất, đơn vị quyền lực cao nhất. Quốc hội cũng chính là đơn vị duy nhất có quyền lập pháp bên cạnh đó thì Quốc hội cũng là đơn vị duy nhất có quyền lập hiến và sửa đổi hiến pháp.

2. Cơ quan hành pháp là gì?

Hành pháp được hiểu chính là một trong ba chức năng chính (cụ thể là: lập pháp, hành pháp, tư pháp) góp phần tạo nên quyền lực của nhà nước. Hành pháp được hiểu cơ bản chính là việc thi hành theo hướng dẫn tại Hiến pháp, căn cứ theo hiến pháp để nhằm mục đích có thể soạn thảo hoặc ban bố các quy định của luật và thực hiện theo hướng dẫn của luật.

Cơ quan hành pháp được hiểu cơ bản là đơn vị có nhiệm vụ thi hành các nội dung được quy định cụ thể trong Hiến pháp và các đạo luật khác.

Ở nước ta quyền lực Nhà nước thực chất chính là một thể thống nhất nhưng nó lại có sự phân công giữa những đơn vị khác nhau với nhau, tương ứng với quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Để có thể nhận diện đâu là đơn vị hành pháp thì chúng ta sẽ có thể dựa vào các đặc điểm chính cụ thể như sau:

– Cơ quan hành pháp được biết đến là bộ phận cơ bản cấu thành nhà nước, có nghĩa đơn vị hành pháp là đơn vị giữ vai trò then chốt, thiết yếu của nhà nước.

– Cơ quan hành pháp có biên chế xác định cụ thể

– Cơ quan hành pháp được thành lập theo các cách thức, trình tự khác nhau.

– Tổ chức và hoạt động của đơn vị hành pháp sẽ do pháp luật quy định, cụ thể pháp luật sẽ quy định những vai trò, tính chất, cách thức hình thành, cơ cấu tổ chức của đơn vị hành pháp.

– Cơ quan hành pháp có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn riêng do pháp luật quy định, chức năng bao quát nhất của đơn vị hành pháp là tổ chức, thực hiện pháp luật.

– Thẩm quyền của các đơn vị hành chính nhà nước hiện nay đã được pháp luật quy định trên cơ sở lãnh thổ, ngành hoặc lĩnh vực chuyên môn khi mà nó mang tính tổng hợp. Đó về cơ bản chính là những quyền và nghĩa vụ pháp lý hành chính chỉ giới hạn trong phạm vi hoạt động chấp hành và điều hành. Chúng ta cũng có thể dễ dàng nhận thấy đây là một điểm khác biệt rõ nét với nhánh đơn vị lập pháp và tư pháp là thẩm quyền của hai nhánh đơn vị này được pháp luật quy định dựa trên cơ sở lãnh thổ và cấp địa giới hành chính, ngoài ra thì bên nhánh đơn vị tư pháp còn có thẩm quyền thuộc khối quân sự.

Ở Việt Nam, ta thấy rằng, đơn vị hành pháp chính là đơn vị hành chính nhà nước. Cơ quan hành chính nhà nước được hiểu chính là một bộ phận cấu thành của bộ máy nhà nước, trực thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp đơn vị quyền lực nhà nước cùng cấp, các đơn vị hành chính nhà nước có phương diện hoạt động chủ yếu là hoạt động chấp hành và điều hành, có cơ cấu tổ chức và phạm vi thẩm quyền do pháp luật Việt Nam quy định cụ thể.

3. Hội đồng nhân dân là đơn vị lập pháp hay hành pháp?