Văn hoá doanh nghiệp là yếu tố cần thiết cần thiết với một doanh nghiệp thành công. Bởi vậy phương pháp xây dựng văn hóa doanh nghiệp phù hợp chính là câu hỏi chung của nhiều doanh nghiệp. Theo một nghiên cứu của Trường Kinh doanh Columbia: 94% giám đốc điều hành và 88% chuyên viên tin rằng văn hóa nơi công tác khác biệt là cần thiết đối với thành công kinh doanh. Nghiên cứu cũng chỉ ra một sự thật thú vị đó chính là: 92% các giám đốc điều hành cấp cao nhận định rằng cải thiện văn hóa của họ sẽ làm tăng giá trị công ty. Hãy cùng LVN Group nghiên cứu về các yếu tố văn hóa doanh nghiệp và cách xây dựng văn hóa doanh nghiệp chuẩn nhất trong nội dung trình bày dưới đây.
1. Văn hóa doanh nghiệp là gì?
Có rất nhiều khái niệm về văn hóa doanh nghiệp, nhưng tựu chung có thể định nghĩa “Văn hóa doanh nghiệp là tập hợp những giá trị và chuẩn mực về niềm tin, hành vi, cách nhận thức và phương pháp tư duy được mọi người trong công ty cùng công nhận, suy nghĩ và hành động như một thói quen.”
Văn hóa doanh nghiệp giống như tính cách và đời sống tinh thần của con người, ảnh hưởng đến lối sống, hành vi của người đó. Xây dựng văn hóa công ty quyết định sự thành bại và tồn tại lâu dài của mỗi doanh nghiệp.
2. Các cấp độ của văn hóa doanh nghiệp
Khi và chỉ khi bóc tách được các thành phần của văn hóa doanh nghiệp và tính chất đặc trưng của chúng, nhà lãnh đạo mới có thể đưa ra chiến lược phát triển trong các giai đoạn khác nhau của doanh nghiệp, đặc biệt là văn hóa lấy con người làm trung tâm.
Theo Edgar Henry Schein – cựu Giáo sư Trường Quản lý MIT Sloan – một người nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực phát triển tổ chức và văn hóa doanh nghiệp, cấu trúc của văn hoá doanh nghiệp có thể chia thành ba cấp:
Cấp độ thứ nhất – Cơ cấu hữu hình của doanh nghiệp: Là những giá trị văn hóa hữu hình, bao gồm các sự vật và sự việc mà một người có thể nghe, nhìn và cảm nhận khi tiếp xúc với một tổ chức lạ. Các yếu tố này dễ thay đổi và ít khi thể hiện được những giá trị thực sự trong văn hóa doanh nghiệp. Ví dụ như: Cơ cấu tổ chức phòng ban, các văn bản chính sách, kiến trúc văn phòng, logo và khẩu hiệu, mẫu mã sản phẩm, đồng phục chuyên viên,…
Cấp độ thứ hai – Các giá trị được tuyên bố/ chấp nhận: Là những giá trị được doanh nghiệp công bố rộng rộng rãi, có thể nhận biết ngay từ văn bản, cách diễn đạt và cách thể hiện của chuyên viên. Tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi, chiến lược và mục tiêu,… đóng vai trò là kim chỉ nam cho hoạt động của toàn bộ chuyên viên trong doanh nghiệp.
Cấp độ thứ ba – Các quan niệm chung: Cấp độ này khó nhận ra và cũng khó điều chỉnh bởi chúng nằm sâu từ bên trong doanh nghiệp, ăn sâu vào suy nghĩ của hầu hết các thành viên và trở thành thói quen chi phối hành động. Ví dụ như: văn hoá dân tộc, văn hoá kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp… Khi các thành viên cùng nhau chia sẻ và hành động theo văn hóa chung, họ sẽ rất khó chấp nhận những hành vi đi ngược lại.
3. Trong thực tiễn, văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò gì?
Theo nghiên cứu của Deloitte, 94% giám đốc điều hành và 88% chuyên viên tin rằng văn hóa mang tính quyết định đối với thành công của doanh nghiệp. Trên thực tiễn, quả thực văn hóa doanh nghiệp có ảnh hưởng tới nhiều mặt vận hành khác nhau.
3.1 Văn hóa doanh nghiệp thu hút ứng viên cho tuyển dụng
Nhiều chuyên gia nhân sự đồng ý rằng văn hóa công ty mạnh mẽ là một trong những lợi thế cạnh tranh rất lớn để thu hút chuyên viên tiềm năng. Tất cả mọi người đều muốn công tác cho các công ty có danh tiếng tốt, mà điều này do chính các chuyên viên cũ và hiện tại thể hiện thì lại càng đáng tin. Một công ty có văn hóa tích cực sẽ thu hút các tài năng sẵn sàng biến nơi công tác tiếp theo của họ thành nhà.
3.2 Văn hóa doanh nghiệp tạo ra các chuyên viên trung thành
Một nền văn hóa tích cực không chỉ giúp nỗ lực tuyển dụng mà cũng giúp doanh nghiệp giữ chân những tài năng hàng đầu – điều đặc biệt có ý nghĩa khi tình trạng “chảy máu chất xám” đang phổ biến hiện nay. Khi thu nhập đạt đến một mức độ nào đó, người ta sẵn sàng đánh đổi chọn mức thu nhập thấp hơn để được công tác ở một môi trường hòa đồng, thoải mái, minh bạch, “mỗi ngày đi làm là một ngày vui”.
3.3 Văn hóa doanh nghiệp hạn chế các xung đột nội bộ
Văn hóa tích cực sẽ giúp giảm đáng kể căng thẳng tại nơi công tác, là chất keo gắn kết các thành viên của doanh nghiệp. Nó giúp các thành viên thống nhất về cách hiểu vấn đề, đánh giá, lựa chọn và định hướng hành động. Khi chuyên viên phải đối mặt với xu hướng xung đột lẫn nhau thì văn hoá chính là yếu tố giúp mọi người hoà nhập và thống nhất.
3.4 Văn hóa doanh nghiệp đẩy mạnh hiệu suất công tác của chuyên viên
Nhân viên sẽ tận tâm với công việc và đạt được năng suất cao hơn khi có cảm giác đang làm công việc có ý nghĩa, đang cống hiến cho sứ mệnh chung và hãnh diện vì là một thành viên của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp cũng làm giảm căng thẳng và áp lực, từ đó củng cố cả sức khỏe và hiệu suất công tác của chuyên viên.
4. Phương pháp xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp cần phải có nhiều thời gian và được xây dựng một cách đồng bộ và tổng thể trên nhiều khía cạnh của doanh nghiệp không thể chỉ hướng đến việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp một cách manh mún, rời rạc ở một số khía cạnh.
Những phương pháp hiệu quả dưới đây doanh sẽ giúp các doanh nghiệp xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững và tốt đẹp hơn trong tương lai.
4.1 Xác định rõ ràng chiến lược, môi trường mà doanh nghiệp mong muốn hướng tới
Trước hết để có thể tìm ra được một chiến lược và môi trường phù hợp với doanh nghiệp của mình. Các doanh nghiệp cần phải học cách xem xét để tìm ra nhân tố trong tương lai có khả năng làm thay đổi chiến lược ấy. Căn cứ đó có thể chính là vấn đề phát sinh về nguồn nhân lực, hoạt động marketing của công ty hoặc đó chính là tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế hay hoạt động tài chính, đầu tư của doanh nghiệp.
Khi đã xác định chúng một cách rõ ràng và rành mạch thì sẽ đưa ra được chiến lược để xây dựng văn hoá công ty trong thời gian sắp tới. Ví dụ cân nhắc xem trong thời gian hiện tại thì phương hướng đầu tư nên tập trung vào cơ sở vật chất, con người hay là xây dựng văn hóa nhằm hướng tới tăng mức độ trải nghiệm với khách hàng.
Xác định rõ ràng chiến lược mà doanh nghiệp hướng tới để văn hoá doanh nghiệp phát triển bền vững
4.2 Xác định rõ ràng giá trị cốt lõi đưa tới thành công
Có thể khẳng định rằng đây chính là bước cơ bản nhất trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp cần phải tạo lập được một hệ thống những tiêu chuẩn, giá trị cốt lõi để đó chính là thước đo cho những hành vi, quá trình định hướng phát triển cho doanh nghiệp. Những giá trị cốt lõi ấy phải được xác định một cách cẩn trọng để đảm bảo rằng theo thời gian nó vẫn trường tồn.
Ví dụ nếu doanh nghiệp của bạn xác định rõ ràng rằng khách hàng chính là giá trị cốt lõi trong quá trình phát triển doanh nghiệp thì tốc độ giao hàng, thái độ tư vấn của chuyên viên, các dịch vụ chăm sóc khách hàng trước trước và sau khi mua hàng cần phải được chú trọng đầu tư trong tương lai.
4.3 Tự đánh giá và tiến hành cải thiện
Có thể nói đây chính là một bước cực kỳ khó khăn với mỗi doanh nghiệp bởi văn hoá doanh nghiệp không phải là một thứ hữu hình, ngay lập tức có thể chạm thấy và cảm nhận được nên thường bị nhầm lẫn với các tiêu chí đánh giá. Để xây dựng được văn hoá doanh nghiệp thật thành công cần phải nhìn lại thành tựu đã đạt được trong hành trình ấy. Công ty đã đạt được những gì, chuyên viên đã đóng góp thế nào, thái độ phục vụ khách hàng có tốt không, tính kỷ luật trong doanh nghiệp có đang được phát huy không.
Từ đó để phát huy những điểm mạnh trong văn hoá và cải thiện khắc phục những điểm yếu. Những lỗ hổng trong văn hoá doanh nghiệp luôn tồn tại. Để xây dựng được văn hoá doanh nghiệp vững chắc thì cần phải tìm ra lỗ hổng, thiếu sót, kịp thời điều chỉnh. Bước này cần được thực hiện định kỳ để đảm bảo rằng văn hoá doanh nghiệp luôn phát triển theo đúng những mục tiêu chiến lược đã đề ra.
Tự đánh giá và tiến hành cải thiện sẽ giúp doanh nghiệp phát triển hơn trong tương lai
4.4 Xác định rõ vai trò của lãnh đạo
Trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp lãnh đạo đóng vai trò cần thiết. Người đi đầu, dẫn dắt luôn cần phải chỉnh chu từ nếp sống, phong cách công tác. Có như vậy thì văn hoá công ty mới có thể khởi sắc. Một lãnh đạo tốt và giỏi sẽ giúp cho chuyên viên của mình có thể hiểu đúng họ cần làm gì và thay đổi những gì để hoà nhập và đưa công ty phát triển. Lãnh đạo sẽ là người mang sứ mệnh định hướng tầm nhìn, giúp chuyên viên xóa tan những sợ hãi hay rào cản thách thức.
Vì vậy người lãnh đạo của một doanh nghiệp cần phải xác định rõ được vai trò của mình để đưa văn hoá doanh nghiệp ngày càng trở nên phát triển hơn nữa.
4.5 Lên kế hoạch hành động chi tiết
Sau khi đã hoàn thành những bước trên thì một trong những bước đóng vai trò vô cùng cần thiết đó chính là đưa ra một bản kế hoạch cụ thể. Trong đó sẽ cần phải bao gồm những mục tiêu chính, các mốc cần thiết, những hoạt động cụ thể cần phải làm. Mặt khác cũng cần phải xác định rõ trong từng thời gian, đâu sẽ là nhân tố được ưu tiên, đâu là những điểm cần phải tập trung nỗ lực. Đặc biệt là thời hạn để hoàn thành cũng cần phải được xác định một cách rõ ràng.
Việc lên kế hoạch hành động chi tiết sẽ giúp chuyên viên sẽ có định hướng cụ thể trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp
4.6 Tạo động lực cho chuyên viên
Cơ bản trong mỗi kế hoạch chiến lược đều sẽ dẫn tới những thay đổi. Dù những thay đổi này lớn hay nhỏ thì đều ảnh hưởng trực tiếp tới chuyên viên. Vì vậy nên cần phải để chuyên viên hiểu rõ những thay đổi trong văn hoá doanh nghiệp sẽ đem tới những lợi ích thực tiễn nào đối với chính họ, sau đó là với doanh nghiệp. Chỉ khi hiểu được thì chuyên viên mới có được động lực thay đổi.
Động lực thay đổi có thể được tiến hành bằng việc thiết lập một chế độ khen thưởng phù hợp với văn hoá doanh nghiệp. Những phần thưởng dành cho những nỗ lực phát triển, những lời động viên tới đúng lúc chính là động lực vô cùng mạnh mẽ giúp chuyên viên có thể xây dựng văn hóa doanh nghiệp ngày càng tốt đẹp.