Luật Tố tụng hình sự của Liên bang Nga

Trong quá trình xây dựng Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 thì Việt Nam có đi học hỏi kinh nghiệm làm luật của một số quốc gia, trong đó điển hình là Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga. Để nghiên cứu Luật này, hãy theo dõi nội dung trình bày dưới đây của LVN Group.

1. Khái quát chung về Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga.

Luật Tố tụng hình sự năm 2001 của Liên bang Nga có hiệu lực ngày 01 tháng 7 năm 2002 thay thế cho Luật Tố tụng hình sự năm 1960 thời Xô viết đã hệ thống và ghi nhận các quy định về hoạt động điều tra trên cơ sở những nguyên tắc mang tính dân chủ và pháp quyền.

Những quy định này không chỉ đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn mà còn bảo đảm tính hiệu quả của các đơn vị thực thi pháp luật khi thực hiện nhiệm vụ và bảo đảm các quyền tự do, dân chủ của công dân.

2. Một số quy định của Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga.

Với 1 chương, 11 mục và 77 điều quy định về hoạt động điều tra, Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga đã điều chỉnh toàn bộ biện pháp điều tra trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Các quy định về khám xét – dưới góc độ một biện pháp điều tra cũng được ghi nhận tại một số điều của Mục 25 thuộc Chương VIII của Bộ luật với các nội dung cụ thể sau:

– Về căn cứ tiến hành khám xét:

Theo Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga, mỗi hoạt động khám xét khác nhau lại có những căn cứ tiến hành khác nhau:

+ Rằng ở một địa điểm hoặc trong một người nào đó có công cụ phạm tội, những vật, tài liệu có giá trị và có thể có ý nghĩa đối với vụ án [Điều 182, Khoản 1].

+ Việc khám xét điện báo, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm có thể được tiến hành khi có đủ căn cứ cho rằng đồ vật, tài liệu tin tức có ý nghĩa đối với vụ án đang ở trong các bức điện báo, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm đó [Điều 185].

+ Trong một số trường hợp việc khám xét cũng được thực hiện để nhằm phát hiện người đang bị truy nã và thi thể người chết [Điều 182, Khoản 6]. Vì vậy, căn cứ tiến hành khám xét đã được Luật tố tụng hình sự của Liên bang Nga quy định khá chặt chẽ và cụ thể. Theo đó, căn cứ vào những tính chất, đặc điểm khác nhau của những hoạt động khám xét cụ thể, pháp luật Liên bang Nga đã ghi nhận những căn cử khám xét khác nhau. Những quy định này đã được các nhà làm luật Việt Nam học hỏi và ghi nhận trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 .

– Về thẩm quyền quyết định khám xét:

Thông thường, việc khám xét được tiến hành căn cứ vào quyết định của Dự thẩm viên. Tuy nhiên, việc khám xét chỗ ở, khám xét điện báo, điện tín, bưu kiện, bưu phẩm lại được tiến hành căn cứ vào quyết định của Tòa án , ban hành theo thủ tục Tòa án cho phép tiến hành hoạt động điều tra. Đối với việc khám người, có thể được tiến hành mà không cần có lệnh trong trường hợp tạm giữ, tạm giam người đó khi có đủ căn cứ để cho rằng một người ở một địa điểm hoặc ở nơi tiến hành khám xét đang cất giấu trong người những vật hoặc tài liệu có thể có ý nghĩa đối với vụ án [Điều 184].

Quy định này cho thấy pháp luật Liên bang Nga đã giao thẩm quyền cưỡng chế khá lớn cho các đơn vị chức năng trong việc thực hiện hoạt động khám xét. Đây là sự ảnh hưởng của mô hình tố tung hình sự thẩm vấn đã tồn tại ở quốc gia này trong nhiều năm trở về trước.

– Về thủ tục tiến hành khám xét:

Trước khi khám xét, Dự thẩm viên công bố quyết định tiến hành khám xét nếu trong trường hợp Tòa án quyết định cho phép tiến hành khám xét thì công bố quyết định của Tòa án. Sau đó, Dự thẩm viên yêu cầu tự nguyện giao nộp những đồ vật, tài liệu và những vật có giá trị có thể có ý nghĩa đối với vụ án cần thu giữ. Nếu chúng được giao nộp một cách tự nguyện và không có căn cứ cho rằng chúng còn bị cất giấu thì Dự thẩm viên có quyền không tiến hành khám xét hoặc tiếp tục tiến hành khám xét.

Khi tiến hành khám xét phải lập biên bản ghi nhận rõ những đồ vật tài liệu hoặc vật có giá trị được phát hiện ở đâu và trong hoàn cảnh nào, chúng được giao nộp một cách tự nguyên hay bị thu giữ bằng biện pháp cưỡng chế. Tất cả đồ vật, tài liệu và vật có giá trị bị thu giữ cần phải được liệt kê trọn vẹn và nêu rõ số lượng, kích cỡ, trọng lượng, những dấu hiệu riêng và nếu có thể thì cả giá trị của chúng . Nếu trong quá trình khám xét phát hiện thấy có âm mưu hủy hoại, cất giấu những đồ vật , tài liệu hoặc vật có giá trị thuộc loại bị thu giữ thì trong biên bản phải ghi rõ việc này và những biện pháp đã áp dụng. Bản sao biên bản được giao cho người có địa điểm bị khám xét hoặc giao cho người đã thành niên trong gia đình họ. Nếu việc khám xét được tiến hành tại công sở thì bản sao biên bản được giao cho uỷ quyền lãnh đạo tổ chức nơi công sở bị khám xét và họ phải xác nhận vào giấy biên nhận

– Một số nguyên tắc khi tiến hành khám xét:

+ Phải tránh gây hư hỏng tài sản một cách không cần thiết.

+ Dự thẩm viên áp dụng các biện pháp để giữ bí mật về đời tư của người đang sống tại nơi tiến hành khám xét, về bí mật cá nhân và gia đình họ cũng như của những người khác.

+ Khi tiến hành khám xét mọi đồ vật và tài liệu thu thập được từ việc lưu thông phải được thu giữ trong mọi trường hợp.

+ Những đồ vật, tài liệu và vật có giá trị bị thu giữ phải được đưa cho những người chứng kiến và những người khác tham gia vào quá trình khám xem xét, nếu trong trường hợp cần thiết phải đóng gói và niêm phong tại nơi tiến hành khám xét thì những người này ký xác nhận.

+ Khi khám xét phải có mặt của người có địa điểm bị khám xét hoặc thành viên đã thành niên trong gia đình họ. Người bào chữa hoặc luật sư của người có địa điểm bị khám xét có thể có một khi tiến hành khám xét

+ Việc khám người phải do người cùng giới tiến hành và phải có mặt những người chứng kiến và nhà chuyên món là người cùng giới , nếu họ tham gia vào hoạt động điều tra này.

+ Sau khi tiến hành khám xét xong, phải tiến hành lập biên bản cuộc khám xét, có trọn vẹn chữ ký của những người tham gia.

Bên cạnh việc quy định về hoạt động khám xét người, địa điểm, nơi ở, nơi công tác, thư tin, điện tín, bưu phẩm, bưu kiện. Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga còn ghi nhận hoạt động giám sát và ghi âm các cuộc trao đổi khi có lệnh của Tòa án nếu có đủ căn cứ để cho rằng các cuộc trao đối qua điện thoại hoặc bằng các cách thức khác của người bị tính nghị bị can và những người khác có thể chứa đựng những thông tin có ý nghĩa đối với vụ án có tội phạm là các tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng hoặc trường hợp có sự đe dọa việc dùng vũ lực, tống tiền hoặc những hoạt động tội phạm khác đối với người bị hại người làm chứng hoặc những người họ hàng thân thích của họ (Điều 186). Đây có thể coi là một biện pháp có ý nghĩa hỗ trợ , bổ sung cho biện pháp điều tra khám xét. Trong bối cảnh công nghệ thông tin (internet, điện thoại… ) đang phát triển rầm rộ ở tất cả các quốc gia, việc ghi nhận hoạt động giám sát và ghi âm các cuộc trao đổi qua điện thoại hoặc bằng các cách thức khác là rất cần thiết và phù hợp nhận trong pháp luật tố tụng hình sự cũng như các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Trên đây là toàn bộ nội dung nội dung trình bày giới thiệu về Luật Tố tụng hình sự Liên bang Nga. Nội dung nội dung trình bày có giới thiệu về kết cấu và một số quy định của Luật. Nếu trong quá trình nghiên cứu, quý bạn đọc còn có vấn đề câu hỏi cần được trả lời hay có nhu cầu quan tâm đến các dịch vụ tư vấn do LVN Group gửi tới, vui lòng truy cập địa chỉ trang web sau đây: https://lvngroup.vn/ để được tư vấn trả lời câu hỏi một cách chi tiết nhất.