Luật tranh chấp đất đai trong gia đình (Cập nhật chi tiết 2023)

Hiện nay vấn đề tranh chấp đất đai giữa những người thân trong gia đình không phải là tình trạng hiếm gặp. Vậy pháp luật quy định thế nào về tranh chấp đất đai giữa những người trong gia đình. Hãy cùng LVN Group nghiên cứu qua nội dung trình bày dưới đây.

1. Khái niệm tranh chấp đất đai trong gia đình

Theo khoản 24, Điều 3 Luật Đất đai 2013 và khoản 2, Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, tranh chấp đất đai là loại tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất (bao gồm cả việc tranh chấp ranh giới các thửa đất).

Hiện tại, pháp luật không có quy định cụ thể về tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể hiểu tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa những người có mối quan hệ huyết thống trong gia đình như anh, em,…

Đất đai là một loại tài sản có giá trị lớn, chính vì vậy quan hệ về đất đai lại càng trở nên nhạy cảm trong đời sống pháp luật. Vậy tranh chấp đất đai được giải quyết thế nào? Bạn đọc hãy cùng theo dõi nội dung trình bày: Cách giải quyết tranh chấp đất đai của LVN Group để biết thêm chi tiết.

2. Các trường hợp tranh chấp đất đai trong gia đình phổ biến

• Tranh chấp đất đai thừa kế quyền sử dụng đất

Tranh chấp đất đai trong gia đình mà đất là đất thừa kế là một trong những loại tranh chấp có liên quan đến đất đai phổ biến nhất hiện nay. Thông thường, loại tranh chấp này thường xảy ra khi ông bà, cha mẹ đã qua đời mà không để lại di chúc. Vì vậy không thể xác định và phân chia rõ ràng phần đất cho từng người điều này dễ xảy ra tình trạng 2 anh em trong nhà tranh chấp đất đai thừa kế.

• Tranh chấp đất đai hương hỏa

Tranh chấp đất đai hương hỏa là tranh chấp về phần đất đai dùng để làm nhà thờ chung, thờ cúng hương hỏa ông bà tổ tiên của cả gia tộc. Phần đất này thường được cấp quyền giấy chứng nhận quyền sử dụng chung và có phân công người quản lý cụ thể. Do đã được xác định rõ ràng nên trường hợp anh chị em tranh chấp đất đai hương hỏa thường ít xảy ra.

Tuy nhiên ở những gia đình quy mô nhỏ, vẫn có một số trường hợp anh chị em tranh chấp đất đai hương hỏa do:

Ông bà, cha mẹ qua đời không để lại di chúc và các đồng thừa kế tự thỏa thuận bằng miệng với nhau về diện tích để lại thờ cúng dẫn đến việc anh em trong nhà tranh chấp đất đai hương hỏa ông bà hoặc bố mẹ để lại.

Ông bà cha mẹ qua đời có để lại di chúc nhưng trong đó không xác định rõ phần di sản nào dùng để thờ cúng dẫn đến tình trạng anh em trong nhà tranh chấp đất đai hương hỏa.

• Tranh chấp đất liền kề

Loại tranh chấp này thường xảy ra khi các bên chủ thể không phân định được ranh giới phân chia quyền sử dụng đất rõ ràng với nhau. Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp này có thể do một bên cho rằng bên kia có hành vi xâm chiếm, vượt quá ranh giới sang phần đất thuộc quyền sử dụng của nhà mình.

• Tranh chấp khi đất có sổ đỏ bị trùng diện tích

Nguyên nhân thường do sai sót trong quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dẫn đến việc diện tích đất đã được cấp cho người này lại ghi vào sổ đỏ của người khác. Loại tranh chấp này thường thấy nhất khi mua đất từ bên thứ ba.

• Tranh chấp đòi lại đất cho ở nhờ

Tình huống tranh chấp đòi lại đất cho ở nhờ thường xảy ra giữa những người đã có quen biết với nhau từ trước. Có thể là 2 anh em tranh chấp đất đai, cũng có thể là họ hàng, hoặc bạn bè người quen với nhau. Vì có mối quan hệ quen biết, tình cảm nên việc cho ở nhà thường được thực hiện thông qua lời nói, không có giấy tờ có giá trị chứng minh và thời gian ở thường khá dài. Sổ đỏ có thể được cấp cho bên ở nhờ hoặc bên được ở nhờ. Vì vậy, giữa 2 bên có thể xảy ra tranh chấp với nhau trong việc xác định bên nào là người được quyền sử dụng với đất đã được cấp giấy chứng nhận.

• Tranh chấp lối đi chung

Lối đi chung luôn là vấn đề bức bối giữa các gia đình ở gần nhau. Tranh chấp có thể xảy ra khi các bên không thống nhất được việc làm hoặc sử dụng một lối đi chung. Nguyên nhân của tranh chấp này có thể là do một bên tự ý làm một lối đi chung trên diện tích đất thuộc quyền sử dụng của bên còn lại hoặc các bên liên quan. Thông thường, với những vụ việc tranh chấp lối đi chung thì giá trị bằng tiền của quyền sử dụng đất không quá lớn. Nhưng, quyền lợi mà các bên được hưởng lại rất lớn bởi lối đi chung là thứ có thể ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống thường ngày của các bên.

3. Giải quyết tranh chấp đất đai trong gia đình

Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải haowjc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải cơ sở hoặc gửi đơn yêu cầu Ủy ban nhân dân xã tiến hành hòa giải.

Nếu tiến hành hòa giải và kết quả hòa giải không thành thì có thể yêu cầu đơn vị có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai theo hướng dẫn tại Điều 203 Luật đất đai 2013.

Hiện nay, quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được quy định cụ thể tại Điều 203 Luật Đất đai năm 2013.Thông thường tranh chấp đất đai sẽ được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã. Trong trường hợp tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết bởi các đơn vị có thẩm quyền. Các đơn vị có thẩm quyền trong việc giải quyết tranh chấp đất đai gồm: Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Bộ tài nguyên và môi trường hoặc Tòa án nhân dân các cấp. Mỗi một đơn vị có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai đều thực hiện quyền hạn của mình theo sự phân công, phân cấp cụ thể theo hướng dẫn của pháp luật.

Quý bạn đọc có thể xem thêm tại:

Hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã thế nào?

Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND huyện (2023)

Quy trình khởi kiện tranh chấp đất đai thế nào? (2023)

Hòa giải tranh chấp đất đai không thành thì cần làm gì?

4. Những câu hỏi thường gặp

 Hòa giải tranh chấp đất đai trong bao lâu?

Theo khoản 3 Điều 202 Luật Đất đai 2013, thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

Tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư?

Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo hướng dẫn của pháp luật về tố tụng hành chính;

Lưu ý khi nộp hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai?

Các tài liệu gửi kèm đơn đều phải là bản chính hoặc bản sao có công chứng, chứng thực.

Hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp cần được gửi trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai:

Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm gì?

– Thẩm tra, xác minh nghiên cứu nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên gửi tới về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất;

Trên đây là bài phân tích về tranh chấp đất đai trong gia đình do LVN Group nghiên cứu, sưu tầm và tổng hợp hi vọng có thể giúp quý bạn đọc trả lời được những câu hỏi của mình. Công ty luật LVN Group với đội ngũ pháp lý chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ mọi vấn đề pháp lý cho bạn.