Hiện nay, tội phạm ngày càng hành động với nhiều cách thức tinh vi, thủ đoạn khó lường gây nguy hiểm cho người dân và toàn xã hội. Tội phạm sẽ bị xử lý theo nhiều hình phạt khác nhau theo hướng dẫn pháp luật về hình sự. Vậy, trừng trịtội phạm là gì? Hãy cùng theo dõi nội dung trình bày bên dưới của LVN Group để được trả lời câu hỏi và biết thêm thông tin chi tiết về trừng trị tội phạm là gì.
1.Mục đích của hình phạt là gì?
Khi nghiên cứu trừng trị tội phạm là gì chính là nghiên cứu về mục đích của hình phạt.
Mục đích của hình phạt là kết quả cần phải đạt được của hình phạt khi được quy định trong luật cũng như khi được áp dụng trong thực tiễn.
Theo Luật hình sự Việt Nam, mục đích của hình phạt luôn luôn có hai mặt: trừng trị và cải tạo, giáo dục. Hai mặt này có liên quan với nhau, hỗ trợ cho nhau. Hình phạt đã tuyên, một mặt thể hiện là sự trừng trị cần thiết của Nhà nước đối với người đã có hành vi phạm tội, để răn đe người phạm tội và người “không vững vàng”, kìm chế, ngăn ngừa họ phạm tội. Mặt khác, hình phạt đã tuyên cũng là phương tiện giáo dục người phạm tội ý thức tuân thủ pháp luật cũng như giáo dục người khác tôn trọng pháp luật, đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm. Hai mục đích này của hình phạt không tách rời nhau mà có quan hệ mật thiết với nhau. Trừng trị là tạo cơ sở để giáo dục; giáo dục là sự phát huy tính tích cực của trừng trị.
Việc xác định mục đích của hình phạt trong luật hình sự có ý nghĩa cần thiết. Mục đích của hình phạt không chỉ quy định hệ thống hình phạt nói chung, nội dung và điều kiện áp dụng từng loại hình phạt nói riêng mà còn quy định cả việc quyết định hình phạt (căn cứ quyết định hình phạt trong luật và việc áp dụng các căn cứ này trong thực tiễn). Do có ý nghĩa như vậy mà trong các Bộ luật hình sự Việt Nam đều có điều luật xác định rõ mục đích của hình phạt. Điều 27 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định: “Hình phạt không chỉ nhằm trừng trị người phạm tội mà còn giáo dục họ trỏ thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống xã hội chủ nghĩa, ngăn ngừa họ phạm tội mới. Hình phạt còn nhằm giáo dục người khác tôn trọng pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống lội phạm.”
Điều 31 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định:
Hình phạt không chỉ nhằm trừng trị người, pháp nhân thương mại phạm tội mà còn giáo dục họ ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc cùa cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới; giáo dục người, pháp nhân thương mại khác tôn trọng pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm.
Xem thêm về khái niệm phạm tội và tội phạm nghiêm trọng.
2.Mục đích phòng ngừa chung của hình phạt.
Mục đích phòng ngừa chung của hình phạt chính là một phần của khái niệm trừng trị tội phạm là gì.
Theo pháp luật hình sự Việt Nam thì hình phạt còn có mục đích:
“giáo dục người, pháp nhân thương mại khác tôn trọng pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chổng tội phạm” (Điều 31 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017).
Nội dung cơ bản của mục đích phòng ngừa chung thể hiện ở việc ngăn ngừa người hoặc pháp nhân thương mại khác phạm tội. Nhà nước quy định hình phạt trong Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 và đặc biệt khi áp dụng hình phạt đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội trong từng trường họp cụ thể không chỉ tác động trực tiếp đến chính bản thân người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội mà còn tác động đến tâm lí của các thành viên khác ttong xã hội. Đối vởi các thành viên “không vững vàng”, hình phạt có tác dụng răn đe, ngăn ngừa họ phạm tội. Trong từng trường hợp, hình phạt làm cho các thành viên “không vững vàng” thấy trước được hậu quả pháp lí – Trách nhiệm hình sự mà họ tất yếu phải gánh chịu nếu họ thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm. Với sự răn đe này, hình phạt có mục đích ngăn ngừa, giáo dục những thành viên “không vững vàng” tuân theo pháp luật, “từ bỏ ỷ định phạm tội hoặc thận trọng hơn trong xử sự để tránh xử sự của mình trở thành xử sự phạm tộc”.
Đối với các thành viên khác trong xã hội, hình phạt có mục đích giáo dục và nâng cao ý thức pháp luật cho họ, động viên, khuyến khích đông đảo quần chúng nhân dân tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh chống tội phạm.
Để đạt được mục đích phòng ngừa chung của hình phạt, vấn đề đặt ra là phải thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp như: kinh tế, chính trị, tư tưởng, pháp lí, văn hoá, giáo dục… Trong đó, biện pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật và nâng cao ý thức pháp luật trong nhân dân là biện pháp hết sức cần thiết và có ý nghĩa to lớn. Mục đích phòng ngừa chung của hình phạt chỉ đạt kết quả tốt khi quần chúng nhân dân hiểu biết pháp luật, thấy được sự cần thiết của việc tuân thủ pháp luật cũng như ý nghĩa xã hội của hình phạt.
3.Mục đích phòng ngừa riêng của hình phạt.
Mục đích phòng ngừa riêng của hình phạt là một vấn đề pháp lý cần thiết khi nghiên cứu về trừng trị tội phạm là gì.
Mục đích phòng ngừa riêng được thể hiện trước hết ở chỗ, hình phạt áp đụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội không chỉ nhằm trừng trị mà còn giáo dục, ngăn ngừa họ phạm tội mới.
Nội dung cơ bản của mục này chính là sự tước bỏ, hạn chế những quyền và lợi ích hợp pháp theo hướng dẫn của pháp luật hình sự đối với người hoặc pháp nhân thương mại bị áp dụng hình phạt, “hình phạt trước hết thể hiện sự lên án, sự phạt của Nhà nước, của xã hội đổi với người phạm tội. Nhưng đó không phải là sự lên án, sự phạt đơn thuần mà là biện pháp đặc biệt để răn đe (răn đe bằng tác động cưỡng chế nhà nước) để giáo dục, cải tạo (giáo dục, cải tạo bằng tác động cưỡng chế nhà nước) người bị kết án, ngăn ngừa họ phạm tội lại. Hình phạt cũng còn là biện pháp đặc biệt để hạn chế (có thể đến loại trừ) điều kiện phạm tội lại của người bị kết án”.
Mức độ của việc tước bỏ và hạn chế những quyền và lợi ích hợp pháp của họ phụ thuộc vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, vào nhân thân người phạm tội và những tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự (Điều 50 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017). Bên cạnh đó, việc quyết định hình phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội cũng phải căn cứ vào quy định của BLHS, cân nhắc tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, việc chấp hành pháp luật của pháp nhân thương mại và các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đổi với pháp nhân thương mại (Điều 83 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017). về nguyên tắc, hình phạt đã tuyên phải tương xứng với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội. Do đó, tội phạm càng nguy hiểm thì hình phạt áp dụng đối vói họ càng nghiêm khắc. Tuy nhiên, theo luật hình sự Việt Nam, trừng trĩ không được coi là mục đích chủ yếu của hình phạt. Mục đích chủ yếu trong phòng ngừa riêng của hình phạt chính là giáo dục họ “…ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới (Điều 31 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017).
Trong mục đích phòng ngừa riêng, trừng trị và giáo dục người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội, ngăn ngừa họ phạm tội mới là hai mục đích song song tồn tại và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, chỉ có thể đạt được mục đích cuối cùng và chủ yếu là giáo dục người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội nếu hình phạt áp dụng đối với họ tương xứng với hành vi phạm tội mà họ đã gây ra. Việc Nhà nước trừng trị người phạm tội một cách công minh là nội dung chủ yếu và cần thiết tạo cơ sở cho cải tạo, giáo dục người phạm tội; ngược lại, giáo dục người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội là phát huy tính tích cực của nội dung trừng ttị. Vì vậy, có thể nói rằng ttong mối quan hệ giữa trừng trị và giáo dục của hình phạt thì “trừng trị là mục đích nhưng đồng thời cũng là phương tiện để đạt mục đích cuối cùng và chủ yếu của hình phạt đoi với người phạm tội là giáo dục, cải tạo họ”.
Mục đích phòng ngừa riêng và phòng ngừa chung là hai mặt của thể thống nhất (hình phạt). Chỉ coi trọng mặt này hay mặt kia đều có thể dẫn đến vi phạm nguyên tắc pháp chế khi quyết định hình phạt và làm cho mục đích của hình phạt bị triệt tiêu. Nếu quá coi trọng mặt trừng trị sẽ dẫn đến việc quyết định hình phạt quá nặng, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người hoặc pháp nhân thương mại bị kết án, làm mất đi những điều kiện thuận lợi để giáo dục họ. Ngược lại, nếu quá coi ưọng mặt giáo dục thì cũng có thể sẽ dẫn đến việc quyết định hình phạt quá nhẹ không tương xứng với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, do đó hình phạt đã tuyên không tạo ra được sự tác động cần thiết để răn đe, ngăn ngừa và giáo dục bộ phận công dân hoặc pháp nhân thương mại “không vững vàng” phạm tội, đồng thời làm mất đi lòng tin của nhân dân đối với sự công bằng của pháp luật và uy tín của Nhà nước, không động viên được quần chúng tham gia tích cực phòng ngừa và chống tội phạm.
Xem thêm về cấu thành tội phạm.
4.Các câu hỏi thường gặp.
4.1.Hình phạt tù được quy định thế nào?
Điều 38 BLHS quy định về Tù có thời hạn như sau:
Tù có thời hạn là buộc người bị kết án phải chấp hành hình phạt tại cơ sở giam giữ trong một thời hạn nhất định. Tù có thời hạn đối với người phạm một tội có mức tối thiểu là 03 tháng và mức tối đa là 20 năm.
Thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù, cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 01 ngày tù.
Không áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng do vô ý và có nơi cư trú rõ ràng.
4.2.Hình phạt tử hình có áp dụng đối với người dưới 18 tuổi không?
Theo Điều 40 BLHS 2015, không áp dụng hình phạt tử hình đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử
Những vấn đề có liên quan đến trừng trị tội phạm là gì cũng như các thông tin cần thiết khác đã được trình bày cụ thể và chi tiết trong nội dung trình bày. Khi nắm được trừng trị tội phạm là gì sẽ giúp chủ thể xác định vấn đề này chính xác và đơn giản hơn.
Nếu quý khách hàng vẫn còn câu hỏi liên quan đến trừng trị tội phạm là gì cũng như các vấn đề có liên quan, hãy liên hệ ngay với LVN Group.
Công ty luật LVN Group chuyên gửi tới các dịch vụ tư vấn hỗ trợ pháp lý đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong thời gian sớm nhất có thể.
Gọi trực tiếp cho chúng tôi theo hotline 1900.0191 để được tư vấn chi tiết.