Nhiệm vụ của hoạt động điều tra vụ án hình sự [Chi tiết 2023]

Điều tra là một giai đoạn cần thiết trong quá trình tố tụng hình sự, trong đó đơn vị có thẳm quyền điều tra áp dụng mọi biện pháp do luật định để xác định tội phạm, người thực hiện hành vi phạm tội và các tình tiết khác làm cơ sở cho việc giải quyết vụ án. Trong giai đoạn điều tra, từng chủ thể sẽ có những trách nhiệm, quyền hạn riêng để phục vụ cho mục đích xác định sự thật vụ án. Vì vậy, Nhiệm vụ của hoạt động điều tra vụ án hình sự là gì? Bài viết này sẽ đề cập đến những vấn đề này.

1. Điều tra hình sự là gì?

Điều tra vụ án hình sự là giai đoạn tố tụng hình sự (TTHS) thứ hai mà trong đó đơn vị Điều tra căn cứ vào các quy định của pháp luật TTHS và dưới sự kiểm sát của Viện kiểm sát tiến hành các biện pháp cần thiết nhằm thu thập và củng cố các chứng cứ, nghiên cứu các tình tiết của vụ án hình sự, phát hiện nhanh chóng và trọn vẹn tội phạm, cũng như người có lỗi trong việc thực hiện tội phạm tội để truy cứu trách nhiệm hình sự, đồng thời bảo đảm cho việc bồi thường tổn hại về vật chất tội phạm gây nên và trên cơ sở đó quyết định: Đình chỉ điều tra vụ án hình sự hoặc là; Chuyển toàn bộ các tài liệu của vụ án đó cho Viện kiểm sát kèm theo kết luận điều tra và đề nghị truy tố bị can.

Dựa vào những điều tra ban đầu quyết định đưa ra những quyết định về vụ án hình sự và chuyển tất cả các tài liệu về vụ án nhằm phục vụ cho việc điều tra của Viện kiểm sát nhân dân quản lý và truy tố trách nhiệm hình sự đối với phạm nhân.

Đây là một trong những hoạt động có tính chất rất cần thiết. Trách nhiệm và chính xác luôn được đặt lên hàng đầu cho những người thực hiện công việc điều tra. Vì vậy hoạt động luôn được chú trọng và đặt lên hàng đầu khi thực hiện nhiệm vụ.

2. Ý nghĩa của hoạt đông điều tra vụ án hình sự

• Điều tra là giai đoạn thu thập chứng cứ để chứng minh tội phạm; người thực hiện hành vi phạm tội; xác định các tình tiết ảnh hưởng tới trách nhiệm hình sự và hình phạt của người thực hiện tội phạm. Vì vậy, giai đoạn này có ý nghĩa cần thiết đối với việc giải quyết vụ án
• Kết quả điều tra là cơ sở để viện kiểm sát quyết định truy tố bị ca trước tòa án; hoặc quyết định khác để giải quyết vụ án
• Khi kết thúc điều tra, nếu có căn cứ xác định tội phạm và bị can; đơn vị điều tra làm bản kết luận điều tra đề nghị truy tố. Viện kiểm sát chỉ có thể quyết định truy tố bị can khi vụ án đã được điều tra; có bản kết luận điều tra kèm theo toàn bộ hồ sơ vụ án.
• Nếu vụ án chưa được điều tra hoặc điều tra không trọn vẹn mà viện kiểm sát không có khả năng bổ sung; thì không thể quyết định truy tố bị can và hồ sơ vụ án phải được trả lại để điều tra bổ sung
• Kết quả điều tra là cơ sở để tòa án xét xử đúng người, đúng tội. Tòa án chỉ có thể xét xử cụ án trên cơ sở vụ án đã được điều tra; lập hồ sơ và có quyết định truy tố bằng bản cáo trạng của viện kiểm sát. Thiếu hoạt động điều tra; không có hồ sơ vụ án, tòa án không có cơ sở để xét xử.
• Kết quả của hoạt động điều tra càng cụ thể, chi tiết, chính xác, càng thu thập được trọn vẹn các chứng cứ bao gồm cả chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội; chứng cứ xác định tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can;…thì càng tạo điều kiện cho tòa án xét xủ đúng người, đúng tội, đúng pháp luật,…

3. Thẩm quyền điều tra trong vụ án hình sự

Theo khoản 1, 2 và khoản 3 Điều 163 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về thẩm quyền điều tra trong vụ án hình sự như sau:

• Cơ quan điều tra của Công an nhân dân điều tra tất cả các tội phạm, trừ những tội phạm thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân và Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
• Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân điều tra các tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự.
• Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát quân sự trung ương điều tra tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng, chức vụ quy định tại Chương XXIII và Chương XXIV của Bộ luật hình sự 2015 xảy ra trong hoạt động tư pháp mà người phạm tội bao gồm: Cán bộ, công chức thuộc Cơ quan điều tra, Tòa án, Viện kiểm sát, đơn vị thi hành án, người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tư pháp.

Trên đây là nội dung về Nhiệm vụ của hoạt động điều tra vụ án hình sự. Mong rằng nội dung trình bày này sẽ gửi tới cho quý bạn đọc những thông tin bổ ích. Nếu có câu hỏi hay cần tư vấn, vui lòng liên hệ với công ty luật LVN Group để chúng tôi có thể trả lời cho quý bạn đọc một cách nhanh chóng nhất.