Những biện pháp nào bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin?

2. Biện pháp bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin

Bảo đảm quyền tiếp cận thông tin là quá trình thúc đẩy công bằng và thực thi pháp luật, củng cố nhà nước pháp quyền. Việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin sẽ góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, làm tăng tính hiệu quả, minh bạch và trách nhiệm giải trình của đơn vị nhà nước. Quyền tiếp cận thông tin có vai trò tích cực và tác động mạnh mẽ đến việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân và vì dân.

Theo quy định tại Điều 33 Luật tiếp cận thông tin 2016, biện pháp bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin của công dân bao gồm:

– Bồi dưỡng nâng cao năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ cho người được giao nhiệm vụ gửi tới thông tin trong việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân.

– Vận hành cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử; xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu thông tin mà đơn vị có trách nhiệm gửi tới theo hướng dẫn của Chính phủ.

– Tăng cường gửi tới thông tin thông qua hoạt động của người phát ngôn của đơn vị nhà nước và phương tiện thông tin đại chúng.

– Xác định đơn vị, cá nhân làm đầu mối gửi tới thông tin.

– Bố trí hợp lý nơi tiếp công dân để gửi tới thông tin phù hợp với điều kiện của từng đơn vị.

– Củng cố, kiện toàn công tác văn thư, lưu trữ, thống kê; trang bị phương tiện kỹ thuật, công nghệ thông tin và điều kiện cần thiết khác để người yêu cầu có thể trực tiếp đọc, xem, nghe, ghi chép, sao chép, chụp tài liệu tại trụ sở đơn vị nhà nước và qua mạng điện tử.

Để bảo đảm thực hiện quyền tiếp cận thông tin của công dân, Luật quy định trách nhiệm của các đơn vị nhà nước trong việc bố trí cán bộ đầu mối tiếp nhận và gửi tới thông tin; lập Danh mục thông tin phải được công khai, thông tin gửi tới theo yêu cầu; rà soát, phân loại, kiểm tra và bảo đảm tính bí mật của thông tin trước khi gửi tới… Bộ Thông tin và Truyền thông giúp Chính phủ thực hiện nhiệm vụ hướng dẫn kỹ thuật các biện pháp và quy trình bảo vệ thông tin và bảo vệ các hệ thống quản lý thông tin. Bộ Tư pháp giúp Chính phủ theo dõi chung việc thi hành Luật này.

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy cập, tìm kiếm thông tin, Luật Tiếp cận thông tin quy định giao các đơn vị nhà nước có trách nhiệm gửi tới thông tin theo hướng dẫn tại Luật phải lưu giữ hồ sơ, tài liệu đã được nhập vào danh mục và phải xếp loại theo cách thức, cách thức tạo thuận lợi cho việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân; bảo đảm thông tin có thể được lưu trữ điện tử, phải được số hóa trong một thời hạn thích hợp và được để mở cho mọi người tiếp cận; đồng thời, phải kết nối với mạng điện tử trên toàn quốc để có thể truy cập dễ dàng từ các hệ thống khác nhau.

Luật cũng yêu cầu cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của đơn vị nhà nước phải được liên kết, tích hợp với cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của đơn vị trực thuộc để cập nhật thông tin, tạo thuận lợi cho công dân trong việc tìm kiếm, khai thác thông tin.

Trong thời gian qua, để bảo đảm quyền được thông tin, Hiến pháp năm 1992 đã ghi nhận: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, có quyền được thông tin theo hướng dẫn của pháp luật” (Điều 69). Đến Hiến pháp năm 2013 quyền tiếp cận thông tin của công dân được quy định một cách chủ động thay vì quy định quyền được thông tin của công dân như trong Hiến pháp năm 1992. Tại Điều 25 Hiến pháp 2013 quy định: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”.

Đồng thời, lần đầu tiên, Hiến pháp năm 2013 đã hiến định các nguyên tắc thực hiện quyền con người, quyền công dân trong đó có quyền tiếp cận thông tin. Căn cứ hóa quy định của Hiến pháp, thực hiện chủ trương của Đảng, đồng thời nội luật hóa một số quy định trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, nhiều văn bản pháp luật và văn bản dưới luật đã được ban hành quy định về quyền được thông tin và trách nhiệm của các đơn vị nhà nước trong việc gửi tới thông tin do đơn vị nhà nước tạo ra và nắm giữ.

Trên đây là Những biện pháp bảo đảm việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin mà LVN Group muốn giới thiệu đến quý bạn đọc. Hi vọng nội dung trình bày sẽ hỗ trợ và giúp ích cho quý bạn đọc về vấn đề này!