Quy định của pháp luật tố tụng dân sự về chuyển đơn khởi kiện

Khi có tranh chấp xảy ra mà việc hòa giải không thể nào giải quyết được thì người ta sẽ tìm tới kiện tụng và sẽ nộp đơn khởi kiện tại tòa án. Tuy nhiên không phải lúc nào việc nộp đơn khởi kiện cũng đúng thẩm quyền của tòa án nộp. Khi đó cần chuyển đơn khởi kiện đúng tới tòa án có thẩm quyền. Hãy nghiên cứu vấn đề này thông qua nội dung trình bày Quy định của pháp luật tố tụng dân sự về chuyển đơn khởi kiện dưới đây!

1. Chuyển đơn khởi kiện là gì?

Tranh chấp dân sự là những tranh chấp về quyền, quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ pháp luật dân sự. Khi có tranh chấp dân sự phát sinh, trường hợp các bên không thể thỏa thuận được có quyền gửi đơn đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết.

Khác với trả lại đơn khởi kiện, chuyển đơn khởi kiện xảy ra khi vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án (thẩm quyền vụ việc) nhưng có căn cứ để xác định vụ án đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhận đơn (thẩm quyền về cấp, thẩm quyền về lãnh thổ) mà thuộc thẩm quyền giải quyết của một Tòa án khác.

Theo đó, Tòa án nhận đơn có nghĩa vụ nhận và chuyển đơn khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền để giải quyết theo hướng dẫn của pháp luật tố tụng dân sự.

2. Thời điểm chuyển đơn khởi kiện

Khoản 3 Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định về thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện như sau: “3. Trong thời hạn 05 ngày công tác, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây: a) Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện; b) Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 của Bộ luật này; c) Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác; d) Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án”.

Vì vậy, việc chuyển đơn khởi kiện được thực hiện khi người khởi kiện đã nộp đơn khởi kiện đến Tòa an, đang trong quá trình xử lý đơn khởi kiện và vụ án chưa được thụ lý giải quyết.

3. So sánh chuyển đơn khởi kiện và chuyển vụ án 

Chuyển đơn khởi kiện và chuyển vụ án tuy nằm ở hai giai đoạn tố tụng khác nhau, nhưng hoàn toàn giống nhau về bản chất pháp lý. Đó đều là việc Tòa án đang xem xét, thụ lý giải quyết hồ sơ nhận thấy có căn cứ để xác định vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án khác, nên Tòa án đang xem xét, thụ lý hồ sơ có nghĩa vụ chuyển hồ sơ khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết.

Thời điểm

• Chuyển đơn: Trước khi thụ lý vụ án
• Chuyển vụ án: Sau khi thụ lý vụ án, Tòa án xét thấy không thuộc thẩm quyền giải quyết mà thuộc thẩm quyền của Tòa án khác.

Chủ thể có thẩm quyền giải quyết

• Chuyển đơn: Thẩm phán được phân công xem xét đơn khởi kiện ra quyết định chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền
• Chuyển vụ án: Tòa án đã thụ lý ra quyết định chuyển hồ sơ vụ việc dân sự cho Tòa án có thẩm quyền và xóa tên vụ án đó trong sổ thụ lý.

Căn cứ pháp lý

• Chuyển đơn: Điểm c khoản 3 Điều 191 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.
• Chuyển vụ án: Điều 41 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

4.  Một số quy định của pháp luật tố tụng dân sự về chuyển đơn khởi kiện.

Thứ nhất, cách thức văn bản được ban hành khi quyết định chuyển đơn khởi kiện.

Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 không có quy định cụ thể về thủ tục chuyển đơn khởi kiện, mà chỉ quy định ngắn gọn: “Trong thời hạn 05 ngày công tác, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây: Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác”. Quy định này dẫn đến cách hiểu việc chuyển đơn khởi kiện do Thẩm phán ban hành dưới cách thức bằng một quyết định. Và đến nay, vẫn không có văn bản hướng dẫn về việc chuyển đơn khởi kiện được ban hành dưới cách thức tên loại văn bản là quyết định hay thông báo. Gây ra tình trạng áp dụng không thống nhất giữa các Tòa án. Có Tòa án ban hành Thông báo chuyển đơn khởi kiện. Có Tòa án ban hành Quyết định chuyển đơn khởi kiện, đồng thời ban hành thêm Thông báo chuyển đơn, trong khi nội dung của quyết định và thông báo hoàn toàn giống nhau.

Thứ hai, khiếu nại, kiến nghị về việc chuyển đơn khởi kiện và giải quyết khiếu nại, kiến nghị.

Quyền khiếu nại là một trong những quyền, nghĩa vụ cơ bản của con người và công dân, còn nghĩa vụ tiếp nhận và giải quyết khiếu nại là của đơn vị, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền được ghi nhận tại Điều 30 Hiến pháp năm 2013. Căn cứ: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với đơn vị, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của đơn vị, tổ chức, cá nhân; Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo”.

Căn cứ hóa các quyền và nghĩa vụ hiến định trên, Bộ luật tố tụng Dân sự năm 2015 quy định: Đương sự có quyền được nhận thông báo hợp lệ để thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình, được cấp trích lục bản án, bản án, quyết định của Tòa án, kháng cáo, khiếu nại bản án, quyết định của Tòa án theo hướng dẫn của Bộ luật tố tụng Dân sự; Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại, cá nhân có quyền tố cáo những hành vi, quyết định trái pháp luật của đơn vị tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng hoặc của bất cứ đơn vị, tổ chức, cá nhân nào trong hoạt động tố tụng dân sự. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận, xem xét và giải quyết kịp thời, đúng pháp luật khiếu nại, tố cáo; thông báo bằng văn bản về kết quả giải quyết cho người đã khiếu nại, tố cáo.

Trên đây là các thông tin về Quy định của pháp luật tố tụng dân sự về chuyển đơn khởi kiện mà LVN Group gửi tới tới quý bạn đọc. Nếu còn bất kỳ câu hỏi nào cần hỗ trợ về vấn đề trên vui lòng liên hệ với Công ty Luật LVN Group của chúng tôi. Công ty Luật LVN Group luôn cam kết sẽ đưa ra nhưng hỗ trợ tư vấn về pháp lý nhanh chóng và có hiệu quả nhất. Xin chân thành cảm ơn quý bạn đọc.