Trên thế giới, nhất là tại các nước đang phát triển, Kiểm toán nhà nước ra đời rất sớm và đóng một vai trò hết sức cần thiết trong quá trình kiểm soát, quản lý việc sử dụng nguồn tài sản quốc gia. Với vai trò là đơn vị kiểm tra tài chính công cao nhất, Kiểm toán nhà nước là công cụ không thể thiếu của Quốc hội và Chính phủ trong điều hành nền kinh tế nói chung và quản lý nguồn tài sản quốc gia nói riêng. Vậy Tổng Kiểm toán nhà nước có vị trí thế nào trong đơn vị kiểm toán và Quyết định của tổng kiểm toán nhà nước là gì? Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ gửi tới các thông tin về vấn đề này.
Quyết định của tổng kiểm toán nhà nước là gì?
1 Khái niệm
Kiểm toán nhà nước là hệ thống bộ máy chuyên môn của Nhà nước thực hiện các chức năng kiểm toán việc quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính thuộc sở hữu của Nhà nước hoặc Nhà nước là uỷ quyền chủ sở hữu.
Ở thời kỳ trung đại, Kiểm toán nhà nước đã xuất hiện để đổi soát tài sản của vua chúa. Qua quá trình phát triển cho đến nay, Kiểm toán nhà nước ở các nước phát triển đều thực hiện chức năng kiểm toán các đơn vị ở khu vực công cộng.
Hiện nay, quy định về Tổng Kiểm toán nhà nước được quy định tại Điều 12 Luật Kiểm toán nhà nước năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2019. Theo đó thì người đứng đầu Kiểm toán nhà nước là Tổng Kiểm toán nhà nước, đây là cá nhân chịu trách nhiệm về hoạt động, tổ chức của Kiểm toán nhà nước trước Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Theo Điều 26 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015: Tổng Kiểm toán nhà nước ban hành quyết định để quy định chuẩn mực kiểm toán nhà nước, quy trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán.
2. Trách nhiệm của Tổng Kiểm toán nhà nước
Trách nhiệm của Tổng Kiểm toán nhà nước được quy định tại Điều 13 Luật Kiểm toán nhà nước năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2019. Theo đó, là người đứng đầu quan đứng đầu Kiểm toán nhà nước, thì Tổng kiểm toán nhà nước có trách nhiệm lãnh đạo và chỉ đạo Kiểm toán nhà nước thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định. Đây là trách nhiệm chỉ người đứng đầu đơn vị mới có, thể hiện việc tập trung quyền lực trong hệ đơn vị kiểm toán nhà nước.
Tổng Kiểm toán nhà nước có trách nhiệm rất có trong việc thực hiện các biện pháp cụ thể để tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động kiểm toán nhà nước. Tổng Kiểm toán nhà nước có trách nhiệm quyết định áp dụng biện pháp nào, tổ chức thực hiện thế nào, áp dụng trong thời gian bao lâu,…. Tương tự, đối với các hoạt động phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, quan liêu, hách dịch, cửa quyền,… trong Kiểm toán nhà nước, thì Tổng Kiểm toán nhà nước cũng có trách nhiệm quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp phù hợp với đơn vị, đặc thù của mình.
Trách nhiệm: “Ban hành Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng để quy định trình tự, thủ tục tiến hành kiểm toán, việc xác minh, làm rõ vụ việc tham nhũng, việc công khai báo cáo kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng.” Đây là trách nhiệm mới được bổ sung trong Luật sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán nhà nước năm 2019. Tổng Kiểm toán nhà nước vừa là người có trình độ chuyên môn cũng như năng lực chính trị, nên đối với những vụ việc tham nhũng, Tổng Kiểm toán nhà nước phải đưa ra được bộ khung cơ bản để xử lý, từ đó các đơn vị cấp dưới vận dụng, chi tiết hóa bộ khung đó nhằm giải quyết việc tham nhũng một cách triệt để.
Tổng Kiểm toán nhà nước có trách nhiệm xác định, quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị trực thuộc Kiểm toán nhà nước. Kiểm toán nhà nước cũng như các đơn vị khác đều có cơ cấu tổ chức riêng biệt, do vậy, mà Tổng Kiểm toán nhà nước phải xác định được tổ chức của đơn vị cũng như các nhiệm vụ, quyền hạn của bộ phận đơn vị.
3. Quyền hạn của Tổng Kiểm toán nhà nước
Bên cạnh các trách nhiệm thì Tổng Kiểm toán nhà nước cũng có các quyền hạn riêng biệt. Đối với các chủ thể cần tiến hành kiểm toán thì Tổng Kiểm toán nhà nước có quyền ban hành quyết định kiểm toán theo luật định.
Tại các phiên họp toàn thể của Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phiên họp của Chính phủ về vấn đề có liên quan đến hoạt động kiểm toán nhà nước, thì Tổng Kiểm toán nhà nước được mời tham dự để có thể đưa ra những quan điểm, nhận định, đóng góp ý kiến dưới góc độ kiểm toán nhà nước.
Quyền hạn không thể thiếu của Tổng Kiểm toán nhà nước đó chính là ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo hướng dẫn của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó là việc ban hành các quyết định liên quan đến hoạt động kiểm toán như hướng dẫn quy trình kiểm toán, hay việc thi, cấp chứng chỉ kiểm toán viên,…
Khi thực hiện nhiệm vụ kiểm toán theo hướng dẫn mà các đơn vị, tổ chức, cá nhân được kiểm toán có hành vi cản trở hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước; hoặc các đơn vị, tổ chức, cá nhân được kiểm toán gửi tới thông tin, tài liệu sai sự thật cho Kiểm toán nhà nước; cố tình không thực hiện hoặc thực hiện không trọn vẹn, kịp thời kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước thì Tổng Kiểm toán nhà nước có quyền kiến nghị lên Bộ trưởng, Thủ trưởng đơn vị ngang Bộ, Thủ trưởng đơn vị thuộc Chính phủ, các đơn vị khác ở trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, thủ trưởng cấp trên trực tiếp của đơn vị, tổ chức, cá nhân được kiểm toán mà vi phạm để các đơn vị này biết và xử lý theo thẩm quyền.
Bên cạnh việc quyết định kiểm toán theo nhiệm vụ được quy định theo luật thì Tổng Kiểm toán nhà nước còn có thẩm quyền quyết định việc kiểm toán theo đề nghị của đơn vị, tổ chức khác. Đối với các trường hợp này, thì Tổng Kiểm toán nhà nước sẽ căn cứ vào yêu cầu, lý do đề nghị của đơn vị đề nghị để quyết định việc có thực hiện kiểm toán được không.
Tổng Kiểm toán nhà nước có quyền quyết định việc niêm phong tài liệu, kiểm tra tài khoản của đơn vị được kiểm toán hoặc cá nhân có liên quan. Do việc niêm phong, kiểm tra này có ảnh hưởng trực tiếp đến đơn vị kiểm toán, nên cần phải có xem xét kĩ lưỡng để quyết định.
Cuối cùng là Tổng Kiểm toán nhà nước có quyền đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức đối với Phó Tổng Kiểm toán nhà nước. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước là người giúp việc cho Tổng Kiểm toán nhà nước, nên Tổng Kiểm toán nhà nước sẽ trực tiếp xem xét cũng như đánh giá năng lực của các ứng cử cho vị trí này để đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức.
Bài viết trên đây chúng tôi đã gửi tới cho các quý bạn đọc về Quyết định của tổng kiểm toán nhà nước là gì. Trong quá trình nghiên cứu, nếu bạn có bất kỳ vấn đề gì câu hỏi hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ của chúng tôi, hãy liên hệ ngay với Công ty Luật LVN Group, chúng tôi sẽ hỗ trợ và trả lời một cách tốt nhất.