Thị trường chứng khoán của nước ta được đánh giá là đang có những bước phát triển đáng ghi nhận. Bên cạnh các loại chứng khoán khác thì trái phiếu là loại chứng khoán được ghi nhận là kênh đầu tư an toàn, đem lại nhiều lợi nhuận cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần lưu ý việc phát hành, đầu tư trái phiếu vẫn có những rủi ro nhất định .
Công ty luật LVN Group sẽ cùng quý bạn đọc nghiên cứu về vấn đề này
1. Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.
Trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi, và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư sở hữu trái phiếu.
2. Quy định về điều kiện phát hành trái phiếu
Điều kiện phát hành trái phiếu được quy định như sau:
Thứ nhất, đối với trái phiếu không chuyển đổi hoặc trái phiếu không kèm theo chứng quyền:
– Doanh nghiệp phát hành là công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam.
– Có thời gian hoạt động tối thiểu từ 01 năm kể từ ngày được cấp lần đầu Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc Giấy phép có giá trị tương đương theo hướng dẫn của pháp luật. Đối với doanh nghiệp được tổ chức lại hoặc chuyển đổi, thời gian hoạt động được tính là thời gian hoạt động của doanh nghiệp bị chia (trong trường hợp chia doanh nghiệp), thời gian hoạt động của doanh nghiệp bị tách (trong trường hợp tách doanh nghiệp), thời gian hoạt động dài nhất trong số các doanh nghiệp bị hợp nhất (trong trường hợp hợp nhất doanh nghiệp), thời gian hoạt động của doanh nghiệp nhận sáp nhập (trong trường hợp sáp nhập công ty), thời gian hoạt động của doanh nghiệp trước và sau khi chuyển đổi (trong trường hợp chuyển đổi công ty).
– Có báo cáo tài chính năm trước liền kề của năm phát hành được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện theo hướng dẫn
– Ký hợp đồng tư vấn với tổ chức tư vấn về hồ sơ phát hành trái phiếu theo hướng dẫn, trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành là tổ chức được phép gửi tới dịch vụ tư vấn hồ sơ phát hành trái phiếu theo hướng dẫn của pháp luật.
– Đảm bảo tuân thủ giới hạn về số lượng nhà đầu tư khi phát hành, giao dịch trái phiếu
– Có phương án phát hành trái phiếu được cấp có thẩm quyền phê duyệt và chấp thuận theo hướng dẫn
– Thanh toán trọn vẹn cả gốc và lãi của trái phiếu đã phát hành trong 03 năm liên tiếp trước đợt phát hành trái phiếu (nếu có).
– Đáp ứng các tỷ lệ an toàn tài chính, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động theo hướng dẫn của pháp luật chuyên ngành.
– Đảm bảo dư nợ trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ tại thời gian phát hành (bao gồm cả khối lượng dự kiến phát hành) không vượt quá 05 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính quý gần nhất tại thời gian phát hành được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
– Mỗi đợt phát hành phải hoàn thành trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày công bố thông tin trước khi phát hành; đợt phát hành sau phải cách đợt phát hành trước tối thiểu 06 tháng, trái phiếu phát hành trong một đợt phát hành phải có cùng điều kiện, điều khoản.
Thứ hai, đối với phát hành trái phiếu chuyển đổi hoặc trái phiếu kèm chứng quyền
– Doanh nghiệp phát hành là công ty cổ phần;
– Đáp ứng các điều kiện phát hành quy định tại điểm b, điểm c, điểm d, điểm đ, điểm e, điểm g, điểm h, điểm i, điểm k, điểm l khoản 1 Điều 10 Nghị định 163/2018/NĐ-CP (Sửa đổi tại Nghị định 81/2020/NĐ-CP).
– Đáp ứng quy định về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài theo hướng dẫn của pháp luật trong trường hợp thực hiện chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu hoặc thực hiện quyền mua của chứng quyền;
– Các đợt phát hành trái phiếu chuyển đổi phải cách nhau ít nhất sáu tháng;
– Trái phiếu chuyển đổi, chứng quyền phát hành kèm theo trái phiếu không được chuyển nhượng trong tối thiểu 01 năm kể từ ngày hoàn thành đợt phát hành, trừ trường hợp chuyển nhượng cho hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc theo quyết định của Tòa án hoặc thừa kế theo hướng dẫn của pháp luật.
Thứ ba, điều kiện phát hành trái phiếu thành nhiều đợt phát hành
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành nhiều đợt phát hành phải đáp ứng các điều kiện sau:
– Các điều kiện phát hành quy định tại Điều 10 Nghị định này;
– Có nhu cầu huy động vốn làm nhiều đợt phù hợp với mục đích phát hành trái phiếu được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
– Có phương án phát hành trái phiếu trong đó nêu rõ số lượng đợt phát hành; dự kiến khối lượng, thời gian phát hành và kế hoạch sử dụng vốn của từng đợt phát hành. Đảm bảo thời gian phát hành của từng đợt không được kéo dài quá 90 ngày;
– Thực hiện công bố thông tin về đợt phát hành trái phiếu theo hướng dẫn
3. Quy trình phát hành trái phiếu
Trái phiếu được phát hành theo quy trình sau:
Bước 1: Doanh nghiệp phát hành chuẩn bị hồ sơ phát hành trái phiếu
Bước 2: Doanh nghiệp phát hành công bố thông tin trước đợt phát hành
Bước 3: Doanh nghiệp phát hành tổ chức phát hành trái phiếu
Bước 4: Doanh nghiệp phát hành công bố thông tin về kết quả phát hành trái phiếu và báo cáo kết quả phát hành
Bước 5: Doanh nghiệp phát hành thực hiện lưu ký trái phiếu
Bước 6: Doanh nghiệp phát hành thực hiện thanh toán gốc, lãi trái phiếu
Bước 7: Doanh nghiệp phát hành thực hiện công bố thông tin và báo cáo định kỳ kể từ khi hoàn thành đợt phát hành trái phiếu cho đến khi đáo hạn trái phiếu
4. Rủi ro về phát hành, đầu tư trái phiếu
Thứ nhất, lãi suất đầu tư vào trái phiếu bất động sản cao dẫn đến rủi ro về khả năng trả nợ của doanh nghiệp
Thứ hai, phát hành trái phiếu không có tài sản bảo đảm hoặc có tài sản bảo đảm là cổ phiếu.Ở đây, khi nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp thì họ sẽ không biết tiền mà doanh nghiệp huy động từ các đợt phát hành này có được sử dụng đúng mục đích được không và trường hợp doanh nghiệp rơi vào tình trạng “vỡ nợ” thì các nhà đầu tư sẽ là chủ thể phải gánh chịu nhiều rủi ro nhất. Bên cạnh đó, việc sử dụng cổ phiếu làm tài sản bảo đảm cho số trái phiếu phát hành trên thị trường diễn ra khá phổ biến
Rủi ro về phát hành, đầu tư trái phiếu
Thứ ba, tác động đến thị trường chứng khoán ở tầm vĩ mô. Trường hợp chỉ một, một số doanh nghiệp nhỏ và vừa vỡ nợ vì phát hành trái phiếu bất động sản thì cũng đã tác động nhiều mặt đến nền kinh tế. Nó không chỉ ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường này mà còn đặt ra rất nhiều thách thức cho các doanh nghiệp có ý định phát hành đợt mới các trái phiếu. Ở tầm vĩ mô, tình trạng vỡ nợ sẽ tạo ra cuộc khủng hoảng tín dụng trong nền kinh tế, khi các ngân hàng đột ngột giảm sự sẵn có của các khoản vay, đối với nhà đầu tư, họ cũng sẽ thắt chặt hơn các hoạt động đầu tư của mình vào thị trường đầy rủi ro này.