Tác phẩm phái sinh là gì? Điều kiện bảo hộ quyền tác giả của tác phẩm phái sinh?

Hiện nay, pháp luật sở hữu trí tuệ đang rất khuyến khích và động viên về việc kế thừa tài sản trí tuệ đã có từ trước để phát triển, sáng tạo ra cái mới, góp phần làm phong phú thêm các tác phẩm này. Những tác phẩm mới được sáng tạo dựa trên cân nhắc tác phẩm đã có được gọi là tác phẩm phái sinh. Đây cũng là đối tượng được Luật Sở hữu trí tuệ bảo hộ quyền chuyên gia. Vậy câu hỏi được đặt ra là tác phẩm phái sinh là gì? Pháp luật hiện hành quy định thế nào về tác phẩm phái sinh? Bài viết dưới đây sẽ gửi tới các nội dung về Tác phẩm phái sinh là gì? Điều kiện bảo hộ quyền chuyên gia của tác phẩm phái sinh?

1. Tác phẩm phái sinh là gì?

Theo khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bổ sung bởi Luật Sở hữu trí tuệ 2023 ), tác phẩm phái sinh được hiểu là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, phóng tác, biên soạn, chú giải, tuyển chọn, cải biên, chuyển thể nhạc và các chuyển thể khác.

Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm quyền chuyên gia và quyền liên quan đến quyền chuyên gia, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng.

Quyền chuyên gia là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.

2. Các cách thức của tác phẩm phái sinh

– Tác phẩm dịch ra ngôn ngữ khác của tác phẩm gốc: là tác phẩm được dịch sang ngôn ngữ khác một cách sát nghĩa, không diễn đạt sai nội dung dựa trên nội dung của tác phẩm gốc.

– Tác phẩm phóng tác: là tác phẩm phỏng theo tác phẩm gốc, nhưng có sự sáng tạo về nội dung, tư tưởng… Tác phẩm phóng tác thường mang sắc thái mới, khác biệt so với tác phẩm gốc.

– Tác phẩm biên soạn: là việc tổng hợp thông tin, thu thập và chọn lọc các tài liệu cân nhắc để viết lại thành một tác phẩm mới có sự trích dẫn những nguồn thông tin đã cân nhắc.

– Bản chú giải: là tác phẩm thể hiện quan điểm, lời bình của người soạn bản chú giải đó, giải thích ý nghĩa để làm rõ hơn nội dung trong tác phẩm gốc.

– Tác phẩm tuyển chọn: được hiểu là một tập hợp các tác phẩm được lựa chọn bởi người biên soạn.

– Tác phẩm cải biên: là tác phẩm được sáng tạo ra trên cơ sở tác phẩm gốc bằng cách thay đổi cách thức diễn đạt.

– Tác phẩm chuyển thể: có thể hiểu là tác phẩm dựa trên tác phẩm gốc nhưng không làm thay đổi nội dung của tác phẩm gốc. Hiện nay, cách thức chuyển thể phổ biến là việc chuyển thể một tác phẩm văn học, câu chuyện… thành tác phẩm điện ảnh, phim truyền hình…

3. Điều kiện bảo hộ quyền chuyên gia đối với tác phẩm phái sinh

Tác phẩm phái sinh được pháp luật bảo hộ quyền chuyên gia khi đáp ứng trọn vẹn các điều kiện sau (căn cứ theo Luật sở hữu trí tuệ):

Không gây phương hại đến quyền chuyên gia đối với tác phẩm gốc

Theo khoản 2 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bổ sung năm 2009), tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ nếu không gây phương hại đến quyền chuyên gia đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh.

Trong đó, các tác phẩm dùng để làm tác phẩm phái sinh bao gồm: Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác; Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác; Tác phẩm báo chí; Tác phẩm âm nhạc; Tác phẩm sân khấu; Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự; Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng; Tác phẩm nhiếp ảnh; Tác phẩm kiến trúc; Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học; Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian và Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

Phải do chuyên gia làm tác phẩm phái sinh trực tiếp sáng tạo

Khoản 3 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2009) quy định tác phẩm phái sinh được bảo hộ phải do chuyên gia trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.

Được sự cho phép của chuyên gia, chủ sở hữu quyền chuyên gia tác phẩm gốc

Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi 2009) quy định tác phẩm phái sinh phải được sự cho phép của chuyên gia, chủ sở hữu quyền chuyên gia tác phẩm gốc. Trong trường hợp không có sự đồng ý của chuyên gia, chủ sở hữu quyền chuyên gia sẽ bị xem là hành vi xâm phạm quyền chuyên gia.

Trừ khi tác phẩm phái sinh thuộc các trường hợp không sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao tại Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ , trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao tại Điều 26 Luật Sở hữu trí tuệ.

Phải có dấu ấn riêng của chuyên gia tác phẩm phái sinh

Tác phẩm phái sinh là những tác phẩm được sáng tạo dựa trên tác phẩm gốc. Nên để tác phẩm phái sinh được bảo hộ thì phải có tính sách tạo, mới mẻ và mang dấu ấn của chuyên gia sáng tạo ra tác phẩm phái sinh đó.

Trên đây là các nội dung về Tác phẩm phái sinh là gì? Điều kiện bảo hộ quyền chuyên gia của tác phẩm phái sinh? Mong rằng nội dung trình bày sẽ gửi tới cho quý bạn đọc những thông tin hữu ích. Nếu có câu hỏi hay cần tư vấn, hãy liên hệ với công ty luật LVN Group để chúng tôi có thể trả lời cho quý bạn đọc một cách nhanh chóng nhất.