Thời hạn điều tra khi tách vụ án hình sự [Cập nhật 2023]

1. Tách vụ án là gì

Hiện nay pháp luật nước ta không có văn bản nào quy định về khái niệm tách vụ án là gì. Tuy nhiên, theo quan điểm của chuyên gia tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau thì tách vụ án được hiểu là một trong các thủ tục pháp lý, nhằm mục đích rút gọn thời gian, chi phí và thuận tiện cho quá trình giải quyết các vụ án có nội dung liên quan.

Vì vậy, tách vụ án được thực hiện khi đơn vị có thẩm quyền xét thấy trong một vụ án xuất hiện nhiều tình tiết, sự việc hay quan hệ pháp luật khác nhau cần phải tách ra để giải quyết thành những vụ án khác nhau nhưng mà vẫn đảm bảo đúng pháp luật và không ảnh hưởng tới kết quả giải quyết các quan hệ pháp luật đó.

Tách vụ án hình sự để điều tra được hiểu là phân chia vụ án hình sự ra thành hai vụ án trở lên để tiến hành điều tra. Thực tế cho thấy Cơ quan điều tra chỉ tách vụ án khi trong một vụ có nhiều tội phạm được thực hiện, tội phạm xảy ra trong khoảng thời gian dài, nếu để trong cùng một vụ án mà điều tra, xử lý sẽ mất thời gian và không đảm bảo yêu cầu về thời hạn điều tra vụ án và việc tách vụ án này ra các vụ án khác nhau để điều tra là cần thiết.

Vì vậy, điều luật quy định chỉ tách vụ án hình sự để điều tra trong những trường hợp cần thiết khi không thể hoàn thành sớm việc điều tra đối với tất cả các tội phạm và nếu việc tách đó không ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của vụ án.

+ Khoản 3 Điều 170 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 quy định Cơ quan điều tra phải gửi quyết định nhập hoặc tách vụ án cho Viện kiểm sát cùng cấp trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định. Điều luật xác định mối quan hệ giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong việc nhập hoặc tách vụ án hình sự. Trường hợp không đồng ý với quyết định nhập, tách vụ án hình sự của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền hủy bỏ các quyết định này nhưng phải nêu rõ lý do.

2. Thời hạn điều tra khi tách vụ án hình sự

– Thời hạn điều tra vụ án hình sự không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá 03 tháng đối với tội phạm nghiêm trọng, không quá 04 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi khởi tố vụ án cho đến khi kết thúc điều tra.

– Trường hợp cần gia hạn điều tra do tính chất phức tạp của vụ án thì chậm nhất là 10 ngày trước khi hết thời hạn điều tra, Cơ quan điều tra phải có văn bản đề nghị Viện kiểm sát gia hạn điều tra.

Việc gia hạn điều tra được quy định như sau:

+, Đối với tội phạm ít nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra một lần không quá 02 tháng;

+, Đối với tội phạm nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra hai lần, lần thứ nhất không quá 03 tháng và lần thứ hai không quá 02 tháng;

+, Đối với tội phạm rất nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra hai lần, mỗi lần không quá 04 tháng;

+, Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra ba lần, mỗi lần không quá 04 tháng.

– Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà thời hạn gia hạn điều tra đã hết nhưng do tính chất rất phức tạp của vụ án mà chưa thể kết thúc việc điều tra thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể gia hạn thêm một lần không quá 04 tháng.

Đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền gia hạn thêm một lần không quá 04 tháng.

Trường hợp tách vụ án hình sự để điều tra theo hướng dẫn tại Điều 170 Bộ luật Tố tụng hình sự, thì thời hạn điều tra của vụ án sẽ là thời hạn điều tra theo từng tội danh riêng biệt bị tách ra.

3. Thẩm quyền gia hạn điều tra của Viện kiểm sát

– Đối với tội phạm ít nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra;

– Đối với tội phạm nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai;

– Đối với tội phạm rất nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Viện kiểm sát quân sự khu vực gia hạn điều tra lần thứ nhất; Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ hai. Trường hợp vụ án do Cơ quan điều tra cấp tỉnh, Cơ quan điều tra cấp quân khu thụ lý điều tra thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai;

– Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu gia hạn điều tra lần thứ nhất và lần thứ hai; Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát quân sự trung ương gia hạn điều tra lần thứ ba.

4. Về thủ tục nhập, tách vụ án hình sự để điều tra

Về thủ tục, đơn vị có thẩm quyền phải ra quyết định nhập hoặc tách vụ án. Quyết định nhập hoặc tách vụ án phải gửi cho Viện kiểm sát trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định để kiểm sát. Viện kiểm sát có quyền hủy bỏ quyết định nhập hoặc tách vụ án của Cơ quan điều tra nhưng phải nêu rõ lí do về việc hủy quyết định đó.

Ví dụ về tách vụ án hình sự để điều tra

Ví dụ : A, B và C là đối tượng nghiện ma túy, không có nghề nghiệp ổn định và nơi cư trú rõ ràng cùng thực hiện hành vi phạm tội. Cơ quan điều tra đã khởi tố cả ba đối tượng trên về cùng một tội danh, trong đó A, B bị tạm giam còn C thì bỏ trốn (đã có lệnh truy nã). Khi hết thời hạn tạm giam đối với A và B (bao gồm cả thời hạn đã gia hạn), thì thời hạn điều tra vẫn còn nhưng không xác định được C đang ở đâu.

Do không thể áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác biện pháp tạm giam đối với A và B, nên khi hết thời hạn tạm giam đối với A và B, vụ án trên cần được tách ra để đảm bảo việc truy tố đối với A và B. Đồng thời, sau khi hết thời hạn điều tra vụ án mà vẫn không xác định được C đang ở đâu thì Cơ quan điều tra ra quyết định tạm đình chỉ vụ án theo hướng dẫn.