Thuế giá trị gia tăng là thuế trực thu hay gián thu?

Thuế là khoản thu bắt buộc, không bồi hoàn của nhà nước đối với các cá nhân, pháp nhân thuộc  đối tượng phải chịu thuế. Thuế mang tính chất cưỡng chế, bắt buộc các đối tượng chịu thuế thực hiện. Hiện nay, có rất nhiều loại khác nhau như thuế GTGT, thuế TNCN, thuế TNDN. Mặt khác thuế cũng có thể phân ra thành hai loại là thuế trực thu và thuế gián thu và đồng thời xác định Thuế GTGT là thuế trực thu hay gián thu? Để được trả lời câu hỏi trên, xin mời các bạn cân nhắc nội dung trình bày sau đây.

Thuế giá trị gia tăng là thuế trực thu hay gián thu?

1. Khái niệm thuế trực thu và thuế gián thu

• Thuế trực thu là loại thuế đánh vào thu nhập và lợi nhuận của tổ chức, cá nhân trong xã hội và người nộp thuế chính là người chịu thuế. Hiểu đơn giản thuế trực thu khấu trừ trực tiếp vào nguồn thu nhập của đối tượng chịu thuế. Loại thuế này nộp trực tiếp cho chính phủ và không chuyển nhượng cho bất kỳ ai khác.

Ví dụ: Thuế trực thu là thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với tiền lương, tiền công sẽ do người lao động nộp. Thuế trực thu bao gồm: Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế TNCN, thuế nhà đất, thuế bảo vệ môi trường.

• Trong khi đó, thuế gián thu đánh vào hàng hóa dịch vụ. Loại thuế này điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa dịch vụ gửi tới, người nộp thuế không phải là người chịu thuế như đối với thuế trực thu.

Ví dụ: Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là một trong những loại thuế gián thu đánh vào người tiêu dùng cuối cùng. Doanh nghiệp là bên chịu trách nhiệm thu lại khoản thuế đó và nộp cho nhà nước. Trên thực tiễn, doanh nghiệp không chịu thuế GTGT. Theo quy định hiện nay, thuế gián thu bao gồm: thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT và thuế xuất nhập khẩu.

2. Phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu

3. Ý nghĩa của việc phân biệt thuế trực thu và thuế gián thu

– Trong hoạt động lập pháp

+ Việc phân loại thuế trực thu và thuế gián thu giúp các nhà lập pháp tạo ra được cách thức điều tiết riêng từ đó xây dựng được các bộ luật thuế phù hợp với mục đích điều tiết, phản ánh được phạm vi tác động của luật thuế đó

+ Đảm bảo được sự công bằng điều tiết thu nhập thì cần tăng thuế trực thu nhưng để đảm bảo nguồn thu ổn định cho nhà nước thì lại cần tăng thuế gián thu. Vấn đề là làm sao để cân bằng được lợi ích của người nộp thuế và nhà nước

+ Có thể thấy thuế trực thu có hạn chế lớn và dễ gây phản ứng từ phía người nộp thuế có thể dẫn đến tình trạng trốn, lách luật nếu quy định mức thuế suất cao, vì vậy cần phải điều chỉnh sao cho phù hợp.

– Trong công tác tổ chức hành thu

+ Phân loại thuế có ý nghĩa trong tổ chức thu thuế. Mỗi loại thuế sẽ xác định được phạm vi người nộp, nguyên tắc đánh thuế, đối tượng cách thức tính thuế,… từ đó đưa ra được các biện pháp phù hợp. Qua đó phân định thẩm quyền của các đơn vị thuế để có các biện pháp quản lý thuế hiệu quả.

+ Thuế trực thu, việc theo dõi, tính toán và thu thuế phức tạp, đặc biệt với thuế thu nhập cá nhân với diện thu thuế rộng và phân tán rất khó quản lý.

4. Đặc điểm thuế giá trị gia tăng

Thuế GTGT là một loại thuế độc lập. Thuế GTGT có những đặc điểm sau:

Là loại thuế gián thu

Thuế giá trị gia tăng là một loại thuế gián thu đánh trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ. Thuế GTGT còn được phát sinh đến  khâu cuối cùng là tiêu dùng. Người tiêu dùng sẽ là người chịu thuế.

Là loại thuế có đối tượng chịu thuế lớn

Hầu hết mọi đối tượng trong xã hội sẽ phải chịu thuế GTGT. Việc đánh thuế trên phạm vi lãnh thổ với mọi đối tượng thể hiện sự công bằng của thuế. Đồng thời thể hiện thái độ của Nhà nước đối với các loại tiêu dùng trong xã hội. Đối với trường hợp cần khuyến khích tiêu dùng hoặc hạn chế việc trả tiền thuế của người tiêu dùng, Nhà nước sẽ không đánh thuế hoặc đánh thuế với mức thuế suất thấp nhất.

Là loại thuế chỉ tính trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa dịch vụ

Đây là đặc điểm cơ bản để phân biệt thuế GTGT với những loại thuế gián thu khác. Thuế GTGT ở tất cả các khâu. Từ quá trình sản xuất đến quá trình lưu thông hàng hóa và cả quá trình tiêu dùng. Việc đánh thuế chỉ trên phần giá trị tăng thêm mà không phải đối với toàn bộ giá trị hàng hóa, dịch vụ.

Số thuế phải nộp sẽ phụ thuộc vào giai đoạn đánh thuế

Như đã nói ở trên, thuế GTGT đánh ở tất cả các khâu, các giai đoạn. Từ khâu sản xuất đến khâu tiêu dùng. Ở mỗi giai đoạn có số thuế GTGT khác nhau. Từ khâu sản xuất đến khâu lưu thông, số thuế giá trị gia tăng là một con số. Từ khâu lưu thông đến khâu tiêu dùng thì số thuế giá trị gia tăng đã khác. Tổng số thuế nộp ở các khâu chính là số thuế cuối cùng tính trên tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ. Và người tiêu dùng sẽ mua và phải gánh chịu.

Vì vậy Thuế GTGT là thuế gián thu. Hy vọng nội dung trình bày trên đây đã giải quyết được câu hỏi của bạn đọc về việc xác định Thuế GTGT là thuế trực thu hay gián thu? Nếu có bất kỳ vướng mắc phát sinh, bạn đọc vui lòng liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh chóng.