Tình hình tội phạm ngày một phức tạp trên cả nước trong nhiều năm trở lại đây. Bài viết sau đây sẽ mang đến cho bạn đọc một số thông tin cụ thể: Tình hình tội phạm ma túy hiện nay ở Việt Nam (Cập nhật 2023)
Tình hình tội phạm ma túy hiện nay ở Việt Nam (Cập nhật 2023)
1. Tội phạm ma túy là gì?
Tội phạm về ma túy là tội phạm bao gồm hành vi vì phạm quy định về quản lí, sử dụng các chất ma tuý do Bộ luật hình sự quy định. Tội phạm về ma túy là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý, xâm phạm chế độ thống nhất quản lý của Nhà nước đối với các chất ma túy và các loại thuốc gây nghiện, xâm phạm trật tự, an toàn xã hội và tính mạng, sức khỏe con người và sự phát triển bình thường của nòi giống dân tộc.
Tội phạm về ma tuý bao gồm nhiều loại hành vi phạm tội khác nhau nhưng đều có chung hai đặc điểm cơ bản:
- Tính nguy hiểm cho xã hội của các tội phạm về ma tuý thể hiện ở sự đe dọa nghiêm trọng đến sức khoẻ và sự phát triển bình thường của con người cũng như đến hạnh phúc gia đình và trật tự công cộng nói chung;
- Các tội phạm về ma tuý đều có chung đối tượng là các chất ma tuý (hoặc liên quan đến các chất ma tuý). Đó là các chất có khả năng gây nghiện cao cho người sử dụng. làm cho người nghiện không chỉ bị lệ thuộc vào chất đó mà còn làm cho họ bị tổn hại về nhiều mặt và thậm chí còn có thể đẩy họ vào con đường phạm tội để có tiền thoả mãn cơn nghiện.
2. Tình hình tội phạm ma túy hiện nay ở Việt Nam
Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện chia sẻ:
Có thể nói, tình trạng sản xuất, mua bán, vận chuyển và sử dụng ma túy, nhất là ma túy tổng hợp ở khu vực Đông Nam Á đang diễn ra nghiêm trọng và có chiều hướng gia tăng, đặt ra nhiều thách thức, khó khăn đối với công tác phòng, chống ma túy của nước ta.
Điển hình như, trên tuyến Tây Bắc, tình hình mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào vào địa bàn các tỉnh Tây Bắc rồi đưa đi các tỉnh, địa bàn khác và đưa sang nước thứ ba tiêu thụ tiếp tục diễn biến phức tạp.
Lực lượng chức năng các tỉnh Điện Biên, Lai Châu đã bắt giữ nhiều vụ mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy với số lượng rất lớn có nguồn gốc từ Lào vào Việt Nam, thu giữ hàng trăm bánh heroin, hàng trăm nghìn viên ma túy tổng hợp…
Hay trên tuyến Bắc miền Trung – Tây Nguyên, sự chuyển hướng tội phạm ma túy từ các tỉnh Tây Nam sang các tỉnh giáp Lào thuộc khu vực Bắc miền Trung đang có chiều hướng phức tạp trở lại.
Trên tuyến hàng không, bưu điện, các đối tượng đã lợi dụng cách thức chuyển phát nhanh và ký gửi hàng hóa, quà biếu phi mậu dịch bằng tuyến đường hàng không để gửi hàng hóa có ngụy trang cất giấu ma túy rất tinh vi từ các nước châu Âu về Việt Nam tiêu thụ trong nước và đưa đi nước thứ ba. Nổi lên thời gian gần đây là tình trạng các đối tượng tổ chức vận chuyển ma túy tổng hợp qua đường hàng không từ Đức, Hà Lan… về Việt Nam thông qua các công ty vận chuyển quốc tế.
Đối với tình hình người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, theo thống kê, hiện nay toàn quốc có trên 217.059 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý (tăng 11.241 so với cuối năm 2021); 59.537 người sử dụng trái phép chất ma túy. Đây là “nguồn cầu” tiêu thụ ma túy rất lớn và có xu hướng gia tăng qua từng năm, là nguy cơ tiềm ẩn gây mất an ninh trật tự, bức xúc trong nhân dân.
Số người nghiện tăng do nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những nguyên nhân, đó là do Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/01/2023, đã bổ sung nhiều nội dung mới, trong đó có thêm chương quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy nhằm khắc phục “khoảng trống” trong công tác này. Mặt khác, việc xác định tình trạng nghiện cũng được quy định cụ thể, rõ ràng hơn, bám sát thực tiễn.
Theo đó, quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ. Thời hạn quản lý là 01 năm kể từ ngày có quyết định quản lý. Việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy thực hiện ngay từ lần đầu phát hiện người đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính.
Đối với xác định tình trạng nghiện, đơn vị có thẩm quyền được phép tạm giữ người theo thủ tục hành chính để xác định tình trạng nghiện ma túy đối với người sử dụng trái phép chất ma túy (trước đây thì không được), từ đó, giúp làm giảm tình trạng người phải xác định tình trạng nghiện bỏ trốn hoặc từ chối việc đề nghị xác định tính trạng nghiện.
Hay trước đây, y bác sĩ phải hỏi người xác định tính trạng nghiện để lấy thông tin, trong khi người này lại không hợp tác, khai gian dối, đe dọa y bác sỹ, gây khó khăn cho việc xác định tình trạng nghiện. Theo quy định mới, các tài liệu do đơn vị công an gửi tới được các y bác sỹ sử dụng để làm căn cứ xác định tính trạng nghiện. Mặt khác, hiện nay quy trình chẩn đoán xác định tình trạng nghiện cũng áp dụng chung cho cả người sử dụng ma túy tổng hợp.
Triển khai Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, đến nay, đã có 20 địa phương hoàn thành tập huấn chuyên sâu Luật Phòng, chống ma túy. Thời gian tới, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy sẽ tổ chức tập huấn cho lực lượng trực tiếp thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống ma túy theo hướng chuyên sâu, tập trung vào lực lượng cơ sở, nhất là lực lượng Công an cấp xã.
3. Các biện pháp đẩy lùi các tội phạm về ma túy
Những biện pháp loại trừ tội phạm được hiểu là các biện pháp do Đảng và Nhà nước, các tổ chức và đoàn thể xã hội và mọi công dân tiến hành nhằm nâng cao mọi mặt của đời sống xã hội và đẩy lùi những yếu tố tiêu cực, ảnh hưởng xấu đến lối sống cộng đồng, ảnh hưởng xấu đến quá trình hình thành nhân cách của từng cá nhân. Đề xuất các biện pháp đẩy lùi các tội phạm về ma túy gồm các biện pháp cơ bản sau:
Biện pháp về kinh tế xã hội
Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều cách thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế; kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo… Những biện pháp nhằm phát triển kinh tế, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, xóa đói giảm nghèo trong xã hội mà Đảng và Nhà nước ta đã và đang thực hiện, đều là những biện pháp có giá trị to lớn và quyết định để giải quyết vấn đề tội phạm trong xã hội. Những nhược điểm, khiếm khuyết hay sai lầm trong các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế – xã hội cũng sẽ mang lại hậu quả xấu không chỉ đối với đời sống kinh tế của xã hội mà còn làm cho tình hình tội phạm ở mỗi giai đoạn có sự diễn biến tiêu cực hơn. Những giải pháp về kinh tế, xã hội có tác động trực tiếp đến các nguyên nhân gốc rễ của tội phạm, vì vậy, chúng có ý nghĩa quyết định đối với việc phòng ngừa tội phạm.
Biện pháp về văn hóa giáo dục
Văn hóa và giáo dục là hai yếu tố trực tiếp hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của con người trong xã hội. Đặc biệt là trong thời đại công nghệ thông tin ngày nay, những sai lầm, khiếm khuyết trong công tác giáo dục và trong hoạt động văn hóa sẽ có ảnh hưởng lớn hơn, nhanh hơn, phạm vi bao trùm hơn đến sự hình thành những nhân cách sai lệch, nguồn phát sinh tội phạm trong xã hội.
Biện pháp về tổ chức, quản lý xã hội
Đấu tranh phòng chống ma túy với tính chất là một hoạt động của các đơn vị Nhà nước nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước trong lĩnh vực này cần phải được xác lập về mặt pháp luật phù hợp với đòi hỏi của cuộc sống, phản ánh được các quan hệ xã hội phù hợp với những quy luật của bản thân pháp luật với tính chất là một sự kiện xã hội. Biện pháp này hướng tới sự hoàn thiện, củng cố bộ máy Nhà nước, đẩy mạnh công khai, dân chủ, minh bạch trong hoạt động của các đơn vị Nhà nước, trong mối quan hệ giữa các đơn vị Nhà nước với công dân.
Biện pháp về pháp luật
Hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống ma túy là một nhiệm vụ cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy ở Việt Nam và các quốc gia khác trên toàn thế giới. Việc xây dựng các chính sách pháp luật tại Việt Nam dựa trên nền tảng chung là Công ước quốc tế và kiểm soát ma túy: Công ước thống nhất về các chất ma túy năm 1961 (sửa đổi theo Nghị định thư 1972); Công ước về các chất hướng thần năm 1971; Công ước về chống buôn bán bất hợp pháp các chất ma túy và chất hướng thần năm 1988).
Xuất phát từ thực trạng của hệ thống pháp luật ở nước ta hiện nay, các biện pháp phòng ngừa các tội phạm về ma túy thông qua hệ thống pháp luật phải bao gồm các nội dung cơ bản sau: Hoàn thiện cơ chế làm luật; hoàn thiện hệ thống pháp luật,… Đặc biệt, phải khắc phục được những tồn tại hạn chế như: Thiếu thống nhất; chưa chặt chẽ; chưa khả thi trong thực tiễn; thiếu cơ chế phối hợp thực hiện;… Việc thường xuyên rà soát các quy định của pháp luật nhằm kịp thời khắc phục những hạn chế của pháp luật trong công tác đấu tranh phòng, chống ma túy là hết sức cần thiết. Vì vậy, cần phải tiếp tục hoàn thiện các quy phạm pháp luật hình sự để nghiêm trị các hành vi, tội phạm về ma túy.
Trên đây là nội dung trình bày Tình hình tội phạm ma túy hiện nay ở Việt Nam (Cập nhật 2023). Công ty Luật LVN Group tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, thủ tục giấy tờ cho khách hàng là cá nhân và doanh nghiệp trên Toàn quốc với hệ thống văn phòng tại các thành phố lớn và đội ngũ cộng tác viên trên tất cả các tỉnh thành: Hà Nội, TP. HCM, Bình Dương, TP. Cần Thơ, TP. Đà Nẵng và Đồng Nai… Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.