Hiện nay bạn đọc có thể bắt gặp một khái niệm, đó là Tình thế cấp thiết. Vậy bạn đọc có câu hỏi Tình thế cấp thiết là gì không? Về vấn đề này, LVN Group xin đưa ra nội dung trình bày Tình thế cấp thiết theo Bộ luật Hình sự hiện nay là gì? để bạn đọc cân nhắc qua nội dung trình bày sau:
Tình thế cấp thiết theo Bộ luật Hình sự hiện nay là gì?
1. Tình thế cấp thiết là gì?
Theo quy định tại Bộ luật Hình sự hiện hành, cụ thể là tại Điều 23 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, có quy định về tình thế cấp thiết như sau:
“Tình thế cấp thiết là tình thể của người vì muốn tránh gây tổn hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của đơn vị, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây tổn hại nhỏ hơn tổn hại cần ngăn ngừa.
Hành vi gây tổn hại trong tình thể cấp thiết không phải là tội phạm”.
Quy định tình thế cấp thiết được xây dựng nhằm tạo hành lang pháp lý, khuyến khích mọi người thực hiện hành động có ích, phù hợp với yêu cầu của xã hội khi đứng trước thực tiễn một tổn hại đang xảy ra hoặc đang bị đe dọa xảy ra ngay. Cũng giống như chế định về phòng vệ chính đáng, hành động trong tình thế cấp thiết là quyền của mỗi cá nhân. Nhằm định hướng mọi chủ thể thực hiện đúng đắn quyền này của mình, Điều 23 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 đã quy đỉnh rõ về cơ sở, nội dung và phạm vi của quyền hành động trong tình thế cấp thiết.
2. Đặc điểm của tình thế cấp thiết
Hành vi được thực hiện gây ra một tổn hại nhỏ hơn tổn hại cần ngăn ngừa và không còn cách nào khác ngoài việc phải thực hiện hành vi này.
Hành vi được thực hiện trong khi tình thế cấp thiết xảy ra là quyền của công dân vừa nghĩa vụ luật định. Nhận thức được tình thế xảy ra, người thực hiện hành vi khi có tình thế cấp thiết vì họ muốn tránh những tổn hại thực tiễn sẽ xảy ra với các chủ thể.
Việc gây ra tổn hại này là cách duy nhất để bảo vệ những lợi ích hợp pháp, ngoài lựa chọn là gây tổn hại khi có tình thế cấp thiết xảy ra thì không còn cách nào khác để có thể ngăn chặn, hạn chế, bảo vệ được lợi ích của các chủ thể khi sự việc xảy ra. Đây vừa là lựa chọn và sự đánh giá của bản thân dựa trên bối cảnh xảy ra, cùng với sự am hiểu về các chế định của pháp luật để áp dụng một cách chính xác. Hành vi trong thế này được thực hiện dưới một mức độ vừa đủ không kéo theo trách nhiệm của bản thân khi thực hiện hành vi này.
Người thực hiện hành vi trong tình thế cấp thiết không phải chịu trách nhiệm hình sự nếu hành vi gây ra một tổn hại nhỏ hơn tổn hại cần ngăn ngừa và ngược lại: Đây là giới hạn, phạm vi và mức độ mà pháp luật đặt ra cho người thực hiện hành vi trong tình thế cấp thiết.
3. Điều kiện dể được xem là tình thế cấp thiết
Tình thế cấp thiết đòi hỏi phải có các điều kiện sau:
- Phải có sự nguy hiểm thực tiễn đang gây ra hoặc đe dọa gây ra những tổn hại nhất định cho những lợi ích được pháp luật bảo vệ. Sự nguy hiểm đó có thể bắt nguồn từ người, từ con vật, từ sức mạnh tự nhiên, từ những sự cố kĩ thuật vv.;
- Việc gây tổn hại là biện pháp duy nhất để khắc phục sự nguy hiểm vì trong tình thế đó không còn cách nào khác;
- Thiệt hại gây ra phải nhỏ hơn tổn hại cần ngăn ngừa.
- Với việc xác định hành vi gây tổn hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm luật hình sự cho phép và sự khuyến khích công dân cần biết lựa chọn và chấp nhận việc gây ra tổn hại nhỏ hơn để bảo vệ các lợi ích chính đáng lớn hơn trong những trường hợp cần thiết.
4. Giải đáp có liên quan
1. Gây tổn hại trong tình thế cấp thiết có cần bồi thường không?
2. Vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết là thế nào?
Khoản 2 Điều 23 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 đã có quy định về vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết như sau:
“Trong trường hợp tổn hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây tổn hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự”.
Đây là trường hợp chủ thể thực hiện các hành vi của mình trong tình thế cấp thiết nhưng đã vượt quá phạm vi cho phép. Theo quy định tại khoản 1 Điều 23 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì người hành động trong tình thế cấp thiết chỉ được phép gây tổn hại nhỏ hơn tổn hại cần ngăn ngừa. Điều đó có nghĩa khi tổn hại gây ra lớn hơn tổn hại cần ngăn ngừa thì không còn là trường hợp tình thế cấp thiết.
Trường hợp này tuy là phải chịu trách nhiệm hình sự nhưng sẽ được giảm nhẹ vì tính chất của động cơ và vì hoàn cảnh phạm tội.
Xem thêm: Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự
Việc nghiên cứu về Tình thế cấp thiết sẽ giúp ích cho bạn đọc nắm thêm kiến thức về vấn đề này, đồng thời những vấn đề khác xoay quanh nó cũng đã được chúng tôi trình bày như trên.
Trên đây là toàn bộ nội dung giới thiệu của LVN Group về Tình thế cấp thiết theo Bộ luật Hình sự hiện nay là gì? gửi đến quý bạn đọc để cân nhắc. Trong quá trình nghiên cứu nếu như quý bạn đọc còn câu hỏi cần trả lời, quý bạn đọc vui lòng truy cập trang web: https: lvngroup.vn để được trao đổi, hướng dẫn cụ thể.