Hiện nay, tội phạm ngày càng hành động với nhiều cách thức tinh vi, thủ đoạn khó lường gây nguy hiểm cho người dân và toàn xã hội. Tội phạm sẽ bị xử lý theo nhiều hình phạt khác nhau theo hướng dẫn pháp luật về hình sự. Vậy, xã hội học tội phạm là gì? Hãy cùng theo dõi nội dung trình bày bên dưới của LVN Group để được trả lời câu hỏi và biết thêm thông tin chi tiết về xã hội học tội phạm là gì.
1.Tội phạm xã hội học là gì?
Khái niệm xã hội học tội phạm là gì được định nghĩa như sau:
Tội phạm xã hội học là Phần nghiên cứu sự phản ứng của xã hội đối với sự kiện phạm tội và tình hình phạm tội, bằng các biện pháp cụ thể đi sâu nghiên cứu tình hình dân trí, ý thức xã hội, tâm lý xã hội, tâm trạng xã hội, thái độ phê phán của các tầng lớp nhân dân, các giai tầng xã hội, các lứa tuổi, các ngành nghề, tôn giáo tín ngưỡng… nhằm góp phần làm cho các chủ trương, biện pháp phòng chống tội phạm có tính khả thi cao, sát đúng yêu cầu của trật tự pháp luật và hợp với lòng dân.
Xem thêm về khái niệm phạm tội và tội phạm học.
2.Khái quát về tội phạm xã hội học.
Sau khi biết được khái niệm xã hội học tội phạm là gì, chủ thể cần nắm được khái quát về vấn đề này.
Xã hội học ngoài việc nghiên cứu xã hội với tính cách là một chỉnh thể được biểu hiện qua hệ thống các quan hệ xã hội, nhóm xã hội, xã hội học còn nghiên cứu những mặt cụ thể của xã hội. Từ đó, làm xuất hiện các xã hội học chuyên ngành. Cho đến nay đã có hơn 200 chuyên ngành xã hội học như xã hội học nông thôn, đô thị, gia đình, tôn giáo, chính trị, lối sống… trong đó có xã hội học tội phạm.
“Tội phạm học” được các ngành khoa học khác nhau nghiên cứu, nhưng chủ yếu là hai ngành luật học và xã hội học. Ở khía cạnh luật học khẳng định rằng: “Tội phạm học” là một thuật ngữ xuất phát từ tiếng Latinh “Crimen” (tội phạm), tiếng Hy Lạp “Logos” (học thuyết) và theo nghĩa đến là “khoa học về tội phạm”. Vì vậy ngành khoa học này dùng nhiều phạm trù, qui luật, khái niệm và kiến thức của khoa học xã hội học. Điều đó có nghĩa chuyên ngành này nằm giáp ranh giữa khoa học pháp lý và xã hội học.
Ở góc độ một chuyên ngành của xã hội học thì tội phạm được xem là một hành vi lệch lạc xã hội (social diviance). Tội phạm học ra đời từ thế kỷ 18, người khởi xướng là nhà luật học người Ý tên Beccaria (1738 – 1794). Mặc dù thuật ngữ xã hội học ra đời từ thế kỷ 18 nhưng khoa học về tội phạm đã có từ rất lâu và sự kiện tội phạm thì đã có từ xa xưa.
– Thời nguyên thuỷ các sự kiện lệch lạc cũng như tội phạm hình thành cùng với sự xuất hiện của xã hội loài người. Song, trong thời kì này vẫn chưa xuất hiện các tư tưởng, con người trong thời kì này sống còn sơ khai, trí tuệ chưa phát triển, họ phải lo đấu tranh với thiên nhiên để tồn tại. Ví dụ: Con người di chuyển theo bầy đàn, vậy nếu một người nào đó không chịu đi theo bầy đàn (lệch chuẩn ra khỏi qui tắc của bầy đàn) thì người đó dễ bị thú dữ ăn thịt hoặc bị bầy đàn xa lánh.
– Thời kì thứ hai, thời kì cổ đại Hy Lạp (chiếm hữu nô lệ). Thời kì này đã xuất hiện một số tư tưởng đấu tranh với tội phạm và đã xuất hiện một số quan điểm sau:
Quan điểm Platon: Coi tội phạm là một bệnh tật, bệnh tật này của nhà nước. Chính nhà nước phải có trách nhiệm chữa trị bệnh tật này. Ông cho rằng các đạo luật ban hành phải có tác dụng kìm chế nguyên nhân thúc đẩy hành vi tội phạm.
Quan điểm Aristote: Cho rằng sự cưỡng chế về tâm lý có thể phòng ngừa về tội phạm, để cho tinh thần thống trị về thể xác, lí trí thống trị bản năng.
Nổi tiếng nhất là Robert Merton với lý luận bổ sung cho lý thuyết phi chuẩn mực của Durkhem. ông cho rằng tội phạm xuất hiện do việc không đồng nhất giữa việc chọn phương tiện để đạt được mục đích đó và bản thân mục đích đó. Ví dụ: Có thể mục đích tốt nhưng việc thực hiện, không được chấp nhận.
Trên cơ sở mục đích và phương tiện, ông đưa ra 4 loại có thể dẫn đến tội phạm.
Loại 1 (canh tân): Khi người ta chấp nhận mục đích và từ chối phương tiện. Ví dụ: Buôn lậu để làm giàu…
Loại 2 (nghi thức chủ nghĩa): Khi người ta từ chối mục đích và chấp nhận phương tiện (lệch lạc nghi thức chủ nghĩa, chỉ cần thiết nghi thức, không cần thiết nội dung). Ví dụ: Một số bác sĩ công tác rất quan liêu, từ chối người bị nhiễm HIV, để mặc cho người đó chết.
Loại 3 (chủ nghĩa thoát li hay chủ nghĩa xuất thế): Khi người ta phủ định cả mục đích lẫn phương tiện. Ví dụ: Đua xe, uống rượu say quậy phá, nghiện ngập…
Loại 4 (nổi loạn): Khi người ta từ chối mục đích lẫn phương tiện, nhưng lại thiết lập ra mục đích mới và phương tiện mới. Ví dụ: Chứng minh thay đổi xã hội, gây rối xã hội.
Mặt khác trong lý thuyết về tội phạm dưới góc độ khoa học xã hội thì các nhà khoa học còn dựa trên các đặc điểm về nhân khẩu học xã hội như: Giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn, địa vị xã hội, nghề nghiệp, hoàn cảnh gia đình, thành phần xuất thân trong xã hội (thị dân hay nông thôn) và một số đặc điểm khác (đời sống vật chất, nhà ở…). Các dấu hiệu này không thể coi một người là phạm tội được nhưng nó tác động qua lại với các điều kiện khác hình thành nên nhân cách của con người.
3.Các câu hỏi thường gặp.
3.1.Chức năng cơ bản của xã hội học tội phạm là gì?
Chức năng cơ bản của xã hội học tội phạm là chức năng nhận thức, chức năng thực tiễn và chức năng dự báo.
3.2.Thuyết học lại từ xã hội trong tội phạm học nói về vấn đề gì?
Theo thuyết học lại từ xã hội, hành vi phạm tội là sản phẩm của môi trường xã hội, không phải là đặc tính bẩm sinh của một số người đặc biệt. Một trong những cách thức của thuyết học lại từ xã hội ra đời sớm nhất và có ảnh hưởng lớn trong tội phạm học ngày nay là thuyết nhóm khác biệt của Edwin Sutherland, ra đời năm 1939.
Tìm hiểu thêm về tội phạm nghiêm trọng.
Những vấn đề có liên quan đến xã hội học tội phạm là gì cũng như các thông tin cần thiết khác đã được trình bày cụ thể và chi tiết trong nội dung trình bày. Khi nắm được xã hội học tội phạm là gì sẽ giúp chủ thể xác định vấn đề này chính xác và đơn giản hơn.
Nếu quý khách hàng vẫn còn câu hỏi liên quan đến xã hội học tội phạm là gì cũng như các vấn đề có liên quan, hãy liên hệ ngay với LVN Group.
Công ty luật LVN Group chuyên gửi tới các dịch vụ tư vấn hỗ trợ pháp lý đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong thời gian sớm nhất có thể.
Gọi trực tiếp cho chúng tôi theo hotline 1900.0191 để được tư vấn chi tiết.