Thị trường trái phiếu của nước ta được hình thành từ những năm 1990 và bắt đầu phát triển từ năm 2000. Hiện nay, thị trường trái phiếu đã và đang trên đà phát triển mạnh nhằm đáp ứng yêu cầu huy động vốn của Chính phủ, chính quyền địa phương, các ngân hàng chính sách và doanh nghiệp. Các chế độ pháp lý điều chỉnh cho hoạt động của thị trường trái phiếu đã được ban hành trọn vẹn, đồng bộ từ cấp trên đến cấp dưới. Trong đó trái phiếu chính phủ là thị trường đóng vai trò cần thiết trong thị trường trái phiếu. Vậy trái phiếu chính phủ là gì gồm thế nào? Mời quý bạn đọc cùng cân nhắc nội dung trình bày dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
trái phiếu chính phủ là gì gồm
1. Thị trường trái phiếu
Thị trường trái phiếu được biết đến là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi mua bán trái phiếu giữa các nhà đầu tư, tổ chức phát hành hoặc trung gian môi giới. Đây là nơi các tổ chức phát hành công cụ trái phiếu để thực hiện việc huy động vốn cho hoạt động của mình.
Người nắm giữ trái phiếu được gọi là trái chủ, bên phát hành có trách nhiệm trả lãi cho trái chủ cùng với toàn bộ số vốn vào thời gian đáo hạn.
Thị trường trái phiếu được chia thành rất nhiều loại phù hợp với từng đặc điểm và chức năng của nó. Tùy theo nhu cầu của nhà đầu tư mà có thể chọn và sở hữu loại trái phiếu phù hợp với mục tiêu đầu tư đã đề ra.
Đặc điểm của trái phiếu
- Trái phiếu có kỳ hạn: Mỗi trái phiếu được phát hành đều có quy định kỳ hạn cụ thể. Trái phiếu có thể là ngắn hạn (từ 01 đến 05 năm), trung hạn (từ 05 đến 12 năm) và dài hạn (từ 12 đến 30 năm).
- Trái phiếu có mệnh giá niêm yết là 100.000 VNĐ và bội số của 100.000 VNĐ nếu phát hành tại thị trường Việt Nam. Giá trái phiếu tỷ lệ nghịch với lãi sự thay đổi lãi suất trên thị trường.
- Trái chủ nhận được lợi tức cố định đối với các trái phiếu đã quy định trước mức lãi suất áp dụng trên trái phiếu.
- Trái chủ được ưu tiên thanh toán tài sản thanh lý nếu tổ chức phát hành bị phá sản.
- Trái chủ không có quyền biểu quyết, tác động đến quyết định của công ty phát hành.
Hiện nay, trên thị trường có 5 loại thị trường trái phiếu phổ biến như sau:
- Thị trường trái phiếu chính phủ
- Thị trường trái phiếu chính phủ bảo lãnh
- Thị trường trái phiếu chính quyền địa phương
- Thị trường trái phiếu doanh nghiệp
- Thị trường trái phiếu quốc tế
2. Trái phiếu chính phủ là gì?
Căn cứ theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 01/2011/NĐ-CP quy định về khái niệm trái phiếu chính phủ, theo đó Trái phiếu Chính phủ được hiểu là loại trái phiếu do Bộ Tài chính phát hành nhằm huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc huy động vốn cho chương trình, dự án đầu tư cụ thể thuộc phạm vi đầu tư của nhà nước.
Vì vậy, có thể thấy rằng, trái phiếu trong thị trường trái phiếu chính phủ được phát hành với mục đích chính là huy động vốn cho ngân sách nhà nước và là nơi để chính phủ thực hiện biện pháp quản lý lượng tiền trên thị trường, chống lại tình trạng lạm phát nếu xảy ra.
Hình thức ban đầu của trái phiếu chính phủ áp dụng phổ biến là cách thức chứng chỉ, sau đó xuất hiện thêm cách thức bút toán ghi sổ.
Lãi suất trái phiếu Chính phủ được hiểu là tỷ lệ phần trăm dựa giá trị mệnh giá trái phiếu mà chủ sở hữu được hưởng. Theo đó vào các kỳ trả lãi theo như điều kiện, điều khoản của trái phiếu mà chủ sở hữu đang năm giữ nhà phát hành phải thanh toán theo tỉ lệ lãi hàng năm đã được quy định.
Hiện nay, lãi xuất trái phiếu Chính phủ sẽ được thông báo khi trên trang điện tử của Sở Giao dịch chứng khoán và khi người sở hữu mua được trái phiếu Chính phủ thì lãi suất trái phiếu sẽ được ghi trên trái phiếu mà nhà đầu tư – nhà tạo lập thị trường sở hữu.
3. Trái phiếu chính phủ gồm những loại nào?
Căn cứ theo hướng dẫn tại mục 2 Nghị định 95/2018/NĐ-CP thì trái phiếu chính phủ bao gồm 3 loại chính đó là: Trái phiếu xanh, trái phiếu ngoại tệ và công trái xây dựng tổ quốc. Căn cứ:
- Trái phiếu xanh
Điều 21 Nghị định 95/2018/NĐ-CP quy định Trái phiếu xanh là một loại trái phiếu Chính phủ được phát hành để đầu tư cho các dự án liên quan đến hoạt động bảo vệ môi trường theo hướng dẫn tại Luật bảo vệ môi trường (dự án xanh) và nằm trong danh mục dự án được phân bổ vốn đầu tư công theo hướng dẫn của Luật đầu tư công, Luật ngân sách nhà nước.
Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng đề án phát hành trái phiếu Chính phủ xanh báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước khi triển khai thực hiện. Nội dung của đề án bao gồm:
- Mục đích phát hành
- Khối lượng phát hành
- Điều kiện, điều khoản của trái phiếu
- Đối tượng mua trái phiếu
- Phương thức phát hành
- Việc đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch
- Danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu.
Điều kiện điều khoản, việc tổ chức phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch trái phiếu Chính phủ xanh thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 14 Điều 15, Điều 16, Điều 17, Điều 18, và Điều 19 của Nghị định này.
- Trái phiếu ngoại tệ
Điều 22 Nghị định 95/2018/NĐ-CP quy định Trái phiếu ngoại tệ là một loại trái phiếu Chính phủ phát hành tại thị trường trong nước bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi thực hiện theo đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Căn cứ nhu cầu huy động của ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xây dựng đề án phát hành trái phiếu Chính phủ tại thị trường trong nước bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định. Đề án bao gồm các nội dung cơ bản sau:
- Mục đích phát hành
- Khối lượng phát hành
- Điều kiện, điều khoản của trái phiếu: Kỳ hạn, mệnh giá phát hành; đồng tiền phát hành và thanh toán trái phiếu; lãi suất phát hành
- Đối tượng mua trái phiếu
- Việc đăng ký, lưu ký và giao dịch
Căn cứ Đề án phát hành trái phiếu ngoại tệ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Tài chính tổ chức phát hành trái phiếu ngoại tệ theo phương thức riêng lẻ.
Trái phiếu ngoại tệ được đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam theo hướng dẫn tại Nghị định này và được giao dịch theo hướng dẫn của pháp luật ngoại hối.
- Công trái xây dựng Tổ quốc
Điều 23 Nghị định 95/2018/NĐ-CP quy định Công trái xây dựng Tổ quốc là một loại công cụ nợ của Chính phủ có điều kiện, điều khoản của trái phiếu Chính phủ quy định tại Điều 14 Nghị định này.
Căn cứ nhu cầu huy động vốn của ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính xây dựng phương án phát hành công trái xây dựng Tổ quốc trình Chính phủ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định. Phương án phát hành công trái xây dựng Tổ quốc bao gồm các nội dung cơ bản sau:
- Mục đích phát hành
- Điều kiện, điều khoản của công trái xây dựng Tổ quốc
- Thời gian dự kiến phát hành
- Phương thức thanh toán gốc, lãi
- Khối lượng dự kiến phát hành
- Đối tượng mua và tổ chức thực hiện.
Căn cứ vào phương án phát hành được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chấp thuận, Bộ Tài chính tổ chức phát hành công trái xây dựng Tổ quốc.
Trên đây là toàn bộ nội dung giới thiệu của chúng tôi về vấn đề trái phiếu chính phủ là gì gồm, cũng như các vấn đề pháp lý có liên quan. Trong quá trình nghiên cứu nếu như quý bạn đọc còn câu hỏi và có nhu cầu sử dụng dịch vụ tư vấn của LVN Group về trái phiếu chính phủ là gì gồm vui lòng liên hệ với chúng tôi qua các thông tin dưới đây để được tư vấn và trả lời.