Thanh khoản là yếu tố cần thiết mà các nhà đầu tư cần quan tâm khi quyết định tham gia bất kỳ thị trường nào. Vậy thực tiễn tính thanh khoản là gì, tính thanh khoản của cổ phiếu có ý nghĩa thế nào? Bài viết dưới đây của Luật LVN Group Group sẽ gửi tới các thông tin tổng quan cho bạn đọc Vì sao tính thanh khoản của cổ phiếu cần thiết?
1. Hiểu thế nào về thanh khoản, thanh khoản chứng khoán?
Tính thanh khoản là một khái niệm thiên về tài chính, nó chỉ mức độ mà một tài sản bất kì có thể được mua hoặc bán trên thị trường một cách nhanh chóng mà không làm ảnh hưởng nhiều đến giá thị trường của tài sản đó.
Khả năng thanh khoản là một tiêu chí cần thiết trong đánh giá xếp hạng tổ chức tín dụng (Ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính) và chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Thanh khoản chứng khoán chỉ khả năng chuyển đổi từ chứng khoán đó thành tiền mặt và ngược lại.
2. Các yếu tố tác động đến tính thanh khoản của cổ phiếu và thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán biến động kéo theo sự biến động của tính thanh khoản. Do đó, nhà đầu tư không chỉ cần quan tâm đến khái niệm mà còn cần hiểu các yếu tố tác động đến nó. Dưới đây là một số nguyên nhân chính tạo ra sự tăng giảm của thị trường chứng khoán nói chung và tính thanh khoản của cổ phiếu nói riêng:
- Chính sách kinh tế vĩ mô của chính phủ:
Thông thường các hoạt động của doanh nghiệp trên thị trường, đặc biệt là doanh nghiệp niêm yết trên sàn phải chịu sự quản lý và tác động từ các chính sách, quy định của đơn vị nhà nước. Ví dụ, nếu chính phủ quyết định thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt bằng các cách như tăng lãi suất, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Khi đó tiền sẽ bị rút ra khỏi sản xuất, tiêu dùng và thị trường chứng khoán. Nếu điều này xảy ra có thể thấy rõ tính thanh khoản của thị trường sẽ giảm mạnh. Trong trường hợp điều ngược lại xảy ra thì chứng khoán sẽ trở nên sôi động với tính thanh khoản tăng cao.
- Hiệu quả hoạt động kinh doanh và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp:
Bản chất của thị trường chứng khoán là thu hút tiền nhàn rỗi để tạo vốn cho doanh nghiệp phát triển. Do đó, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sẽ phản ánh sự phát triển hay đi xuống của thị trường chứng khoán.
Dễ dàng thấy, thông thường các doanh nghiệp lớn làm ăn có hiệu quả thì tính thanh khoản cổ phiếu sẽ cao, do nhu cầu đầu tư vào công ty đó cao. Ngược lại, các doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả, cung cầu cổ phiếu cũng sẽ kém năng động, tính thanh khoản thấp.
Trong một số trường hợp có thể thấy doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả nhưng tính thanh khoản vẫn cao. Điều này xuất phát từ thực tiễn thị trường bị tác động bởi nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên về dài hạn, hiệu quả kinh doanh sẽ phản ánh đúng thực tiễn qua tính thanh khoản và giá cổ phiếu.
- Tâm lý của các nhà đầu tư trong thị trường:
Gần đây chúng ta thường được nghe về cụm từ FOMO (Fear of Missing out), đây là thuật ngữ được sử dụng rất nhiều trong chứng khoán. Khi thị trường đi lên, rất nhiều nhà đầu tư có tâm lý đổ tiền mua vào và ngược lại khi thị trường đi xuống, nhà đầu tư bắt đầu sợ hãi và muốn bán ra.
Tâm lý trên càng phổ biến hơn với các nhà đầu tư F0 không có nhiều kiến thức, kinh nghiệm. Chính tâm lý FOMO này tạo ra sự biến động mạnh về cung cầu cổ phiếu, từ đó làm ảnh hưởng đến tính thanh khoản thị trường chứng khoán.
- Quy định đối với hoạt động của các nhà đầu tư nước ngoài:
Theo quy định của Ủy ban chứng khoán Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài chỉ có quyền mua 30% cổ phiếu phát hành bởi ngân hàng thương mại và 49% cổ phiếu phát hành bởi các doanh nghiệp niêm yết thuộc các ngành nghề khác.
Quy định này sẽ phần nào giới hạn về quyền mua bán của các nhà đầu tư nước ngoài, do đó khối lượng giao dịch của nhà đầu tư cũng bị hạn chế. Qua đó, một phần giới hạn cầu cổ phiếu nói riêng cũng như gián tiếp ảnh hưởng đến thanh khoản cổ phiếu nói chung.
3. Thanh khoản của cổ phiếu là gì?
Tính thanh khoản của một cổ phiếu đề cập đến khả năng một cổ phiếu có thể mua – bán dễ dàng mà không ảnh hưởng đến giá của các cổ phiếu đó. Cổ phiếu có tính thanh khoản thấp sẽ khó có thể được bán và nếu nhà đầu tư không thể bán đúng thời gian rất dễ bỏ lỡ cơ hội hoặc thậm chí mất tiền. Các thị trường chứng khoán có tính thanh khoản cao thường hoạt động sôi động và thu hút nhiều nhà đầu tư nhờ hiệu quả mà nó mang lại.
4. Cách xác định tính thanh khoản của cổ phiếu
Khối lượng giao dịch trên thị trường: Khi khối lượng giao dịch của một cổ phiếu lớn thể hiện rằng nhu cầu mua bán cổ phiếu đó đang cao. Từ đó, tính thanh khoản của cổ phiếu cao. Ngược lại, nếu không có nhiều nhà đầu tư muốn mua bán một cổ phiếu thì số lượng được giao dịch hàng ngày sẽ thấp, thể hiện tính thanh khoản thấp.
Mức độ chênh lệch giữa giá mua và giá bán: Nếu mức giá mà bên mua đề xuất và mức giá bên bán đồng ý bán có ít chênh lệch thể hiện có nhiều người mua quan tâm và sẵn sàng bỏ tiền mua cổ phiếu đó. Qua đó, cho thấy tính thanh khoản cao của cổ phiếu này. Nhưng nếu sự khác biệt giữa giá mua và bán quá lớn đồng nghĩa với cung đang lớn hơn cầu, tính khoản thấp.
Vòng quay cổ phiếu: Vòng quay cổ phiếu là thước đo tính thanh khoản của cổ phiếu, được tính bằng cách lấy tổng số cổ phiếu được giao dịch trong một khoảng thời gian nào đó chia cho số lượng cổ phiếu lưu hành bình quân trong cùng thời kỳ. Vòng quay cổ phiếu càng cao, cổ phiếu của công ty càng có tính thanh khoản cao. Vì điều này cho thấy công ty đang tạo ra nhiều doanh thu hơn trên mỗi đồng tài sản sở hữu.
Công thức tính:
Vòng quay cổ phiếu = Tổng số cổ phiếu giao dịch trong kỳ/ Số lượng cổ phiếu lưu hành trong kỳ
5. Tầm cần thiết và vai trò của tính thanh khoản trong đầu tư
Thanh khoản có vai trò lớn trong việc phân tích kỹ thuật và góp phần giúp nhà đầu tư xác định được giá cổ phiếu.
Khi giá cổ phiếu và thanh khoản tăng, đây là dấu hiệu tích cực, cho biết sức mua lớn. Ngược lại, giá cổ phiếu tăng nhưng thanh khoản kém, nhà đầu tư cần cẩn trọng vì có thể rơi vào bẫy tăng giá. Giá cổ phiếu giảm kèm theo thanh khoản tăng lại là tín hiệu xấu vì lực bán cao, nhiều nhà đầu tư xả hàng. Giá cổ phiếu giảm và thanh khoản cũng giảm là tín hiệu tốt, do lúc này nhà đầu tư hạn chế bán ra ở mức giá thấp.
Trường hợp giá cổ phiếu đã giảm một thời gian, thanh khoản giảm dần nhưng sau đó bất ngờ tăng mạnh là tín hiệu tích cực đối với một số người, vì nhà đầu tư hết kiên nhẫn, bắt đầu xả hàng cũng là lúc cung cổ phiếu dần cạn, có thể hình thành đáy. Thời điểm này, nhiều nhà đầu tư vào bắt đáy, kiếm lợi nhuận sau này.