Căn cứ vào khoản 3 Điều 122 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tụcxử lý kỷ luật lao động thì khi một người lao động đồng thời có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật lao động thì chỉ áp dụng hình thức kỷ luật cao nhất tương ứng với hành vi vi phạm nặng nhất.

Như vậy, với quy định nêu trên bảo đảm hình thức xử lý kỷ luật đủ tính răn đe với người lao động nhưng không gây ra khó khăn, ảnh hưởng quá lớn đến người lao động.

Luật LVN Group phân tích chi tiết quy định pháp luật về vấn đề này như sau:

 

1. Vi phạm kỷ luật  lao động là gì?

Trong từng đơn vị, cơ quan, tổ chức thì người sử dụng lao động sẽ ban hành ra nội quy, quy chế lao động để đảm bảo kỷ luật lao động của đơn vị. Người lao động và người sử dụng lao động đều phải tôn trọng và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của mình đối với các quy định của kỷ luật lao động. Kỷ luật chính là trật tự nhất định trong hành vi của con người theo những chuẩn mực do luật pháp, đạo đức quy định trong từng giai đoạn thời kỳ lịch sử vì mục đích, lợi ích của toàn xã hội hay của giai cấp, xã hội của cộng đồng. Kỷ luật là những quy định có tính chất bắt buộc với các hoạt động của người lao động trong cơ quan, tổ chức đơn vị để đảm bảo tính chặt chẽ của tổ chức; Là phương tiện để thống nhất hoạt động, quy tắc của cơ quan, tổ chức. 

Trong lĩnh vực lao động thì hoạt động lao động là hoạt động có sự tham gia của nhiều người, hoạt động mang tính chất tập thể. Do đó trong lĩnh vực lao động cần phải có kỷ luật – chính là kỷ luật lao động. Kỷ luật lao động là tổng hợp các quy phạm pháp luật quy định trách nhiệm, nghĩa vụ của người lao động đối với cơ quan, đơn vị, tổ chức cũng như các biện pháp xử lý đối với những người không chấp hành hoặc không chấp hành đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ đó. Cũng theo quy định tại Điều 117 Bộ luật lao động năm 2019 có quy định về kỷ luật lao động chính là những quy định về việc tuân theo thời gian, công nghệ và điều hành sản xuất kinh doanh do người sử dụng lao động ban hành trong nội quy lao động và do pháp luật quy định. 

Khi tham gia vào quan hệ lao động thì người lao động phải tuân thủ kỷ luật lao động mà cụ thể là phải chấp hành đúng các quy định trong nội quy lao động. Mọi người lao động đều có nghĩa vụ phải chấp hành nội quy lao động. Vi phạm kỷ luật lao động là hành vi có lỗi của người lao động trái với các quy chế, quy tắc nội dung xác lập trật tự trong nội bộ cơ quan, tổ chức nghĩa là không thực hiện đúng kỷ luật lao động, học tập, công tác hoặc phục vụ được đề ra trong cơ quan, tổ chức nội bộ của công ty. Trường hợp mà người lao động không tuân thủ kỷ luật lao động, không chấp hành nội quy lao động thể hiện ở việc người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật thì sẽ bị người sử dụng lao động xử lý kỷ luật.  Và khi vi phạm kỷ luật thì người sử dụng lao động có thể áp dụng trách nhiệm pháp lý đối với những người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật lao động bằng cách bắt những người lao động chịu một trong các hình thức kỷ luật. 

 

2. Các hình thức xử lý kỷ luật lao động

Theo quy định tại Điều 124 Bộ luật lao động năm 2019 thì hình thức xử lý kỷ luật lao động tại nơi làm việc có 04 hình thức bao gồm: khiển trách; kéo dài thời gian nâng lương không quá 06 tháng, cách chức và sa thải. Để áp dụng được những chế tài xử lý kỷ luật người lao động tại nơi làm việc thì theo uy định của pháp luật thì luật không cho phép người sử dụng lao động áp dụng chế tài xử lý kỷ luật lao động một cách tùy tiện mà phải có căn cứ cụ thể để tránh việc người sử dụng lao động xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. 

– Thứ nhất là hình thức kỷ luật: Khiển trách – là hình thức xử lý kỷ luật lao động ở mức nhẹ nhất và được áp dụng để nhắc nhở người lao động khi người lao động có hành vi vi phạm lần đầu với mức độ vi phạm nhẹ. Khiển trách được thực hiện bằng lời nói hoặc bằng văn bản nhằm ngăn chặn những hành vi vi phạm tiếp theo có thể người lao động sẽ mắc phải trong tương lai. Hiện tại thì quy định của pháp luật lao động chưa có quy định chi tiết cụ thể về trường hợp nào thì được sử dụng hình thức xử lý kỷ luật khiển trách chỉ có khiển trách đối với người giúp việc trong gia đình. Do đó để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động và cả người sử dụng lao động thì các bên cần thỏa thuận rõ các trường hợp hoặc mứuc độ vi phạm nào thì áp dụng biện pháp khiển trách trong nội quy hoặc trong hợp đồng lao động giữa hai bên.

– Thứ hai là hình thức xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng – Hình thức xử lý kỷ luật này sẽ được áp dụng đối với trường hợp người lao động có các hành vi vi phạm nghiêm trọng hơn so với trường hợp khiển trách.

– Thứ ba là hình thức cách chức – là việc người có thẩm quyền ra quyết định cho người được bổ nhiệm đang giữ chức vụ nhất định thôi không được giữ chức vụ đó nữa do vi phạm nội quy lao động thuộc phạm vi, nhiệm vụ hay quyền hạn của người đó không còn xứng đáng với sự tín nhiệm và trách nhiệm đã được giao. 

– Thứ tư là hình thức sa thải – đây là biện pháp nặng nhất và nghiêm khác. Chấm dứt quan hệ lao động chính là chấm dứt nguồn kinh tế của người lao động; Hình thức xử lý kỷ luật là hình thức được pháp luật quy định chặt chẽ nhất; được áp dụng trong những trường hợp cụ thể sau đây:

+ Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy trong phạm vi nơi làm việc, tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động.

+ Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật hoặc bị xử lý kỷ luật cách chức mà tái phạm. Tái phạm là việc người lao động lặp đi lặp lại hành vi vi phạm mà đã từng bị xử lý kỷ luật và chưa được xóa kỷ luật.

+ Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong 01 tháng hoặc 20 ngày cộng dồn trong 01 năm mà không có lý do chính đáng. Các trường hợp được coi là có lý do chính đang như các trường hợp bất khả kháng: thiên tai, hỏa hoạn, bảo lũ, ốm đau có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và các trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động. 

Như vậy, ngoài 04 hình thức kỷ luật trên thì người sử dụng lao động không được áp dụng bất cứ hình thức xử lý kỷ luật nào khác đối với người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật lao động. Việc lựa chọn hình thức kỷ luật để áp dụng vào hành vi vi phạm của người lao động thì người sử dụng lao động căn cứ vào tính chất, mức độ lỗi của người vi phạm và phù hợp với nội quy lao động, thỏa ước lao động tập thể và quy định của pháp luật. 

 

3. Nguyên tắc xử lý kỷ luật lao động

Căn cứ quy định tại Điều 122 Bộ luật lao động năm 2019 quy định người lao động khi tiến hành xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động thì cần tuân thủ các quy tắc cụ thể sau:

Một là, Việc xử lý kỷ luật được quy định như sau:

– Người sử dụng lao động phải chứng minh được lỗi của người lao động;

– Phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động đang bị xử lý kỷ luật là thành viên;

– Người lao động phải có mặt và sẽ có quyền tự bào chữa hoặc nhờ Luật sư của LVN Group hay tổ chức đại diện người lao động bào chữa, trường hợp mà người chưa đủ 15 tuổi thì phải có sự tham gia của đại diện theo pháp luật;

– Việc xử lý kỷ luật thì phải được lập thành biên bản. 

Hai là, không được áp dụng nhiều hình thức xử lý kỷ luật lao động đối với hành vi vi phạm kỷ luật lao động. Việc xử lý kỷ luật lao động chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, răn đe người lao động trong việc đảm bảo và tăng cường kỷ luật lao động không nhằm trừng phạt hay chấm dứt quan hệ lao động với người lao động. Do vậy, pháp luật quy định về lao động hiện nay thì ngoài việc cho phép người sử dụng lao động được quyền xử lý vi phạm kỷ luật với người lao động mà còn nhằm mục đích bảo vệ việc làm, thu nhập cho người lao động. 

Ba là, chỉ áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải – hình thức xử lý kỷ luật cao nhất với những hành vi vi phạm nặng nhất khi người lao động đồng thời có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật lao động;

Bốn là, không được xử lý kỷ luật đối với người lao động đang nghỉ ốm đau, điều dưỡng hay người lao động nghỉ việc có sự đồng ý của người sử dụng lao động hay không được xử lý kỷ luật lao động với người lao động đang bị tạm giam; người lao động đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định cụ thể. Ngoài ra, người sử dụng lao động không xử lý kỷ luật đối với người lao động là lao động nữ đang mang thai, người lao động đang nghỉ thai sản hay nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Năm là, không xử lý kỷ luật lao động với người lao động vi phạm kỷ luật lao động trong khi mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình. 

 

4. Công ty có quyền áp dụng nhiều hình thức xử lý kỷ luật lao động hay không?

Theo quy định tại KHoản 3 Điều 122 Bộ Luật lao động năm 2019 có quy định về Nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật lao động. Cụ thể, khi một người lao động mà đồng thời có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật lao động thì sẽ chỉ bị áp dụng hình thức kỷ luật cao nhất tương ứng với hành vi vi phạm nặng nhất. 

Ví dụ: Trong trường hợp người lao động làm việc tại công ty XYZ và công ty có nội quy quy định về việc trang phục mặc đến công ty là người lao động phải mặc đồng phục. Và chị L là nhân viên của công ty nhưng chị nhiều lần không chấp hành nội quy của công ty và được nhắc nhở nhiều lần nhưng vẫn không thay đổi. Do vậy công ty XYZ đã tiến hành họp xử lý kỷ luật với chị L với hình thức kỷ luật có mức độ cao nhất đó là: sa thải.

Nếu quý khách hàng có bất kỳ vướng mắc hay câu hỏi pháp lý khác thì quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến Công ty Luật LVN Group qua Tổng đài tư vấn pháp luật lao động trực tuyến 24/7 qua số hotline: 1900.0191 để được hỗ trợ và giải đáp thắc mắc kịp thời.