Khứu giác là gì?

Khứu giác (hay cảm giác mùi) là một trong năm giác quan của con người và động vật. Giác quan này có tác dụng cảm nhận mùi thông qua việc hít thở thông thường hay bằng hành vi đánh hơi. Ở người đơn vị này là mũi. Ở các động vật bậc cấp, giác quan này có vai trò rất cần thiết; ở người vai trò của khứu giác có phần giảm sút.

2. Tình trạng mất khứu giác

Mũi là một trong năm giác quan của con người với một trong những chức năng chính là cảm nhận về mùi. Mỗi thụ thể thần kinh trong mũi sẽ đảm nhận việc tiếp xúc một số mùi nhất định. Từ tín hiệu này sẽ được chuyển về não bộ để xác định mùi của vật.

Bị mất khứu giác là tình trạng bạn không ngửi được, mất đi cảm giác ngửi mùi. Điều này xảy ra do mũi hoặc não bị chấn thương, một số người có thể mất khứu giác bẩm sinh. Dù chỉ một vấn đề nhỏ trong hệ thống khứu giác như tắc nghẽn trong mũi hay niêm mạc bị viêm, não bị thay đổi chức năng, bị thần kinh khứu giác đều có thể mất khứu giác.

Tùy vào nguyên nhân mà mất khứu giác có thể mất một phần hoặc toàn hoàn, có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn. Thông thường mất mùi chỉ là triệu chứng của những bệnh lý nhẹ và hiếm khi là triệu chứng của các bệnh nghiêm trọng nhưng nó khá ảnh hưởng đến người bệnh.

Việc không ngửi được mũi khiến bạn không còn hứng thú với thức ăn dẫn đến giảm cân, suy dinh dưỡng và lâu ngày dẫn đến trầm cảm. Mặt khác, khứu giác không cảm nhận được mùi khiến vị giác chỉ có thể cảm nhận được vài hương vị, làm ảnh hưởng đến khả năng thưởng thức.

Việc tự phục hồi lại chức năng của mũi còn liên quan đề thời gian. Vì vậy, khi có vấn đề xảy ra hãy đến bệnh viện kiểm tra để tìm ra nguyên nhân và có cách điều trị hợp lý.

3. Nguyên nhân bị mất khứu giác

Tùy vào các nguyên nhân mà sẽ có cách điều trị khác nhau. Việc điều trị đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn nhanh chóng lấy lại khứu giác đồng thời không để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Các nguyên nhân gây mất khứu giác có thể kể đến như sau.

Kích ứng tạm thời hoặc tắc nghẽn niêm mạc

Những kích ứng tạm thời hay niêm mạc bên trong mũi bị tắc nghẽn là nguyên nhân phổ biến nhất của mất khứu giác. Các tác nhân gây kích ứng như:

• Sốt.

• Cảm lạnh, cảm cúm.

• Nhiễm trùng xoang, hay còn được gọi là viêm xoang cấp tính.

• Viêm mũi không dị ứng như nghẹt mũi mạn tính hoặc hắt hơi.

Đường mũi bị cản trở

Đường mũi bị cản trở bởi vật cản hoặc các điều kiện khác làm không khí đi qua mũi bị ngăn lại ít nhiều. Các yếu tố cản trở đường mũi như:

• Khối u.

• Polyp mũi.

• Xương mũi bên trong bị biến dạng.

Não hoặc dây thần kinh bị tổn thương

Đây là nguyên nhân ít phổ biến hơn. Não hoặc các dây thần kinh dẫn đến trung tâm khứu giác của não bị ảnh hưởng xấu đi do các nguyên nhân như chúng bị lão hóa, phình động mạch não, tiểu đường, phơi nhiễm hóa chất từ thuốc trừ sâu hoặc dung môi,… Mặt khác, cũng có thể do những hội chứng bệnh như hội chứng Alzheimer, hội chứng Kallmann, hội chứng Klinefelter ở nam,…

Khứu giác cũng sẽ bị ảnh hưởng nếu bạn làm phẫu thuật nâng mũi hay sử dụng thuốc xịt mũi có chứa kẽm. Bị mất khứu giác cũng có thể do các nguyên nhân như dùng thuốc kháng sinh, sử dụng ma túy, rượu, các bệnh về gan, thận, thiếu vitamin B12,…

Ngoài các nguyên nhân trên, một nguyên nhân khá phổ biến hiện nay khiến bạn mất khứu giác và vị giác là do nhiễm Covid-19. Nếu đột nhiên mất khứu giác, vị giác cùng với các triệu chứng như sốt, ho,… thì bạn nên suy nghĩ đến trường hợp này.

4. Điều trị và phòng ngừa mất khứu giác

Mất khứu giác thường xảy ra ở nữ nhiều hơn ở nam. Nó có thể xảy ra với mọi người, ở bất kì độ tuổi nào. Do đó, cách tốt nhất là chủ động phòng ngừa và tích cực điều trị khi xảy ra.

Phòng ngừa mất khứu giác

• Cách tốt nhất để không bị mất khứu giác là phải phòng các nguyên nhân nói trên như cảm cúm, viêm xoang cấp tính hay viêm đường hô hấp trên,…

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài để tránh khói bụi và không khí lạnh.

• Dùng nước muối sinh lý rửa mũi 2 – 3 lần/ngày để làm sạch niêm mạc.

• Thường xuyên luyện tập khứu giác bằng cách ngửi mùi thức ăn, mùi hoa để kịp thời phát hiện những bất thường của mũi.

• Không sử dụng thuốc lá.

Chẩn đoán mất khứu giác

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về thời gian bắt đầu bị mất khứu giác, có ngửi được mùi nào được không hay bạn không thể ngửi được mùi nào, vị giác có bị ảnh hưởng được không,… Qua từng trường hợp cụ thể, bạn sẽ được thực hiện một hoặc nhiều các xét nghiệm như:

• Chụp CT, dùng tia X để kiểm tra chi tiết hộp sọ.

• Chụp MRI để xem cấu trúc não.

• Chụp X-quang hộp sọ.

• Nội soi mũi.

Các phương pháp điều trị mất khứu giác

Nguyên tắc điều trị mất khứu giác sẽ điều trị từ nguyên nhân. Nếu bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang nhiễm khuẩn, viêm mũi nhiễm khuẩn hoặc những bất thường trong cấu trúc khoang mũi thì cần điều trị từ chuyên khoa bệnh này. Thông thường điều trị mất khứu giác gồm các phương pháp như:

• Dùng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.

• Phẫu thuật polyp mũi hoặc lệch vách mũi, viêm xoang,…

• Dùng kẽm và vitamin A vì thiếu hai dưỡng chất này có thể gây sai lệch hoặc mất khứu giác.

• Nếu mất khứu giác cảm giác thần kinh thì thường không có phương pháp điều trị mà bạn phải cắt các tác nhân gây hại như thuốc lá hoặc hóa chất độc hại trong không khí.

5. Giải đáp có liên quan

5.1. Khứu giác là ở đâu?

Mũi là một trong năm giác quan của con người với một trong những chức năng chính là cảm nhận về mùi. Mỗi thụ thể thần kinh trong mũi sẽ đảm nhận việc tiếp xúc một số mùi nhất định. Từ tín hiệu này sẽ được chuyển về não bộ để xác định mùi của vật.

5.2. Cơ quan khứu giác là gì?

Khứu giác là một giác quan thường bị đánh giá thấp và nhiều người không nhận ra nó thực sự cần thiết thế nào cho đến khi nó không hoạt động bình thường. Khứu giác liên quan đến cảm xúc và trí nhớ, nó gửi tới cho chúng ta hương vị và giúp cảnh báo chúng ta về những mùi nguy hiểm.

5.3. Làm gì khi bị mất mùi?

Dùng nước muối sinh lý rửa mũi 2 – 3 lần/ngày để làm sạch niêm mạc. Thường xuyên luyện tập khứu giác bằng cách ngửi mùi thức ăn, mùi hoa để kịp thời phát hiện những bất thường của mũi. Không sử dụng thuốc lá. Đeo khẩu trang khi ra ngoài để tránh khói bụi và không khí lạnh.

5.4. Mất vị giác và khứu giác là bệnh gì?

Các bệnh tật có thể gây ra tình trạng không cảm nhận được mùi vị đó là cảm lạnh, viêm xoang, dị ứng, hắt hơi, nghẹt mũi, cúm, Covid – 19… Khứu giác và vị giác của người bệnh sẽ có thể trở lại bình thường ngay sau khi khỏi bệnh, nếu kéo dài quá lâu thì có thể báo với bác sĩ điều trị để được kiểm tra.

Bị mất khứu giác có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nếu thấy có biểu hiện mất khứu giác. Qua đó, nội dung trình bày trên đã giải thích cặn kẽ về Khứu giác là gì? Hy vọng qua nội dung trình bày đã gửi tới cho bạn những kiến thức hữu ích về việc mất khứu giác. Nếu bạn cảm thấy nội dung trình bày hay và bổ ích, hãy chia sẻ những thông tin này cho mọi người !!