THIẾU MỞ BÀI
1. Khái niệm thực phẩm organic (thực phẩm sản xuất theo phương pháp hữu cơ)
Xuất hiện ở Mỹ từ 2001, hiện đang phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc triển khai sản xuất theo phương thức này không đơn giản.
Theo Bộ Canh Nông Hoa Kỳ (USDA) một sản phẩm muốn đạt chứng nhận Organic bắt buộc phải tuân thủ các quy tắc và tiêu chuẩn rất nghiêm ngặt.
Nông nghiệp hữu cơ sản xuất ra các sản phẩm nông nghiệp bằng các phương pháp bảo vệ môi trường và hầu như không dùng các nguyên vật liệu nhân tạo như thuốc trừ sâu, thuốc kháng sinh. Người nông dân nuôi trồng hữu cơ, trang trại sử dụng phương pháp canh tác hữu cơ và quy trình chế biến thực phẩm hữu cơ phải theo các tiêu chuẩn sản xuất thực phẩm hữu cơ và chất xơ. Các tiêu chuẩn này sẽ bao quát toàn bộ quy trình sản xuất và sản phẩm từ lúc ở nông trại đến bữa ăn của người tiêu dùng, gồm chất lượng đất trồng, nước tưới, kiểm soát sâu bệnh, tập cửa hàng chăn nuôi, và các quy tắc về phụ gia thực phẩm.
2. Nông nghiệp hữu cơ phải đảm bảo các điều kiện sau:
- Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học
- Hỗ trợ sức khỏe và an toàn động vật
- Nuôi trồng trong môi trường mở giúp động vật hoạt động tự nhiên và đúng tập tính
- Chỉ sử dụng các nguyên vật liệu trong danh mục cho phép
- Không sử dụng các thành phần biến đổi gen
- Cơ quan chứng nhận kiểm tra trang trại hàng năm
- Tách riêng thực phẩm hữu cơ với các thực phẩm không sản xuất theo phương pháp hữu cơ
3. Quy trình cấp chứng nhận hữu cơ:
- Nộp hồ sơ lên đơn vị chứng nhận hữu cơ có trong danh sách ủy quyền của USDA
- Hồ sơ bao gồm:
- Bảng mô tả chi tiết hoạt động sản xuất xin cấp chứng nhận
- Thông tin các chất đã sử dụng cho đất trồng trong thời gian 3 năm trước thu hoạch
- Danh sách các sản phẩm hữu cơ được trồng, chăm sóc và chế biến
- Bảng Kế Hoạch Hệ Thống Hữu Cơ miêu tả các hoạt động và các chất được sử dụng
- Nộp lệ phí cho đơn vị chứng nhận
- Cơ quan chứng nhận đánh giá các hoạt động sản xuất có phù hợp với quy định hữu cơ của USDA được không
- Nhân viên kiểm tra của đơn vị chứng nhận tiến hành kiểm tra các hoạt động tại trang trại của người nộp hồ sơ
- Cơ quan chứng nhận đánh giá lại hồ sơ kết hợp với báo cáo của chuyên viên kiểm tra để xác nhận người nộp hồ sơ đã thực hiện đúng quy định hữu cơ của USDA hay chưa
- Cơ quan chứng nhận cấp chứng nhận hữu cơ
- Hàng năm, người đã được cấp chứng nhận hữu cơ phải nộp báo cáo cập nhật hoạt động sản xuất cho đơn vị chứng nhận
- Nhân viên kiểm tra tiến hành kiểm tra hoạt động trong trang trại của người được cấp chứng nhận hữu cơ định kỳ
- Cơ quan chứng nhận đánh giá lại hồ sơ kết hợp với báo cáo của chuyên viên kiểm tra để xác nhận người được cấp chứng nhận vẫn thực hiện đúng quy định hữu cơ của USDA được không.
4. Các tiêu chuẩn hữu cơ
- Chăn nuôi hữu cơ: Nông dân và chủ trang trại phải đảm bảo sức khỏe và hoạt động tự nhiên cho vật nuôi trong suốt chu kỳ chăn nuôi; đảm bảo vật nuôi phải luôn được tiếp xúc với khu vực ngoài trời trừ trường hợp thời tiết khắc nghiệt; vật nuôi được đảm bảo tiêu chuẩn y tế và an toàn; đất nuôi thả phải đúng tiêu chuẩn hữu cơ; sử dụng thức ăn 100% hữu cơ; không dùng kháng sinh, kích thích tố, phụ phẩm gia cầm, các thức ăn có thành phần bị cấm như urê, phần bón, hợp chất asen…
- Cây trồng hữu cơ: đất trồng phải đảm bảo không sử dụng chất cấm ít nhất 3 năm trước khi thu hoạch; độ màu mỡ của đất và chất dinh dưỡng cho cây trồng phải được gửi tới thông qua quá trình làm đất, canh tác, luân canh, xen canh, phân bón hữu cơ từ vật nuôi và cây trồng khác, các nguyên liệu tổng hợp trong danh mục cho phép; dùng các biện pháp vật lý, cơ học, sinh học để xử lý sâu hại, cỏ dại và bệnh cho cây trồng, chỉ khi các biện pháp trên không đủ mạnh mới dùng đến các loại sinh vật, thảo mộc hay chất tổng hợp có trong danh mục cho phép; chỉ sử dụng hạt giống hữu cơ; cấm dùng các thành phần biến đổi gen, bức xạ và bùn thải.
5. Dán nhãn
- Nhãn “100 % organic”: tất cả các thành phần phải được chứng nhận hữu cơ; tất cả các phương pháp sản xuất và chế biến phải là hữu cơ; nhãn sản phẩm phải ghi rõ tên đơn vị chứng nhận trên phần thông tin sản phẩm; có con dấu hoặc xác nhận của USDA.
- Nhãn “organic”: sản phẩm có trên 95% thành phần hữu cơ được chứng nhận; các thành phần phi hữu cơ chiếm 5% phải nằm trong danh mục cho phép; nhãn sản phẩm phải ghi rõ tên đơn vị chứng nhận trên phần thông tin sản phẩm; có con dấu hoặc xác nhận của USDA.
- Nhãn “made with organic”: sản phẩm có ít nhất 70% thành phần hữu cơ được chứng nhận; nhãn sản phẩm phải ghi rõ tên đơn vị chứng nhận trên phần thông tin sản phẩm; không có con dấu của USDA xuất hiện trên các sản phẩm này.
- Nhãn “specific organic ingredients”: sản phẩm đa thành phần có thành phần hữu cơ được chứng nhận dưới 70%; không có con dấu của USDA xuất hiện trên các sản phẩm này.
Vi phạm quy định về nhãn dán của USDA sẽ bị phạt 10.000 USD cho mỗi lần phát hiện vi phạm.
6. Chi phí cấp chứng nhận hữu cơ
Dao động từ vài trăm đến vài ngàn USD tùy thuộc vào đơn vị chứng nhận và quy mô, chủng loại cũng như sự đa dạng hoạt động sản xuất của người xin cấp chứng nhận. Thông thường, các loại phí sẽ bao gồm: lệ phí nộp hồ sơ, lệ phí gia hạn hàng năm, phí đánh giá sản xuất và bán hàng hàng năm và lệ phí kiểm tra. Khi đã được cấp chứng nhận, Chương trình Chia sẻ chi phí chứng nhận hữu cơ của USDA có thể hoàn phí (nếu đáp ứng các điều kiện) lên đến 75% chi phí cấp giấy chứng nhận.