Ưu nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể trong năm 2023

Hộ kinh doanh là cách thức kinh doanh đã xuất hiện từ lâu và rất phổ biến hiện nay. Khi khởi nghiệp, mọi người thường phân vân không biết nên thành lập doanh nghiệp hay hộ kinh doanh. Nhất là trong thời gian năm 2023, khi luật doanh nghiệp mới có hiệu lực với những thay đổi, bổ sung các quy định về hộ kinh doanh. LVN Group sẽ “hóa giải” khúc mắc đó thông qua nội dung trình bày “Ưu nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể trong năm 2023”.

Để trả lời câu hỏi ưu nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể, LVN Group sẽ trình bày lần lượt về ưu điểm của hộ kinh doanh và nhược điểm của hộ kinh doanh.

1. Ưu điểm của hộ kinh doanh cá thể

Ưu điểm của hộ kinh doanh là:

Thứ nhất, thủ tục thành lập đơn giản, nhanh gọn, thời gian được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh ngắn:

Để đăng ký thành lập hộ kinh doanh, chỉ cần chuẩn bị hồ sơ và nộp tới đơn vị đăng ký kinh doanh tại Ủy ban nhân dân cấp huyện và hồ sơ sẽ được xem xét trong 3 ngày công tác.

Hồ sơ hợp lệ bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
• Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh;
• Bản sao biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh;
• Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh

Thứ hai, quy mô gọn nhẹ, phù hợp với cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, pháp luật hiện hành không quy định bắt buộc về cơ cấu tổ chức, quản lý của hộ kinh doanh. Khoản 3 Điều 81 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh có thể thuê người khác quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh

Thứ ba, không phải kê khai thuế hàng tháng, được áp dụng chế độ thuế khoán

Thứ tư, đối tượng thành có quyền thành lập hộ kinh doanh rộng hơn đối tượng có quyền thành lập doanh nghiệp. Căn cứ:

Thứ năm, nếu có nhu cầu thì hộ kinh doanh hoàn toàn có thể đăng ký chuyển đổi thành doanh nghiệp. Căn cứ, pháp luật hiện hành cho phép hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần nếu đáp ứng đủ điều kiện.

Điều 80 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định nhóm đối tượng sau không có quyền thành lập hộ kinh doanh:

• Người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;
• Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;
• Các trường hợp khác theo hướng dẫn của pháp luật có liên quan

Khoản 2 Điều 17 Luật doanh nghiệp 2020 quy định về các trường hợp tổ chức, cá nhân không có quyền thành lập doanh nghiệp, nhóm đối tượng này rộng hơn đối với hộ kinh doanh:

• Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho đơn vị, đơn vị mình;
• Cán bộ, công chức, viên chức theo hướng dẫn của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức;
• Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các đơn vị, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các đơn vị, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm uỷ quyền theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước;
• Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp nhà trừ người được cử làm uỷ quyền theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;
•  Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân;
• Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo hướng dẫn của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng.
• Trường hợp Cơ quan đăng ký kinh doanh có yêu cầu, người đăng ký thành lập doanh nghiệp phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp cho Cơ quan đăng ký kinh doanh;
• Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định theo hướng dẫn của Bộ luật Hình sự.

Trên đây là những ưu điểm hộ kinh doanh từ trước đến nay. Tuy nhiên, từ 4/1/2021- thời gian nghị định 01/2021/NĐ-CP có hiệu lực, những hạn chế trước đây của hộ kinh doanh đã được lược bỏ, được thay thế bằng những quy định thoải mái hơn và cũng trở thành ưu điểm của việc đăng ký kinh doanh dưới hộ kinh doanh cá thể:

Thứ sáu, số lượng lao động của hộ kinh doanh đã không còn hạn chế. Trước đây, hộ kinh doanh chỉ được giới hạn ở con số 9, khi số lượng lao động từ 10 người trở lên, hộ kinh doanh phải chuyển đổi cách thức sang mô hình doanh nghiệp. Quy định này có hiệu lực và đi vào áp dụng từ tháng 4/2021.

Thứ bảy, hộ kinh doanh có thể kinh doanh tại nhiều địa điểm. Căn cứ, khoản 2 Điều 86 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định:

“Một hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng phải chọn một địa điểm để đăng ký trụ sở hộ kinh doanh và phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế, đơn vị quản lý thị trường nơi tiến hành hoạt động kinh doanh đối với các địa điểm kinh doanh còn lại.”

Vì vậy, so với quy định cũ quy định hộ kinh doanh chỉ có duy nhất một địa điểm kinh doanh trừ hộ kinh doanh buôn chuyến, kinh doanh lưu động được phép kinh doanh ngoài địa điểm đăng ký thì quy định mới đã tạo thuận lợi trong việc mở rộng quy mô kinh doanh đối với hộ kinh doanh dễ dàng hơn.

2. Nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể

Sự vật luôn có 2 mặt, hộ kinh doanh cá thể cũng tồn tại ưu nhược điểm của hộ kinh doanh. Bên cạnh những ưu điểm, kinh doanh dưới cách thức hộ kinh doanh cũng có những nhược điểm nhất định. Căn cứ:

Thứ nhất, hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, không có con dấu.

Trước hết, cần nhắc lại quy định về tư cách pháp nhân. Theo điều 74 Bộ luật Dân sự 2015, một tổ chức được công nhận là có tư cách pháp nhân khi đủ 4 điều kiện sau:

• Được thành lập hợp pháp theo hướng dẫn của pháp luật.
• Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ.
• Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình; 
• Nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Theo quy định, pháp nhân sẽ chịu trách nhiệm đối với tài sản riêng của mình, mà chế độ chịu trách nhiệm của hộ kinh doanh cá thể là cá nhân/ thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng tài sản riêng. Thêm đó, hộ gia đình cũng không có tài sản độc lập với cá nhân/ thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Vì vậy, hộ gia đình không có tư cách pháp nhân, không có con dấu riêng và cũng không được mở chi nhánh, văn phòng uỷ quyền.

Thứ hai, cá nhân/ thành viên hộ gia đình thành lập hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm vô hạn với các nghĩa vụ tài sản phát sinh của hộ kinh doanh.

Khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định: Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ.

Điều này tức là, nếu hộ kinh doanh làm ăn thua lỗ, phát sinh các khoản nợ thì cá nhân/ thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập phải có nghĩa vụ chi trả không chỉ trong phần vốn góp, mà phải lấy toàn bộ tài sản cá nhân của mình ra để thanh toán nghĩa vụ. Nếu mới khởi nghiệp, không có kinh nghiệm kinh doanh, các bạn nên cẩn trọng khi kinh doanh dưới cách thức hộ kinh doanh. 

Thứ ba,  không được khai, tính thuế GTGT theo phương phương pháp khấu trừ nên không được hoàn thuế, không xuất được hóa đơn GTGT.

Ta có, hóa đơn GTGT dành cho các tổ chức khai, tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ. Mà theo hướng dẫn về thuế hiện hành, hộ kinh doanh khai, tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. Vì vậy, hộ kinh doanh chỉ được sử dụng hóa đơn bán hàng và hộ kinh doanh cá thể không được mua hóa đơn VAT.

Thứ tư,  cũng do quy mô, tính chất hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ có thể sẽ ít tạo được lòng tin cho khách hàng trong những lần đầu hợp tác.

Thứ năm, pháp luật quy định một số hạn chế đối với cá nhân/ thành viên hộ gia đình thành lập hộ kinh doanh như sau:

• Cá nhân, thành viên hộ gia đình chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi toàn quốc và được quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.
• Cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.

Trên đây là ưu nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể. Nhìn chung, không có mô hình kinh doanh nào là hoàn hảo, chỉ có phương pháp kinh doanh hoàn hảo! Vì vậy, tùy theo như cầu và nguồn lực hiện có mà các bạn có thể cân nhắc lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp. Nếu cần tư vấn sâu hơn về ưu nhược điểm của hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp, hãy liên hệ và sử dụng dịch vụ của LVN Group chúng tôi.

3. Những câu hỏi thường gặp về ưu nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể

Câu hỏi 1: Với những ưu và nhược điểm của hộ kinh doanh, khi tự thân khởi nghiệp thì nên chọn cách thức hộ kinh doanh hay thành lập doanh nghiệp?

Như đã nói trong phần trình bày về ưu nhược điểm của hộ kinh doanh, lựa chọn mô hình nào tùy thuộc vào nhu cầu và chiến lược kinh doanh của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, nếu bạn tự thân khởi nghiệp với quy mô nhỏ lẻ, muốn tự quản lý và quyết định các vấn đề của doanh nghiệp thì nên chọn mô hình kinh doanh dưới cách thức hộ kinh doanh cá thể. Thêm vào đó, nếu sau này bạn muốn tăng số lượng lao động hay muốn mở rộng phạm vi kinh doanh thì hoàn toàn có thể, bởi lẽ những quy định hạn chế trước đây theo hướng dẫn mới đã được bãi bỏ.

Tuy nhiên, xin nhắc lại một lần nữa rằng việc kinh doanh dưới cách thức nào là tùy thuộc vào bạn, tùy vào mục tiêu kinh doanh, nguồn lực về vốn, lao động, công nghệ, kỹ thuật mà lựa chọn cho phù hợp, nhằm phát huy tối đa hiệu quả kinh doanh,

Câu hỏi 2: Có phải đối tượng nào thực hiện hoạt động kinh doanh cũng phải thực hiện đăng ký kinh doanh không?

Không. Có một số đối tượng thực hiện hoạt động kinh doanh nhưng pháp luật không bắt buộc phải đăng ký kinh doanh. Căn cứ, khoản 2 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định: 

 Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định mức thu nhập thấp áp dụng trên phạm vi địa phương.

Câu hỏi 3: Nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh thế nào?

Các loại thuế mà hộ kinh doanh phải nộp theo hướng dẫn tại Nghị định 139/2016/NĐ-CP về lệ phí môn bài và Thông tư 92/2015/TT-BTC về thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân.

Tuy nhiên, căn cứ vào doanh thu của hộ kinh doanh để quyết định việc hộ kinh doanh có phát sinh nghĩa vụ về thuế được không. Căn cứ, hộ kinh doanh chỉ phát sinh nghĩa vụ nộp lệ phí môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân khi có doanh thu từ trên 100 triệu đồng/năm.

Câu hỏi 4: Cá nhân/ thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập hộ kinh doanh cá thể có được góp vốn vào công ty TNHH hoặc mua cổ phần để trở thành cổ đông của công ty cổ phần không?

Có thể. Theo khoản 2 Điều 80 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập hộ kinh doanh cá thể được quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.

Câu hỏi 5: Có thể chuyển nhượng hộ kinh doanh cá thể cho người khác không?

Có thể. Điều thay được quy định tại Điều 90 Nghị định 01/2021/NĐ-CP: “Trường hợp thay đổi chủ hộ kinh doanh thì hộ kinh doanh gửi hồ sơ thông báo thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh đến Cơ quan”. Vì vậy, khi không có nhu cầu kinh doanh, có thể bán hộ kinh doanh cho người khác.

4. Dịch vụ tư vấn về hộ kinh doanh cá thể của LVN Group

Qua nội dung trình bày, chắc hẳn các bạn đã hình dung được ưu nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể. Nếu có các vướng mắc pháp lý khác và còn băn khoăn không biết nên thành lập hộ kinh doanh hay doanh nghiệp, hãy liên hệ và sử dụng dịch vụ tư vấn về hộ kinh doanh của LVN Group chúng tôi.

Công ty Luật LVN Group – Đồng hành pháp lý cùng bạn. Với đội ngũ nhân sự đông đảo, giàu kinh nghiệm và thái độ công tác chuyên nghiệp, chúng tôi luôn luôn lắng nghe, nắm bắt thông tin khách hàng gửi tới, tư vấn tận tình những vấn đề pháp lý xung quanh hộ kinh doanh.

Nếu có nhu cầu sử dụng dịch vụ, hãy liên hệ với chúng tôi qua:

• Tư vấn pháp lý: 1900.0191
• Zalo: 1900.0191
• Mail: info@lvngroup.vn