>>  Luật sư tư vấn pháp luật dân sự trực tuyến gọi: 1900.0191

 

Trả lời:

1. Mối quan hệ anh em ruột

Người thân thích sẽ bao gồm: người có quan hệ thân thuộc và người có quan hệ thích thuộc.

Những người thân thuộc là những người có mối quan hệ huyết thống theo trực hệ hoặc bàng hệ. Theo khoản 17 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì những người cùng dòng máu trực hệ là những người có quan hệ huyết thống (người này sinh ra kế tiếp người kia, ví dụ: bố của A sinh ra A, cho nên bố của A và A có mối quan hệ huyết thống). Bàng hệ là mối quan hệ họ hàng theo dòng bên, không phải là người này sinh ra kế tiếp người kia. Còn những người thích thuộc là những người có quan hệ được hình thành từ mối quan hệ hôn nhân và mối quan hệ nuôi dưỡng.

Trong Luật Thi hành án dân sự năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014), những người thân thích bao gồm: vợ, chồng, con, ông, bà, cha, mẹ, bác, cô, chú, cậu, dì, anh, chị, em của đương sự. Hay căn cứ vào điểm e khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, người thân thích của người tham gia tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng là: vợ, chồng, bố đẻ, mẹ đẻ, bố chồng, mẹ chồng, bố vợ, mẹ vợ, bố nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi; ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột; cụ ngoại, bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, cháu ruột.

Trong văn bản quy phạm pháp luật sẽ có những định nghĩa khác nhau về “người thân thích” nhưng tựu trung mối quan hệ giữa anh em ruột trong gia đình vẫn là mối quan hệ được gắn bó mật thiết với nhau.

Tại Điều 39 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về quyền nhân thân trong hôn nhân và gia đình thì cá nhân có các quyền nhân thân khác trong quan hệ giữa các thành viên trong gia đình và anh chị em ruột là những thành viên gia đình. Mà các thành viên gia đình có quyền, nghĩa vụ quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ, tôn trọng nhau. Trường hợp sống chung thì các thành viên gia đình có nghĩa vụ tham gia công việc gia đình, lao động tạo ra thu nhập, đóng góp công sức, tiền hoặc tài sản khác để duy trì đời sống chung của gia đình phù hợp với khả năng thực tế của bản thân.

Anh chị em có quyền và nghĩa vụ thương yêu nhau, chăm sóc, giúp đỡ; ngoài ra, trường hợp không còn bố mẹ hoặc bố mẹ không có khả năng lao động và không có tài sản để cấp dưỡng cho con thì anh, chị đã thành niên không sống chung với em có nghĩa vụ cấp dưỡng cho:

+ Em chưa thành niên không có tài sản để tự nuôi mình hoặc

+ Em đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Hay em đã thành niên không sống chung với anh, chị có nghĩa vụ cấp dưỡng cho anh, chị không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

 

2. Có cắt anh em ruột thịt được không?

Để trả lời cho câu hỏi: “Có cắt đứt quan hệ anh em ruột thịt được hay không?”, thì cần xét đến: 

Căn cứ vào khoản 19 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, người thân thích là người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, người có cùng dòng máu trực hệ và người có họ trong gia đình.

Theo quy định tại khoản 18 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra, bao gồm: 

+ Đời thứ nhất là cha mẹ

+ Đời thứ hai là anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha

+ Đời thứ ba là anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dì

Trong trường hợp người giám hộ cho người chưa thành niên là anh chị em ruột:

Giám hộ là cá nhân hay pháp nhân được Ủy ban nhân dân cấp xã cử hoặc được Tòa án chỉ định để thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi của mình. Nếu người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ lựa chọn người giám hộ cho mình nên khi họ ở trong tình trạng cần được giám hộ thì họ có thể lựa chọn người giám hộ và được cá nhân, pháp nhân đó đồng ý.

Trường hợp người được giám hộ trong tình trạng: (1) Người được giám hộ là người chưa thành niên không còn cha, mẹ hoặc không xác định được cha, mẹ hoặc (2) Người được giám hộ là người chưa thành niên có cha, có mẹ những cha, mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự; đều có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; đều bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; đều bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con hay đều không có điều kiện chăm sóc, giáo dục con và có yêu cầu người giám hộ; thì người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên được xác định theo thứ tự sau: Anh ruột là anh cả hoặc chị ruột là chị cả là người giám hộ; nếu anh cả hoặc chị cả không đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh ruột hoặc chị ruột tiếp theo là người giám hộ (trừ trường hợp có thỏa thuận anh ruột hoặc chị ruột khác làm người giám hộ),…

Như vậy, người giám hộ đương nhiên cho người chưa thành niên khi cha mẹ không còn, không xác định được cha mẹ hay khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự; có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vị; bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con hay không có điều kiện chăm sóc, giáo dục con thì anh chị ruột sẽ được xác định đầu tiên.

Đối với trường hợp thừa kế, căn cứ vào Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì những người thừa kế theo pháp luật được chia thành:

+ Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi của người chết

+ Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.

+ Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Việc phân chia từng hàng thừa kế được xác định dựa trên mối quan hệ gần gũi, gắn bó trong gia đình. Pháp luật ưu tiên cho những người có mối quan hệ gũi nhất với người để di sản để hưởng di sản khi dựa trên mối quan hệ huyết thống và trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc giữa người mất với người được hưởng di sản.

Người xưa có câu ca dao nói về tình cảm anh em trong gia đình như sau:

“Anh em như thể chân tay

Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.”

Câu ca dao có lối ví von, so sánh rất hay khi mô tả tình cảm anh em khăng khít, gắn bó như tay chân. Tay và chân là những bộ phận vô cùng quan trọng trên cơ thể con người nên nếu thiếu một bộ phận thì những cử chỉ, hành động của con người sẽ trở nên vô cùng khó khăn, thiếu linh hoạt. 

Tình cảm của anh em được thể hiện khi “rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần”. Anh em cần đùm bọc, chia sẻ, đỡ đần, che chở cho nhau dù là lúc khó khăn, hoạn nạn hay là lúc sung sướng, hạnh phúc vì:

“Anh em nào phải người xa

Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân

Yêu nhau như thể tay chân 

Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.”

Hiện nay, chưa có một văn bản quy phạm pháp luật nào quy định cụ thể về vấn đề cắt quan hệ anh chị em ruột. Do đó, khi anh chị em có bất hòa, mâu thuẫn gì thì cũng nên ngồi lại nói chuyện với nhau để hai bên có thể thấu hiểu nhau hơn và làm lành mối quan hệ. Sau này, khi gặp khó khăn thì anh chị em trong gia đình vẫn là người thân thích giúp đỡ, đùm bọc mình.

Mọi vướng mắc bạn vui lòng trao đổi trực tiếp với Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài 24/7 gọi số: 1900.0191 hoặc gửi qua email: để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ từ Luật LVN Group. Rất mong nhận được sự hợp tác! Tham khảo bài viết liên quan: Quy định của pháp luật về kết hôn có quan hệ huyết thống ?