Điều kiện truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ là thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 61% trở lên;

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng trở lên.

Luật LVN Group phân tích chi tiết về tội danh này như sau:

Theo quy định của pháp luật thì khi tham gia giao thông đường bộ thì người tham gia giao thông phải tuân thủ các quy định về an toàn giao thông đường bộ. Nếu người tham gia giao thông đường bộ vi phạm các quy định về an toàn giao thông đường bộ thì tùy từng trường hợp, hậu quả và mức độ nghiêm trọng mà sẽ có chế tài áp dụng xử lý có thể là xử lý vi phạm hành chính hoặc thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ. Nhưng cụ thể nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì điều kiện để có thể áp dụng chế tài này là gì?

 

1. Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.

Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ được quy định tại Điều 260 Mục 1 Chương XXI của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 cụ thể chúng ta sẽ đi vào các yếu tố cấu thành tội phạm của tội này.

– Mặt khách thể của tội phạm:

+ Khách thể mà tội phạm này xâm hại chính là vi phạm các quy định về tham gia giao thông đường bộ bao gồm các quy định về an toàn giao thông đường bộ, các quy định về an toàn giao thông vận tải bảo đảm cho hoạt động giao thông đường bộ được thông suốt và diễn ra bình thường. Hành vi này còn xâm phạm đến an toàn tính mạng, sức khỏe của con người, bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tổ chức và tài sản của công dân.

+ Hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ là hành vi nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ và gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản của người khác.

– Mặt khách quan của tội phạm:

+ Các hành vi khách quan của tội phạm này có thể biểu hiện rất nhiều hành vi thực tế nhưng những hành vi khách quan này muốn đủ yếu tố đáp ứng biểu hiện mặt khách quan của tội này thì phải căn cứ vào các quy định của Luật Giao thông đường bộ và các văn bản pháp lý có liên quan khác. Cụ thể hành vi khách quan có thể là điều khiển phương tiện vượt quá tốc độ cho phép, chở quá tải trọng quy định, đi không đúng phần đường, làn đường, chở quá số người quy định, không tuân thủ biển báo, vạch kẻ đường, …

+ Phương tiện để vi phạm cũng rất đa dạng gồm các phương tiện giao thông đường bộ như xe máy, xe đạp, xe hơi, xe ngựa, xe bò, … các phương tiện này do người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là người trực tiếp điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

+ Hậu quả của tội phạm này là dấu hiệu bắt buộc vì tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ là tội phạm có cấu thành vật chất. Nếu hành vi vi phạm các quy định về an toàn giao thông đường bộ mà chưa gây ra thiệt hại nghiêm trọng theo như quy định của Điều 260 BLHS 2015 thì không cấu thành tội phạm. Hậu quả là một trong những căn cứ xác định có truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người gây ra hậu quả hay không.

+ Mối quan hệ nhân quả: Hành vi vi phạm các quy định về tham gia giao thông đường bộ là nguyên nhân dẫn đến hậu quả (thiệt hại về sức khỏe, tính mạng, tài sản của người khác). Và ngược lại nếu thiệt hại đó không phải do hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ thì không thể cấu thành tội danh này được.

+ Địa điểm xảy ra tội danh này cũng là một trong những yếu tố để xác minh, cụ thể nơi vi phạm phải là những nơi được coi là công trình giao thông đường bộ và được thực hiện bởi phương tiện giao thông đường bộ theo quy định của Luật Giao thông đường bộ. Ví dụ như đường, cầu đường bộ, hầm đường bộ, bến phà đường bộ, … còn phương tiện giao thông đường bộ bao gồm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, phương tiện giao thông thô sơ đường bộ.

– Mặt chủ thể của tội phạm:

+ Chủ thể của tội danh này là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có đủ khả năng nhận thức, khả năng điều khiển hành vi (có đủ năng lực trách nhiệm hình sự).

+ Đặc điểm của chủ thể phạm tội này là người phạm tội có hành vi phạm tội khi đang tham gia giao thông đường bộ. Người tham gia giao thông đường bộ gồm người điều khiển, người sử dụng phương tiện tham gia giao thông đường bộ; người điều khiển, dẫn dắt súc vật; người đi bộ trên đường bộ.

– Mặt chủ quan của tội phạm: Lỗi của người phạm tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ là lỗi vô ý. Tức là hậu quả của hành vi phạm tội này là điều mà người phạm tội không mong muốn xảy ra, có thể là họ biết trước khả năng có thể xảy ra hoặc bắt buộc phải biết nhưng do chủ quan, vô ý mà vẫn vi phạm các quy định về an toàn giao thông đường bộ và dẫn đến hậu quả nghiêm trọng theo quy định.

– Hình phạt của người phạm tội vi phạm các quy định về tham gia giao thông đường bộ. Có 04 khung hình phạt đối với người phạm tội này, tương ứng với 4 khoản từ khoản 1 đến khoản 4 của Điều 260 BLHS 2015 cụ thể như sau:

+ Khung 1: Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt từ từ 01 năm đến 05 năm, được áp dụng trong các trường hợp: Làm chết 01 người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe cho 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60%; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe cho 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này là từ 61% đến 121%; Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.0000 đồng.

+ Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 10 năm được áp dụng đối với một trong các trường hợp sau đây: Không có giấy phép lái xe theo quy định; Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định hoặc có sử dụng chất ma túy hoặc các chất kích thích mạnh khác mà pháp luật cấm sử dụng; Gây tai nan rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông; Làm chết 02 người; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%; Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

+ Khung 3: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm đối với một trong các trường hợp sau đây: Làm chết 03 người trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên; Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.

+ Khung 4: Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm đối với trường hợp người tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60%.

Ngoài ra người bị phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

– Như vậy tùy vào hành vi, hậu quả của tội phạm, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để xác định mức hình phạt mà người phạm tội phải chịu.

 

2. Điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 260 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

– Điều kiện đầu tiên để có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ là các hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ (được quy định trong Luật Giao thông đường bộ và các văn bản pháp lý có liên quan khác) có tính chất nguy hiểm cao, gây thiệt hại cho tính mạng hoặc thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác và hành vi có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiệm trọng (hậu quả là dấu hiệu bắt buộc). Đối với hành vi vi phạm các quy định về tham gia giao thông đường bộ mà không có tính chất nguy hiểm, không gây thiệt hại (tức là không phát sinh hậu quả) thì bị xử lý vi phạm hành chính với hành vi lỗi vi phạm tương ứng. Tuy nhiên cũng cần phải lưu ý tại quy định của khoản 5 của điều luật này thì lại quy định cấu thành tội phạm hình thức tức hậu quả của tội phạm chưa xảy ra.

– Thứ hai, hành vi vi phạm các quy định về tham gia giao thông đường bộ phải có mối quan hệ nhân quả với thiệt hại thực tế xảy ra. Tức là hành vi vi phạm phải là nguyên nhân dẫn đến hậu quả gây thiệt hại (tính mạng, sức khỏe, tài sản). Các hậu quả được quy định cụ thể trong các điểm, các khoản của Điều 260 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

– Thứ ba, các hành vi vi phạm này phải được thực hiện bởi người có đầy đủ năng lực pháp luật hình sự, phải thực hiện trên các phương tiện giao thông đường bộ và tại các địa điểm được quy định là công trình giao thông đường bộ.

– Thứ tư, hành vi của người phạm tội phải là lỗi vô ý tức ý chí, mong muốn của người phạm tội không nhắm đến việc phát sinh hậu quả. Nói cách khác hậu quả là vấn đề mà người phạm tội không mong muốn xảy ra. Còn nếu hậu quả mà người phạm tội mong muốn xảy ra và thực hiện thì không thể truy cứu trách nhiệm hình sự theo tội danh này được mà tùy thuộc vào hành vi tương ứng để áp dụng vào các tội danh khác.

Trên đây là tư vấn của chúng tôi, mọi thắc mắc quý khách hàng vui lòng liên hệ số Hotline 1900.0191 để được tư vấn. Xin chân thành cảm ơn!