Căn cứ vào Khoản 1 Điều 9 Bộ luật hình sự năm 2015 tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội không lốn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật hình sự quy định đối với tội ấy là phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 3 năm. Căn cứ để đánh giá tội phạm ít nghiêm trọng là dựa vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội phạm đó do Bộ luật hình sự quy định.

Còn phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng là thuật ngữ có nội dung so sánh. Trường hợp phạm tội cụ thể với một tội danh so với các trường hợp thông thường mà tội danh này thể hiện ra bên ngoài. Đối với hành vi phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng không phải căn cứ theo khung hình phạt mà là căn cứ so với trường hợp phạm tội quy định tại cấu thành tội phạm cơ bản.

Ví dụ: Khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế – xã hội: Phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng thì bị phạt tù từ 3 năm đến 7 năm.

Luật LVN Group phân tích chi tiết quy định pháp luật Việt Nam hiện nay về vấn đề trên như sau:

1. Tội phạm ít nghiêm trọng là gì?

Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong bộ luật hình sự thì tội phạm được phân loại thành tội phạm nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. 

Theo khoản 1 điều 9 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi và bổ sung năm 2017 thì tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm

Như vậy thì một trong những đặc điểm có thể nhận biệt tội phạm ít nghiêm trọng đó là mức độ của tính nguy hiểm cho xã hội được cụ thể hóa ở tội ít nghiêm trọng là không lớn, và một đặc điểm nữa là mức cao nhất của khung hình phạt là đến 03 năm tù. 

Trước đây thì tội phạm chỉ được phân loại thành 2 loại đó là tội phạm nghiêm trọng và tội phạm ít nghiêm trọng theo đó thì tội phạm nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt với tội ấy sẽ là trên 05 năm tù, tù chung thân hoặc là tử hình. Còn những tội phạm khác là tội phạm ít nghiêm trọng. Nhưng bắt đầu từ 1999 đã bắt đầu phân loại tội phạm thành 5 loại giống như bộ luật hình sự 2015 đó là tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. 

Ví dụ như tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được quy định tại điều 134 theo đó người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm

– Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người

– Dùng a-xit nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm

-Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ. 

– Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng chữa bệnh cho mình

– có tổ chức

– Lợi dụng quyền hạn, chức vụ

– Phạm tội trong thời gian đang bị tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc

– Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe do được thuê

– Có tính chất côn đồ

– Tái phạm nguy hiểm

– Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân. 

Hoặc điều 125 Bộ luật hình sự có quy định về tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh thì người nào giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân với người đó hoặc đối với người thân thích của người đó thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. 

Hoặc tội xúi hoặc giúp người khác tự sát theo như điều 131 Bộ luật hình sự thì người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

– Kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác tự tước đoạt tính mạng của họ

– Tạo điều kiện vật chất hoặc tinh thần cho người khác tước đoạt tính mạng của họ

Các tội mà chúng tôi liệt kê ở trên thì có khung hình phạt cao nhất là lên đến 03 năm tù. Như vậy thì đây là tội phạm ít nghiêm trọng. 

Tôi phạm ít nghiêm trọng là loại tội phạm mà có mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn tuy nhiên thì việc này cũng không đồng nghĩa với việc là tội phạm này không nguy hiểm. Vì để đấu tranh tội phạm thì cần xử lý nghiêm những tội phạm có mức độ gây nguy hiểm không lớn để triệt để các mầm mống phạm tội có tính chất nguy hại cho xã hội cao trong tương lai. 

Tóm lại thì tội phạm ít nghiêm trọng đã được quy định rất rõ ràng từ bộ luật hình sự năm 1985 đến nay. Những quy định về tội phạm ít nghiêm trọng được xác định trong từng thời kì là có khác nhau nhưng nó cũng đã được làm rõ trong từng thời kỳ, ở bộ luật hình sự. Về cơ bản thì tội phạm ít nghiêm trọng được quy định trong bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 về cơ bản có giống với những quy định trong bộ luật hình sự năm 1999.

 

2. Phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng có phải là phạm một tội ít nghiêm trọng không?

Trước hết chúng ta cần khẳng định rằng phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng không phải là phạm tội ít nghiêm trọng. Phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng là thuật ngữ có nội dung so sánh. Nếu như tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy lên đến ba năm tù. Còn phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trọng cũng là trường hợp gây nguy hiểm không lớn cho xã hội nhưng không phụ thuộc vào mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy mà phụ thuộc vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội do bị cáo gây ra. 

Ví dụ như khoản 2 điều 116 Bộ luật hình sự 2015 có quy định về tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế- xã hội thì phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. 

Đối với hành vi phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trong không phải căn cứ theo khung hình phạt mà căn cứ so với trường hợp phạm tội quy định tại cấu thành tội phạm cơ bản. 

Bên cạnh đó thì công văn số 01/2017/GĐ- TANDTC thì phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trọng là phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

– Phạm tội gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến 3 năm tù. 

– PHạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng nhưng người phạm tội có vị trí, vài trò thứ yếu, không đáng kể trong vụ án có đồng phạm

Theo thực tiễn xét xử thì các tòa chủ yếu áp dụng tình tiết này đối với tội phạm ít nghiêm trọng, khi bị cáo phạm tội lần đầu mà tội phạm đó là tội phạm ít nghiêm trọng thì được áp dụng tình tiết giảm nhẹ phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng. 

Nói chung thì việc đánh giá một hành vi có thuộc trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng hay không thuộc trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng thì cần căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi đó. Để đưa ra một khái niệm cụ thể về thế nào là phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng thì hiện nay chưa có một khái niệm cụ thể rõ ràng nào. Nên đôi khi cũng gặp những mâu thuẫn giữ lý luận và thực tiễn. 

Trên đây là toàn bộ những nội dung mà chúng tôi muốn cung cấp cho các bạn có liên quan đến việc giải thích rằng phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng có phải là phạm tội nghiêm trọng hay không. Và phân tích cụ thể hơn về tội phạm ít nghiêm trọng và trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng. Hi vọng rằng qua bài phân tích của chúng tôi các bạn đã hiểu hơn về tội phạm ít nghiêm trọng và phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng. Và biết rằng tội phạm ít nghiêm trọng không phải là phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng.

Ngoài ra thì nếu các bạn còn có những câu hỏi thắc mắc có liên quan đến tội phạm hoặc những kiến thức có liên quan đến pháp luật hình sự thì có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi thông qua số điện thoại của tổng đài 1900.0191 để có thể được tư vấn hỗ trợ một cách nhanh chóng. LVN Group xin chân thành cảm ơn sự tin tưởng và theo dõi của quý khách hàng.