Sách Bình luận Bộ Luật hình sự năm 2015 – Các tội xâm phạm an toàn giao thông (Đinh Văn Quế)

1. Giới thiệu tác giả

Cuốn sách “Bình luận Bộ Luật hình sự năm 2015 – Phần thứ II Các tội phạm – Chương XXI- Mục I: Các tội xâm phạm an toàn giao thông do Đinh Văn quế biên soạn. 

Thạc sỹ, Luật sư Đinh Văn Quế nguyên thành viên Hội đồng thẩm phán, Chánh tòa Hình sự Tòa án nhân dân tối cao, tác giả của hơn 50 tác phẩm bình luận chuyên sâu về luật  hình sự và luật tố tụng hình sự; đặc biệt là bộ sách 12 cuốn bình luận về Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự.

2. Giới thiệu hình ảnh sách

Bình luận Bộ Luật hình sự năm 2015 – Các tội xâm phạm an toàn giao thông 

Tác giả: Đinh Văn Quế

Nhà xuất bản Thông tin và truyền thông

3. Tổng quan nội dung sách

Bộ luật Hình sự (BLHS) đã được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27 tháng 11 năm 2015 và được sửa đổi, bổ sung tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV ngày 20 tháng 6 năm 2017, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 (sau đây gọi tắt là BLHS năm 2015). Đây là BLHS thay thế BLHS năm 1999.

Nếu cách đây 10 năm, mỗi năm có tới 12.000 người thiệt mạng do tai  nạn giao thông thì năm 2019, số người chết do tai nạn giao thông giảm còn 7.624 người, 13.624 người bị thương và 8.528 người bị thương nhẹ. Số vụ tai nạn giao thông năm 2019 giảm 5,1% so với năm 2018. Nguyên nhân chính nhờ ý thức chấp hành pháp luật giao thông của người dân được nâng lên và các biện pháp bảo đảm an toàn giao thông được thực hiện tích cực.

Tuy nhiên, tình hình tai nạn giao thông vẫn diễn biến phức tạp. Những hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông vẫn xảy ra hàng ngày; tình trạng lái xe sử dụng ma túy, chất kích thích, nồng độ cồn vẫn còn và không chấp hành Luật Giao thông đường bộ; việc xử phạt, điều hành giao thông còn yếu kém. Tai nạn đường sắt lại chủ yếu là do lỗi của phương tiện giao thông đường bộ và người đi bộ đã cố tình băng qua đường ray khi tàu hỏa đến gần; tình trạng xuống cấp của các công trình giao thông, kể cả đường bộ, đường thủy và đường hàng không vẫn còn, có nơi rất nghiêm trọng.

Nhận thức của người tham gia giao thông, người điều khiển các phương tiện giao thông còn hạn chế. Việc xử lý hành vi vi phạm các quy định về an toàn giao thông có nơi, có lúc còn chưa nghiêm, chưa đúng với quy định của pháp luật.

Hệ thống pháp luật về an toàn giao thông tương đối đầy đủ; các quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017 tương đối hoàn chỉnh. Tuy nhiên, còn thiếu những văn bản hướng dẫn của các ngành, các cấp, trong đó có việc hướng dẫn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống loại tội phạm này, trong khi các tội vi phạm an toàn giao thông quy định tại Mục 1 Chương XXI Bộ luật Hình sự năm 2015 có nhiều điểm mới so với Bộ luật Hình sự năm 1999. Vì vậy, việc hiểu và áp dụng các quy định của pháp luật đối với các tội vi phạm an toàn giao thông trong việc đấu tranh và phòng ngừa tội phạm là rất quan trọng.

Với ý nghĩa trên, tiếp theo các cuốn “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015…”, tác giả Đinh Văn Quế, nguyên thành viên Hội đồng Thẩm phán, Chánh tòa Hình sự Tòa án nhân dân tối cao, phối hợp với Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông tiếp tục cho ra mắt bạn đọc cuốn “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015 (Phần thứ hai – Các tội phạm), Chương XXI, Mục 1: Các tội vi phạm an toàn giao thông”.

Dựa vào các quy định tại Mục 1, Chương XXI Bộ luật Hình sự năm 2015, đối chiếu với thực tiễn, tác giả đã giải thích một cách khoa học về các dấu hiệu cấu thành các tội vi phạm an toàn giao thông, đồng thời nêu ra một số vấn đề vướng mắc trong thực tiễn áp dụng cần tiếp tục hoàn thiện.

Tác giả bình luận chuyên sâu các tội quy định từ Điều 260 đến Điều 284 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. Ở mỗi tội phạm tác giả làm rõ hai nội dung đó là:

A. Những dấu hiệu cơ bản của tội phạm

B. Các trường hợp phạm tội cụ thể

Dưới đây là trích đoạn nội dung bình luận Điều 260 trong cuốn sách để bạn đọc tham khảo:

“Điều 260. Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ

1. Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:

a) Không có giấy phép lái xe theo quy định;

b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác;

c) Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;

d) Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông;

đ) Làm chết 02 người;

e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;

g) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Làm chết 03 người trở lên;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;

c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.

4. Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều này nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”.

Định nghĩa: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ là hành vi trong khi tham gia giao thông đường bộ đã vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác.

So với Điều 202 bộ luật hình sự năm 1999 thì điều 260 bộ luật hình sự năm 2015 đã thay đổi tên gọi của tội danh là tội: “vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” thay cho tội danh “vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ” và sửa đổi, bổ sung các tình tiết là dấu hiệu định tội, định khung hình phạt, đồng thời cấu tạo lại điều luật theo hướng có lợi cho người phạm tội.

Việc thay đổi tên tội danh đã làm cho phạm vi áp dụng đối với hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ rộng hơn, không chỉ đối với người điều khiển phương tiện giao thông, mà đối với bất kỳ ai khi tham gia giao thông đường là đối tượng điều chỉnh của tội phạm này, như: người đi bộ, chạy bộ, trượt patin, di chuyển các loại xe chuyên dùng, các loại máy móc trên đường…

Điều 260 bộ luật hình sự năm 2015 bỏ tình tiết “gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản” và quy định thiệt hại cụ thể như: gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của một người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61 % trở lên; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của hai người trở lên mà tổng tiền lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61 % đến 121 %; gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng. Tăng mức phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, thay cho mức phạt cũ là 5.000.000 đồng đến năm mươi 1.000.000 đồng. Theo đó, các tình tiết gây hậu quả nghiêm trọng và tình tiết gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng là dấu hiệu định khung hình phạt quy định tại khoản 2 và khoản 3 của điều luật cũng được thay thế bằng những thiệt hại cụ thể.

A. Những dấu hiệu cơ bản của tội phạm

1. Các dấu hiệu về chủ thể của tội phạm

Nếu trước đây chỉ những người điều khiển các phương tiện giao thông đường bộ mới là chủ thể của tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ hiện nay cháu tiên của tội danh là vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ nên chủ thể của tội phạm được mở rộng hơn nhiều so với Điều 202 bộ luật hình sự năm 1999. Ngoài người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ thì còn những người không điều khiển phương tiện giao thông đường bộ như người đi bộ, người điều khiển các loại máy chuyên dùng, người chăn dắt trâu bò trên đường giao thông…. Đều có thể là chủ thể của tội phạm này, tức là đã tham gia giao thông với mọi hình thức đều có thể là chủ thể của tội phạm này.

Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi không phải là chủ thể của tội phạm này, vì theo khoản hai điều một hai bộ luật hình sự thì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật hình sự (không có Điều 260).

Trong thực tiễn hiện nay, nhiều trường hợp các em học sinh gần 16 tuổi vi phạm các quy định về an toàn giao thông, có trường hợp gây ra hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng nên có ý kiến cho rằng, đối với người phạm tội từ gần 16 tuổi mà tham gia giao thông gây hậu quả chết nhiều người thì cũng cần xử lý hình sự. Tuy nhiên, việc xử lý hình sự đối với các em gần 16 tuổi khi tham gia giao thông là không đúng với nguyên tắc xử lý người chưa thành niên phạm tội, mà cần phối hợp với nhà trường, gia đình giáo dục các em khi tham gia giao thông, nhất là cần đưa vào trường học những hình thức học tập luật giao thông và coi việc tham gia giao thông là một tiêu chí để xét hạnh kiểm của các em.

4. Đánh giá bạn đọc

Tác giả đã phân tích, bình luận chuyên sâu 25 điều luật (tội danh) được quy định trong chương XXI mục I Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về các tội xâm phạm an toàn giao thông giúp bạn đọc hiểu và tiếp cận đa chiều các vấn đề lý luận và thực tiễn về nhóm tội phạm này. Ngoài luận giải quy định của điều luật, tác giả còn đưa ra những quan điểm, những ý kiến còn tranh cãi trên thực tế và đưa ra quan điểm của mình dựa trên cơ sở quy định pháp luật, giúp bạn đọc vừa hiểu điều luật, vừa lý giải được những tồn tại của thực tiễn.

Cuốn sách được bạn đọc phản hồi đánh giá tích cực, là tài liệu tham khảo hữu ích đối với bạn đọc, đặc biệt phục vụ hiệu quả cho sinh viên chuyên ngành luật, giảng viên trong học tập và giảng dạy, là tài liệu tham khảo cần thiết đối với những người làm công tác thực tiễn về hình sự, tố tụng hình sự.

5. Kết luận

Các cuốn sách của Thạc sỹ, Luật sư Đinh Văn Quế thực sự không chỉ có giá trị về mặt khoa học pháp lý đối với bạn đọc mà còn có giá trị thực tiễn đa chiều. Nội dung tác giả chia sẻ luôn mạch lạc, khoa học và logic giữa lí luận và thực tiễn. Cuốn sách “Bình luận Bộ Luật hình sự năm 2015 – Các tội xâm phạm an toàn giao thông” thực sự là tài liệu tham khảo hữu ích đối với bạn đọc, đặc biệt đối tượng là sinh viên, giảng viên và những người làm công tác trong các cơ quan nhà nước, Luật sư của LVN Group tư vấn trong lĩnh vực hình sự, tố tụng hình sự.

Hy vọng những chia sẻ trên đây của chúng tôi sẽ là một nguồn tư liệu đánh giá chất lượng sách hiệu quả tin cậy của bạn đọc. Nếu thấy chia sẻ của chúng tôi hữu ích, bạn hãy lan tỏa nó đến với nhiều người hơn nhé! Chúc các bạn đọc sách hiệu quả và thu được nhiều thông tin hữu ích từ cuốn sách “Bình luận Bộ Luật hình sự năm 2015 – Các tội xâm phạm an toàn giao thông (Đinh Văn Quế)​”.