Sách Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Nhận thức cần thống nhất của GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa

1. Giới thiệu về tác giả

“Sách Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Nhận thức cần thống nhất?” do GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa làm chủ biên và có sự tham gia của tập thể tác giả như sau:

– GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa

– GS.TS Lê Thị Sơn

– PGS.TS Nguyễn Văn Hương

– PGS.TS Nguyễn Thị Thuận

– TS. Trần Văn Dũng

– TS. Hoàng Văn Hùng

– TS. Nguyễn Tuyết Mai

– TS. Hoàng Thị Tuệ Phương

– TS. Đào Lệ Thu

– ThS. Lê Thị Diễm Hằng

– ThS. Nguyễn Trường Thiệp

– ThS. Trần Thanh Thủy

– ThS. Lưu Hải Yến

2. Giới thiệu hình ảnh sách

Sách “Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Nhận thức cần thống nhất?”

Nhà xuất bản Tư pháp

Xuất bản năm 2020

3. Tổng quan về nội dung sách

Trước yêu cầu cái cách tư pháp và hoàn thiện hệ thống pháp luật, thời gian qua nhiều luật quan trọng đã được ban hành, trong đó có Bộ luật Hình sự năm 2105, được sửa đổi bổ sung năm 2017 (Bộ luật hình sự). Bộ luật hình sự là công cụ sắc bén, hữu hiệu để phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, góp phần duy trì trật tự an toàn xã hội, trật tự quản lý kinh tế, bảo đảm cho mọi  người được sống trong một môi trường xã hội an toàn, lành mạnh.

Một trong những điểm mới nổi bật của Bộ luật hình sự là những quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại. Để giới thiệu tới bạn đọc những tiếp cận đa chiều trong nhận thức về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại, Nhà xuất bản Tư pháp xuất bản cuốn sách “trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Nhận thức cần thống nhất?” do GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa làm chủ biên cùng tập thể tác giả là những nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực hình sự dày công nghiên cứu.

Cuốn sách đưa ra những phân tích, so sánh nôi dung và kỹ thuật quy định vấn đề trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong pháp luật hình sự Việt Nam và một số quốc gia trên thế giới để rút ra những điểm chung trong quan niệm về bản chất của việc quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân và lấy đó là cơ sợ lý luận cho việc đánh gia, giải thích cũng như kiến nghị tiếp tục hoàn thiện các quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại trong Bộ luật Hình sự Việt Nam

Nội dung cuốn sách gồm

Phần thứ nhất. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân – Khái quát lý luận và thực tiễn dưới góc độ so sánh.

1. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân – bản chất, nội dung và kỹ thuật quy định

2. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân – thực tiễn lập pháp của một số quốc gia trên thế giới

3. Sự không thống nhất trong nhận thức và trong thực tiễn lập pháp về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại ở Việt Nam

4. So sánh thực tiễn lập pháp về trách nhiệm hình sự của pháp nhân giữa Việt Nam và một số quốc gia trên thế giới và một số kiến nghị

Phần thứ hai. Pháp luật quốc tế và quốc gia về trách nhiệm hình sự của pháp nhân.

1. Trách nhiệm pháp lý và tách nhiệm hình sự của pháp nhân trong luật quốc tế

2. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại theo Bộ luật hình sự Việt Nam – Lý luận và thực tiễn lập pháp

3. Trách nhiệm hình sự của đơn vị trong Bộ luật hình sự Trung Quốc

4. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong Bộ luật hình sự Pháp

5. Trách nhiệm hình sự của tổ chức trong Bộ luật hình sự Thụy Sỹ

6. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong Bộ luật hình sự Hà Lan

7. Trách nhiệm hình sự của đơn vị trong pháp luật hình sự Áo

8. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong pháp luật hình sự Nhật Bản

9. Trách nhiệm hình sự của tổ chức trong pháp luật hình sự Anh

10. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong pháp luật hình sự Mỹ

11. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong pháp luật hình sự Úc

Phần III. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Những góc nhìn khác.

1. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 và những vấn đề pháp lý phức tạp

2. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – sự cần thiết và nội dung của các quy định có liên quan trong Bộ luật hình sự năm 2015

3. Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại và khái niệm tội phạm trong Bộ luật hình sự năm 2015

4. Tính thống nhất giữa các quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại trong Bộ luật hình sự năm 2015

4. Quy định Bộ luật hình sự 2015 về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại

Điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại

Căn cứ Điều 75 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017,  Pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện sau đây:

– Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại: Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại là hành vi của một người hoặc một số người đang thuộc biên chế của tổ chức kinh tế mà theo pháp luật thì tổ chức kinh tế này là pháp nhân thương mại. Nếu họ không phải trong tổ chức kinh tế được công nhận là pháp nhân thương mại thì hành vi phạm tội của họ không phải là hành vi của pháp nhân thương mại. Tuy nhiên, nếu một người được pháp nhân thương mại ký hợp đồng hay uỷ quyền thực hiện nhiệm vụ do pháp nhân thương mại giao và khi thực hiện họ nhân danh pháp nhân thương mại đã ký hợp đồng hoặc uỷ quyền cho họ thì hành vi phạm tội của người này vẫn là hành vi phạm tội của pháp nhân thương mại mà họ ký hợp đồng hoặc được uỷ quyền.

– Hành vi phạm tội được thực hiện vì lợi ích của pháp nhân thương mại: Khi một người hoặc một số người thực hiện hành vi phạm tội do pháp nhân thương mại giao hoặc uỷ quyền đều vì lợi ích của pháp nhân thương mại chứ không vì lợi ích cá nhân của họ. Tuy nhiên, nếu trong quá trình thực hiện hành vi phạm tội họ lại lợi dụng pháp nhân thương mại để thực hiện thêm hành vi vì lợi ích cá nhân thì chỉ hành vi nào vì lợi ích của pháp nhân thương mại mới buộc pháp nhân thương mại phải chịu, còn hành vi nào vượt ra ngoài lợi ích của pháp nhân thương mại mà vì lợi ích cá nhân họ thì họ phải chịu.

– Hành vi phạm tội được thực hiện có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân thương mại: Hành vi phạm tội của một hoặc một số người phải có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân thương mại. Sự chỉ đạo điều hành là sự chỉ đạo của những người đứng đầu hoặc của một tập thể pháp nhân thương mại như: Giám đốc, Tổng giám đốc, Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc của công ty.Sự chỉ đạo, điều hành này cũng tương tự như trường hợp phạm tội có tổ chức mà người tổ chức là người chỉ đạo điều hành mọi hành vi của tất cả các đồng phạm khác. Ngoài sự chỉ đạo, điều hành của những người nhân danh pháp nhân thương mại còn có trường hợp tuy không có sự chỉ đạo, điều hành nhưng lại có sự chấp thuận của những người đứng đầu pháp nhân thương mại thì hành vi phạm tội cũng là hành vi phạm tội của pháp nhân thương mại.

– Chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự quy định: Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 27 của Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 tuỳ thuộc vào tội phạm mà pháp nhân thương mại thực hiện: 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng; 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng; 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng; 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Việc pháp nhân thương mại chịu trách nhiệm hình sự không loại trừ trách nhiệm hình sự của cá nhân.

Phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại:

Theo quy định tại Điều 76 Bộ luật hình sự  năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm quy định tại các điều: Tội buôn lậu; tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới; tội sản xuất, buôn bán hàng cấm; tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm; tội sản xuất, buôn bán hàng giả; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi; tội đầu cơ; tội trốn thuế; tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước; tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán; tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán; tội thao túng thị trường chứng khoán; tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm; tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động; tội vi phạm quy định về cạnh tranh; tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan; tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp; tội vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản; tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật hoang dã.

Trước khi Bộ luật Hình sự năm 2015 chưa được sửa đổi, bổ sung thì chỉ có 31 tội danh mà pháp nhân thương mại bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, sau khi Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì ngoài 31 tội danh đã được quy định trong Bộ luật hình sự thì Quốc hội đã bổ sung thêm 2 tội, đó là tội tài trợ khủng bố và tội rửa tiền. Như vậy, tổng số tội danh mà pháp nhân thương mại có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự là 33 tội.

5. Đánh giá người đọc

Có thể thấy “Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại – Nhận thức cần thống nhất?” là một cuốn sách phân tích, luận giải đa chiều nhất về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại. Không chỉ dừng lại ở vấn đề lý luận và so sánh mà cuốn sách còn trình bày các quy định pháp luật một số quốc gia khác để nhìn nhận đa chiều hơn về nội dung này. Bên cạnh đó tại phần thứ ba của cuốn sách còn các tác giả còn gợi mở những khía cạnh khác về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại để bạn đọc cùng suy ngẫm và bình luận.

Đối với những ai có nhu cầu nghiên cứu chuyên sâu về pháp luật hình sự nói chung và trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại nói riêng thì đây là một cuốn sách nên có trong tủ sách tham khảo của bạn.

Nếu thấy những chia sẻ của chúng tôi là hữu ích, bạn đọc hãy lan tỏa nó tới với nhiều người hơn nhé!