1. Khái niệm cạnh tranh

Cạnh tranh là khái niệm rất rộng, xuất hiện trong hầu hết các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, từ cuộc sống sinh hoạt hằng ngày đến các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, thể thao… và có khá nhiều định nghĩa, cách hiểu khác nhau về cạnh tranh.

Theo cách hiểu phổ thông thể hiện trong Từ điển ngôn ngữ tiếng anh “competition” (cạnh tranh) là “một sự kiện hoặc một cuộc đua, theo đó các đối thủ ganh đua để giành phần hơn hay ưu thế tuyệt đối về phía mình”. Theo từ điển tiếng Việt, “cạnh tranh” là cố gắng giành phần hơn, phần thắng về mình giữa những người, những tổ chức hoạt động nhằm những lợi ích như nhau.

Trong khoa học kinh tế, đến nay các nhà khoa học dường như chưa thỏa mãn với bất cứ khái niệm nào về cạnh tranh. Bởi lẽ, cạnh tranh là hiện tượng kinh tế chỉ xuất hiện và tồn tại trong nền kinh tế thị trường, ở mọi lĩnh vực, mọi giai đoạn của quá trình kinh doanh và gắn với mọi chủ thể kinh doanh hoạt động trên thị trường. Do đó, cạnh tranh được nhìn nhận ở góc độ khác nhau tùy thuộc vào ý định và hướng tiếp cận nghiên cứu của các nhà khoa học.

Với tư cách là động lực nội tại trong mỗi chủ thể kinh doanh, cuốn “Các hoạt động hạn chế cạnh tranh và hoạt động thương mại không lành mạnh” của Tổ chức thống nhất, tín thác vì người tiêu dùng (Ấn Độ) đã diễn tả: “Cạnh tranh trên thị trường là quá trình ở đó nhà cung cấp cố gắng ganh đua để giành khách hàng bằng các phương thức, biện pháp khác nhau”.

Cạnh tranh là sự ganh đua giữa các chủ thể với nhau nhằm giành lấy những vị thế tạo nên lợi thế tương đối trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Cạnh tranh có thể xảy ra giữa những nhà sản xuất, phân phối với nhau hoặc có thể xảy ra giữa những người tiêu dùng khi người sản xuất muốn bán hàng hóa, dịch vụ với giá cao.

 

2. Mục đích của cạnh tranh

Cạnh tranh là sự thi đua, đấu tranh giữa các cá nhân với nhau hoặc các cơ quan tổ chức với nhau để có thể đạt được ưu thế. Trong kinh doanh, khái niệm cạnh tranh được hiểu là sự ganh đua giữa các nhà kinh doanh về mặt kinh tế để có thể đạt được nhiều lợi nhuận bằng các phương thức khác nhau.

Các chủ thể kinh tế cạnh tranh nhau vì nhiều mục đích, có thể kể đến các mục đích như:

  • Gây ảnh hưởng
  • Giành uy tín cho doanh nghiệp hoặc có thể để phục vụ xã hội
  • Có chỗ đứng trong thị trường, có nguồn nguyên liệu dồi dào, thu hút nhiều khách hàng… thuận lợi cho sự phát triển, đạt doanh thu cao.
  • Giành được nhiều lợi thế, tránh được các rủi ro, thiệt hại trong suốt quá trình kinh doanh
  • Cạnh tranh là động lực để cá nhân, tổ chức phấn đấu, thay đổi, nỗ lực để phát triển. Cạnh tranh là động lực cho các doanh nghiệp tồn tại và kinh doanh tốt hơn, thúc đẩy việc mở rộng thị trường. Đó cũng là con đường để tồn tại, duy trì của doanh nghiệp.
  • Cạnh tranh cũng chính là động lực phát triển kinh tế thị trường, tạo ra sức ép đồng thời kích thích sự tìm tòi, sáng tạo và phát triển.

Thị trường hội nhập cạnh tranh được các quốc gia trên thế giới thừa nhận và coi trọng để phát triển kinh tế, phát triển các mối quan hệ xã hội, nâng cao hiểu biết toàn xã hội.

Cạnh tranh tồn tại khi trên thị trường có quyền tự do hành xử và các doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm khi tiến hành cạnh tranh giành cơ hội phát triển.

 

3. Tính chất của cạnh tranh

Tính chất của cạnh tranh chính là sự ganh đua giữa các chủ thể kinh tế trong sản xuất, kinh doanh để có thể giành những điều kiện thuận lợi về phía mình và thu được nhiều lợi nhuận hơn. Chủ thể của cạnh tranh là các cá nhân, tổ chức có tư cách pháp lý độc lập.

Sự ganh đấu đó tùy vào từng trường hợp cụ thể mà có những mức độ khác nhau, sự cạnh tranh có thể mang ý nghĩa tích cực, tuy nhiên cũng có lúc chúng mang tính tiêu cực.

Cạnh tranh chỉ diễn ra khi có sự ganh đua của ít nhất 02 chủ thể trở lên, đa phần là đối thủ của nhau. Nếu thị trường có tình trạng độc quyền, không có đối thủ thì không có sự cạnh tranh.

Các chủ thể kinh doanh khi tham gia thị trường luôn có sự ganh đua để có thể giành cơ hội tốt nhằm mở rộng thị trường.

Sự cạnh tranh thường diễn ra giữa các doanh nghiệp có chung lợi ích như: tìm kiếm thị trường để bán các sản phẩm cùng loại, cùng tìm kiếm nguồn nguyên liệu giống nhau để kinh doanh sản xuất…

Việc có chung lợi ích khiến các doanh nghiệp trở thành đối thủ của nhau.

Cạnh tranh là hoạt động tranh giành thị trường, lôi kéo khách hàng về phía mình của các chủ thể, vi vậy cạnh tranh chỉ diễn ra trong cơ chế thị trường và công dân có các quyền:

  • Tự do kinh doanh
  • Tự do thành lập doanh nghiệp
  • Tự do tìm kiếm cơ hội phát triển sản xuất kinh doanh

 

4. Cạnh tranh là tốt hay xấu?

Cạnh tranh luôn tồn tại hai mặt cả tốt và xấu

Đầu tiên, hãy xem qua những lợi ích của cạnh tranh

  • Thúc đẩy sự đổi mới và tiến bộ: sự cạnh tranh khuyến khích bản thân mỗi người phải nỗ lực hơn để gặt hái kết quả tốt nhất. Nó là lý do mạnh mẽ và chính đáng khiến nhiều người muốn làm việc hăng say hơn.
  • Giúp mọi người có trách nhiệm và nhiều động lực hơn: sự cạnh tranh giúp những người tham gia trở nên có trách nhiệm hơn. Họ có mục tiêu để theo đuổi và chăm chỉ làm việc với tinh thần trách nhiệm cực kỳ cao.
  • Lợi nhuận công ty cao hơn: đương nhiên khi năng suất và hiệu quả cao hơn thì doanh thu của công ty cũng theo đó tăng lên. Là quản lý, bạn sẽ muốn tạo ra những sự cạnh tranh lành mạnh và thân thiện, khi đó các cuộc thi đua hiệu suất sẽ có tác động tích cực đối với nhân viên.
  • Học hỏi từ đối thủ: trong bất kỳ công ty nào, nơi làm việc sẽ luôn có những người với các khả năng cá nhân và chuyên môn khác nhau. Sự cạnh tranh thân thiện sẽ thúc đẩy một bầu không khí thuận lợi cho việc học hỏi những điểm mạnh và chia sẻ về thất bại của nhau để cùng tiến bộ và phát triển vì lợi ích tốt nhất cho công ty.

Mặt khác, sự cạnh tranh cũng có thể tiềm ẩn một số nguy cơ gây hại:

  • Căng thẳng: cạnh tranh không lành mạnh có thể làm tăng mức độ căng thẳng và áp lực lên các nhân viên. Điều này cuối cùng sẽ có tác động tiêu cực đến công ty bởi vì sự căng thẳng sẽ thế chỗ cho khả năng tập trung của nhân viên, dẫn đến tình trạng giảm hiệu suất và hiệu quả trong công việc.
  • Khiến người giỏi ra đi: một số nhân viên chưa dành nhiều tình cảm hay có sự gắn bó sâu sắc cho công ty thì sẽ khó có thể chống chọi lại với những áp lực lớn mang tên cạnh tranh. Thế rồi cuối cùng họ quyết định rời bỏ công ty để tìm kiếm một môi trường mới tốt hơn. Điều này sẽ gây ảnh hưởng rất xấu đến hoạt động kinh doanh vì doanh nghiệp có thể mất đi những tài năng thực sự.
  • Khiến nhiều người gây hại lẫn nhau: cạnh tranh có thể bộc lộ mặt ích kỉ trong mỗi người và điều này dẫn đến nhiều hậu quả xấu. Là người làm chủ, chắc hẳn bạn sẽ luôn chào đón những nhân viên có định hướng mục tiêu, nhưng nếu một người quá tập trung vào việc đạt được mục tiêu của công ty đến mức sẵn sàng hạ bệ những người khác thì đó có phải là hướng đi đúng đắn.

Trên đây là toàn bộ bài viết của Luật LVN Group về vấn đề tính chất của cạnh tranh là gì? Cạnh tranh là tốt hay xấu? Hy vọng những thông tin chúng tôi cung cấp có thể giúp ích cho bạn đọc. Nếu có bất kỳ vướng mắc gì hãy liên hệ tới chúng tôi để được hỗ trợ. Luật LVN Group xin chân thành cảm ơn!