Hệ thống bảo hiểm thất nghiệp của đất nước này đảm bảo những người có thu nhập trung bình vẫn có khả năng chi trả cho cuôc sống bình thường của mình trong suốt thời gian nhận trợ cấp thất nghiệp và tìm kiếm công việc mới.
Phần lớn những người làm việc ở Thụy điển đều tham gia Quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Trong 200 ngày đầu tiên sau khi thất nghiệp, mức quyền lợi được hưởng tối đa là 80% theo mức lương trước khi thất nghiệp, nhưng không quá 680 cu-ron/ngày; 100 ngày tiếp theo (có thể được kéo dài tới 1 năm sau đó) mức hưởng trợ cấp còn 70%. Tuy nhiên, không phải tất cả các đối tượng đều được hưởng mức tối đa mà chỉ có những người có mức thu nhập thấp thì mới được nhận 80% tiền trợ cấp.
Tại Thụy điển, phần lớn tiền đảm bảo cho trợ cấp thất nghiệp lấy từ tiền thuế, nhưng hệ thống bảo hiểm thất nghiệp ở quốc gia này được quản lý bởi những tổ chức tư nhân – chủ yếu là các nghiệp đoàn. Người lao động không nhất thiết phải là công dân Thụy điển – người lao động chỉ cần có giấy phép nhập cư và có thẻ cư trú là đủ điều kiện để tham gia Bảo hiểm thất nghiệp.
.
Luật sư tư vấn luật bảo hiểm xã hội trực tuyến (24/7) gọi số :1900.0191
Hệ thống nghiệp đoàn ở Thuy điển hết sức linh hoạt đối với những người liên quan đến các ngành nghề khác nhau. (Ví dụ: Tổ chức nghiệp đoàn cơ khí thì dành cho những người làm việc trong ngành công nghiệp nặng, tổ chức nghiệp đoàn giáo viên – có tên là Läraförbundets Arbetstöshetskassa – dành cho những người làm công tác giảng dạy. Người lao động không nhất thiết phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo nghiệp đoàn nghề nghiệp mà có thể tham gia các quỹ bảo hiểm thất nghiệp khác, tuy nhiên có một số nghiệp đoàn giảm mức đóng cho người trong nghiệp đoàn.
Ngoài các quỹ trên, ở Thụy điển còn có hai tổ chức dành cho các đối tượng khác trong xã hội:
Tổ chức AEA (Akademikernas Erkända Arbetstöshetskassa) dành cho những người có bằng cấp về mặt học vấn – trình độ từ đại học trở lên. Quỹ này dành cho những người đạt 180 điểm theo thang điểm của Hệ thống chuyển giao tín chỉ châu Âu hoặc 120 điểm theo thang điểm trước đây của Thụy điển. Với những người có bằng cấp giáo dục ngoài Thụy điển thì ít nhất họ cũng phải có trình độ cử nhân.
Tổ chức ALFA KASSAN dành cho những trường hợp người lao động còn lại chưa tham gia với bất cứ quỹ bảo hiểm thất nghiệp nào.
Phí tham gia quỹ bảo hiểm thất nghiệp được trích một phần từ nguồn của Chính phủ (thông qua nghĩa vụ đóng góp của các chủ sử dụng lao động) và một phần từ chính đóng góp của người lao động.
Các quỹ bảo hiểm thất nghiệp khác nhau thì có mức phí tham gia khác nhau tương ứng với mức độ rủi ro do thất nghiệp theo từng dạng nghề nghiệp, ví dụ, mức phí thấp nhất áp dụng cho người lao động làm việc trong ngành tài chính và bảo hiểm (Finans – Och fönsäkringsbranschens) là 118 cu-ron một tháng đối với những người không phải là thành viên, tiếp theo là AEA với mức là 150 cu-ron áp dụng đối với quỹ bảo hiểm trí thức (AEA).
Như vậy, muốn được nhận trợ cấp thất nghiệp toàn phần thì người lao động phải là thành viên của tổ chức nào đó và phải đóng góp đều đặn ít nhất là một năm khi người lao động trở thành người thất nghiệp.
Nếu người lao động không tham gia vào một quỹ thất nghiệp đủ 1 năm trước khi trở thành người thất nghiệp thì người lao động vẫn được nhận một mức trợ cấp cơ bản là 320 cu-ron một ngày với điều kiện người lao động vẫn có việc làm và thường xuyên và đầy đủ trong vòng 12 tháng trước thất nghiệp. Nếu người lao động làm việc bán thời gian thì sẽ nhận được 50% của tổng số tiền được trợ cấp – có nghĩa là bạn sẽ nhận được 160 cu-ron một ngày.
Nếu người lao động chưa tham gia bảo hiểm thất nghiệp ở bất kì tổ chức nào thì quỹ Alfa Kassan sẽ chịu trách nhiệm chi trả và người lao động phải liên hệ với quỹ này để nhận được trợ cấp thất nghiệp. Nếu người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp tại một tổ chức nào đó nhưng chưa đủ một năm thì quỹ đó vẫn sẽ chi trả trợ cấp thất nghiệp bán phần cho người lao động đó, Alfa Kassan không chịu trách nhiệm chi trả.
Dù quỹ nào chi trả đi nữa thì bảo hiểm thất nghiệp ở Thụy điển hoàn toàn không dựa vào khả năng tài chính của người tham gia. Người lao động có thể sở hữu chiếc xe hơi Bentley trong biệt thự kèm theo khoản tiền 10 triệu cu-ron trong tài khoản thì họ vẫn cứ nhận được đầy đủ khoản tiền trợ cấp thất nghiệp nếu như họ trở thành người thất nghiệp.
“Đặc điểm chính của hệ thống bảo hiểm thất nghiệp ở Thụy điển là bảo hiểm thất nghiệp không phải là hệ thống trợ cấp và cũng dựa vào tình trạng thu nhập của người lao động. Nó là một hệ thống thu nhập chịu thuế và được sử dụng để tạo nên quỹ hưu trí của nhà nước” Ngài Gertrue Hedenström Eriksson – điều phối viên Liên đoàn các quỹ bảo hiểm thất nghiệp đã cho biết như vậy.
Mặc dù bảo hiểm thất nghiệp không dựa vào tình trạng tài chính của người thất nghiệp nhưng các quỹ này cũng phải có những hàng loạt những điều kiện khắt khe được đặt ra cho người lao động để được hưởng tiền trợ cấp thất nghiệp. Người lao động phải là người hoàn toàn khoẻ mạnh về mặt thể xác (có nghĩa là bạn không bị mắc một thứ bệnh nào) và bạn phải làm việc ít nhất 3 giờ trong 1 ngày và 7 ngày trong 1 tuần. Bạn cũng phải tích cực tìm kiếm việc làm phù hợp với mình và phải đăng ký tìm việc tại Trung tâm tìm kiếm việc làm của Chính phủ (Arbetstsförmedingen). Người lao động có thể phải chấp nhận làm việc tại những địa điểm khác xa so với nơi cư trú của họ theo yêu cầu của trung tâm tìm kiếm việc làm.
Một điều đáng nói nữa là, hệ thống trợ cấp hưu trí ở Thụy điển coi tiền bảo hiểm thất nghiệp cũng là một loại thu nhập chịu thuế giống như các khoản thu nhập khác. Người lao động vẫn phải đóng lệ phí tham gia bảo hiểm thất nghiệp ngay cả khi đang ở trạng thái thất nghiệp, tất nhiên với mức đóng thấp hơn.
Những người điều hành hoặc sở hữu một công ty thì phải tuyên bố giải thể hoặc ít nhất ngừng mọi hoạt động nếu muốn nhận được tiền trợ cấp thất nghiệp. Nhưng họ không được phép sử dụng tiền này để cứu vãn những hoạt động kinh doanh của công ty. Chính điều này đã làm cho rất nhiều các chủ sử dụng lao động của các công ty nhỏ không tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Nếu bạn đang là người thất nghiệp và không tham gia bất cứ một loại hình bảo hiểm thất nghiệp nào thì bạn có thể nhận được một khoản trợ cấp – được gọi là trợ cấp xã hội. Tất cả những người này đều chịu sự quản lý của chính quyền địa phương và phải được thẩm tra về điều kiện sống của họ.
SOURCE: TẠP CHÍ BẢO HIỂM XÃ HỘI SỐ 1 (121) NĂM 2009 – THS. NGUYỄN BÍCH NGỌC – Viện Khoa học BHXH
(LVN GROUP FIRM: Bài viết được đăng tải nhằm mục đích giáo dục, phổ biến, tuyên truyền pháp luật và chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước không nhằm mục đích thương mại. Thông tin nêu trên chỉ có giá trị tham khảo vì vậy Quý khách khi đọc thông tin này cần tham khảo ý kiến Luật sư của LVN Group, chuyên gia tư vấn trước khi áp dụng vào thực tế.)