1. Đặt điều nói xấu người khác là gì?

Đặt điều theo từ điển tiếng Việt được hiểu là bịa ra chuyện không tốt về người khác. Như vậy đặt điều nói xấu người khác là hành vi bịa ra chuyện không có thật, không tốt về một ai đó và loan truyền thông tin bịa đặt này nhằm mục đích bôi nhọ danh dự, nhân phẩm và uy tín của người đó.

 

2. Đặt điều nói xấu người khác vi phạm quyền gì?

Hiến pháp năm 2013 ghi nhận quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự, nhân phẩm, uy tín là quyền con người (Điều 20, Điều 21): “mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm……hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự nhân phẩm” và “Mọi người có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình”.

Thể chế hóa quy định tại Hiến pháp 2013, Bộ luật dân sự năm 2015 quy định tại Điều 34 quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân. Theo đó, danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. 

Như vậy có thể thấy hành vi đặt điều nói xấu người khác vi phạm quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác.

 

3. Đặt điều nói xấu người khác bị phạt bao nhiêu tiền?

Đặt điều nói xấu người khác là hành vi vi phạm pháp luật, tùy vào mức độ, tính chất của hành vi mà người đặt điều nói xấu có thể bị phạt hành chính bằng hình thức phạt tiền hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 (Bộ luật hình sự năm 2015). Cụ thể:

Về phạt tiền:

Hành vi đặt điều nói xấu người khác làm xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác có thể bị phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 3 triệu đồng (điểm a khoản 3 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP)

Về truy cứu trách nhiệm hình sự

Như đã giải thích ở mục 1, đặt điều được hiểu là bịa ra chuyện không có thật, không tốt về người khác, do đó, hành vi đặt điều nói xấu người khác có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội vu khống theo quy định tại Điều 156 Bộ luật hình sự năm 2015 về hành vi “bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác. Khung hình phạt thấp nhất cho tội phạm này là phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm. Khung hình phạt cao nhất đối với tội phạm  này là phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. Ngoài ra người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

 

4. Bị người khác đặt điều nói xấu thì phải làm sao?

Danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ, đó là quyền con người được Hiến pháp ghi nhận.

Một người bị người khác đặt điều nói xấu cần thực hiện những việc sau đây để đảm bảo quyền chính đáng của mình:

(i) Yêu cầu Tòa án bác bỏ thông tin đó

Khi bạn bị người khác đặt điều nói xấu ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm uy tín của mình thì bạn có quyền yêu cầu Tòa án bác bỏ thông tin đó. Thông tin ảnh hưởng dấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của bạn được dằn tải trên phương tiện thông tin đại chúng nào thì phải được gỡ bỏ, cải chính bằng chính phương tiện thông tin đại chúng đó. Trường hợp không xác định được người đã đưa tin ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình thì bạn có quyền yêu cầu Tòa án công bố thông tin đó là không đúng.

Việc bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín có thể được thực hiện sau khi cá nhân chết theo yêu cầu của vợ/chồng hoặc con thành niên (trường hợp không có những người này thì do cha, mẹ của người đã chết thực hiện).

(ii) Yêu cầu người thực hiện hành vi đặt điều nói xấu làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm uy tín của mình phải đưa ra thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại.

Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm được xác định gồm: Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại; Thu nhập thực tế bị mất, bị giảm sút (quá áp lực không dám đến chỗ làm việc bị trừ lương); thiệt hại khác do luật định.

Bên cạnh đó phải yêu cầu người có hành vi đặt điều nói xấu bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần (thỏa thuận nếu không đạt được thỏa thuận thì tối đa không quá 10 lần mức lương cơ sở tại thời điểm yêu cầu bồi thường – mức lương cơ sở năm 2022 là 1.490.000 đồng).

(iii) Phản ánh/tố cáo người thực hiện hành vi đặt điều nói xấu xúc phạm tới danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình tới cơ quan có thẩm quyền để xem xét xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo pháp luật.

Hành vi đặt điều nói xấu người khác là thói quen xấu, trái đạo đức và vi phạm pháp luật khi hành vi đặt điều nói xấu này xúc phạm nghiêm trọng tới danh dự, nhân phẩm và uy tín của người bị đặt điều nói xấu. Do đó, bất cứ ai cũng cần nắm rõ các quy định pháp luật về vấn đề này để chủ động trong ứng xử tránh rủi ro pháp lý cũng như chủ động bảo vệ bản thân trước hành vi xâm phạm quyền được bảo hộ về danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình.

Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ là những thông tin hữu ích đối với bạn đọc. Trường hợp bạn đọc có vướng  mắc pháp lý liên quan cần giải đáp vui lòng liên hệ qua Hotline 1900.0191 để được tư vấn hỗ trợ trực tiếp bởi đội ngũ Luật sư của LVN Group, chuyên viên pháp luật của Luật LVN Group. Rất mong nhận được sự hợp tác!