1. Khái niệm

EXW (tiếng anh là Ex works – Giao hàng tại xưởng) thường được sử dụng trong trường hợp người bán không có kinh nghiệm xuất khẩu, không thể tự thông quan, sắp xếp vận chuyển và mua bảo hiểm hàng hóa.

Nếu bên bán muốn xuất khẩu nhưng không đủ khả năng làm bất cứ việc gì liên quan đến lô hàng như: thủ tục hải quan, vận tải, mua bảo hiểm… do thiếu kinh nghiệm xuất khẩu thì nên đề nghị ký hợp đồng theo điều kiện EXW. Với điều kiện này bên bán chỉ cần đặt hàng tại nhà xưởng của mình, bên mua sẽ trả tiền hàng và cho người đến mang hàng đi.

EXW không yêu cầu người bán phải xếp hàng lên phương tiện vận chuyển. Nhưng trên thực tế thì người bán lại thường là người dễ dàng hơn trong việc này vì có sẵn về nhân lực và cơ sở vật chất.

Trong EXW, nếu thiệt hại xảy ra trong khi hàng hóa đang được xếp lên phương tiện vận chuyển của người mua, người mua phải chịu mọi rủi ro và chi phí ngay cả khi người bán đang hỗ trợ xếp. Để đảm bảo không có tranh chấp, nên làm rõ điều này trong hợp đồng hoặc chọn FCA để thay thế.

EXW trong Incoterms năm 2020 có thể sử dụng cho mọi phương thức vận chuyển. Người mua sẽ phải chịu mọi chi phí và thuê phương tiện vận chuyển.

2. Đặc điểm của điều kiện EXW

Thứ nhất, chuyển giao hàng hóa và rủi ro

Giao hàng tại xưởng có nghĩa là hàng hóa được giao cho người mua khi người bán đặt hàng hóa dưới quyền định đoạt của người mua tại cơ sở của người bán hoặc tại một địa điểm được chỉ định (ví dụ: nhà máy hoặc nhà kho, xưởng,…).

Địa điểm được chỉ định này không nhất thiết phải là một cơ sở của người bán.

Khi giao hàng, người bán không có nghĩa vụ phải xếp hàng lên phương tiện vận tải do người mua chỉ định tới lấy hàng, không phải làm thủ tục hải quan xuất khẩu.

Thứ hai, về phương thức vận tải

Điều kiện này sẽ được sử dụng cho mọi phương thức vận tải và có thể sử dụng khi có nhiều phương tiện vận tải tham gia. Điều kiện này phù hợp với thương mại nội địa.

Thứ ba, địa điểm giao hàng

Các bên nên quy định rõ ràng địa điểm giao hàng tại nơi giao hàng chỉ định càng tốt để tránh gây nhầm lẫn. Điều này sẽ giúp các bên xác định rõ được khi nào và tại đâu thì hàng hóa và rủi ro đối với hàng hóa được chuyển giao từ người bán sang cho người mua, cũng đồng thời là điểm mà từ đó mọi chi phí liên quan đến việc vận chuyển hàng sẽ do người mua chịu. Nếu hai bên không có thỏa thuận về một địa điểm cụ thể tại nơi giao hàng chỉ định và nếu tại nơi giao hàng chỉ định có nhiều điểm có thể giao hàng, thì người bán có thể chọn một điểm giao hàng phù hợp nhất với mục đích của mình.

3. Lưu ý về điều kiện EXW

EXW là điều kiện Incoterms mà nghĩa vụ của người bán là ít nhất. Cần cân nhắc trước khi áp dụng điều kiện này thông qua một số lưu ý sau:

– Về rủi ro khi xếp hàng hóa: 

Hàng hóa và rủi ro với hàng hóa được coi như là chuyển sang cho người mua khi hàng hóa được đặt dưới quyền định đoạt của người mua tại địa điểm giao hàng, chưa xếp lên phương tiện vận tải đến nhận hàng. Trong thực tế, người bán sẽ là người có điều kiện tốt hơn người mua trong việc tổ chức xếp hàng lên phương tiện vận tải đến nhận hàng. Nếu người mua cảm thấy cần thiết, người mua có thể nhờ người bán trong việc xếp hàng lên phương tiện vận tải dưới chi phí do người mua chịu và hai bên có thể bàn bạc lại với nhau về việc rủi ro và mất mát trong quá trình này sẽ do ai chịu. Nếu người mua cảm thấy không muốn chịu rủi ro trong quá trình xếp hàng tại nơi nhận hàng, người mua có thể cân nhắc sử dụng điều kiện FCA. Nếu hàng hóa được giao tại cơ sở của người bán thì người bán sẽ chịu trách nhiệm xếp hàng lên phương tiện vận tải với rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng đối với hàng hóa trong quá trình này do người bán chịu.

– Về thông quan xuất khẩu: 

Đối với điều kiện EXW, người bán không có nghĩa vụ làm thủ tục thông quan xuất khẩu hoặc thông quan tại các nước thứ 3 nếu hàng hóa phải quá cảnh. EXW thường sẽ hợp với thương mại nội địa hơn khi mà không có nghĩa vụ đến xuất khẩu hàng hóa. Người bán chỉ có nghĩa vụ hỗ trợ  người mua khi người mua yêu cầu để thực hiện các thủ tục xuất khẩu chứ người bán không có nghĩa vụ làm thủ tục hải quan. Nếu người mua cảm thấy sẽ có những khó khăn khi thực hiện thông quan xuất khẩu cho hàng hóa, thì tốt hơn là cân nhắc sử dụng điều kiện FCA mà tại đó nghĩa vụ và chi phí thông quan xuất khẩu sẽ do người bán chịu.

4. Nghĩa vụ của người bán

– Nghĩa vụ chung của người bán

Người bán phải cung cấp hàng hóa và các hóa đơn phù hợp với hợp đồng mua bán và cung cấp tất cả bằng chứng phù hợp mà hợp đồng có thể đòi hỏi. Bất kỳ chứng từ nào cung cấp bởi người bán đều có thể ở dạng chứng từ giấy truyền thống hoặc ở dạng điện tử nếu được các bên thỏa thuận hoặc tập quán quy định.

– Giao hàng

Người bán phải giao hàng bằng việc đặt hàng hóa dưới quyền định đoạt của người mua tại địa điểm giao hàng quy định và chưa được bốc lên phương tiện vận tải đến nhận hàng. Nếu không có thỏa thuận về một địa điểm cụ thể tại nơi giao hàng chỉ định và nếu tại nơi giao hàng chỉ định có nhiều điểm có thể giao hàng, thì người bán có thể chọn một điểm giao hàng phù hợp nhất với mục đích của mình. Người bán phải giao hàng vào ngày giao hàng hoặc trong thời hạn đã thỏa thuận.

– Chuyển giao rủi ro

Người bán phải chịu mọi rủi ro về mất mát hay hư hỏng đối với hàng hóa cho đến khi hàng hóa được giao tại cơ sở của người bán hoặc tại một địa điểm được chỉ định.

– Vận tải

Người bán không có nghĩa vụ với người mua về việc ký kết hợp đồng vận tải. Tuy nhiên, người bán có thể thực hiện việc ký kết hợp đồng vận tải theo yêu cầu của người mua và người mua sẽ là người phải chịu rủi ro và phí tổn. Người bán cũng phải giúp đỡ người mua lấy các chứng từ và thông tin kể cả thông tin an ninh mà người mua cần để tổ chức việc vận chuyển hàng hóa.

– Bảo hiểm

Người bán không có nghĩa vụ với người mua về việc ký kết hợp đồng bảo hiểm. Tuy nhiên, người bán phải cung cấp cho người mua nếu người mua yêu cầu và chịu rủi ro và chi phí, những thông tin người mua cần để mua bảo hiểm.

– Chứng từ giao hàng/vận tải

Người bán không có nghĩa vụ gì với người mua.

– Thông quan xuất khẩu/nhập khẩu

Nếu có quy định, người bán phải hỗ trợ người mua, với chi phí và rủi ro do người mua chịu, thu thập và cung cấp bất kì chứng từ và/hoặc thông tin liên quan đến thủ tục hải quan xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu được yêu cầu tại nước xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu, như là: giấy phép xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu; các thủ tục về an ninh với xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu; giám định hàng hóa và bất kì quy định pháp lý nào.

– Kiểm tra – đóng gói, Bao bì – ký mã hiệu

Người bán cần phải trả các chi phí về việc kiểm tra (như kiểm tra chất lượng, cân, đo, đếm) cần thiết để giao hàng.

Người bán phải đóng gói hàng hóa và chịu chi phí về việc đó trừ khi thông lệ của ngành hàng quy định cụ thể hàng hóa được gửi đi không cần đóng gói. Người bán có thể đóng gói và ký mã hiệu hàng hóa phù hợp với phương thức vận tải, trừ khi hai bên đã đồng ý cụ thể về cách đóng gói hàng và ký mã hiệu khi hợp đồng được ký kết.

– Phân chia chi phí

Người bán phải trả toàn bộ mọi chi phí liên quan đến hàng hóa cho tới khi chúng đã được giao cho người mua, trừ những khoản sẽ do người mua chi trả.

– Thông báo cho người mua

Người bán phải thông báo cho người mua bất kỳ thông tin nào cần thiết để tạo điều kiện cho người mua có thể nhận hàng.

5. Nghĩa vụ của người mua

– Nghĩa vụ chung của người mua

Người mua phải thanh toán tiền hàng như quy định trong hợp đồng mua bán. Bất kỳ chứng từ nào cung cấp bởi người mua đều có thể ở dạng chứng từ giấy truyền thống hoặc ở dạng điện tử nếu được các bên thỏa thuận hoặc tập quán quy định.

– Nhận hàng

Người mua hàng phải nhận hàng khi hàng đã được giao tại cơ sở của người bán hoặc tại một địa điểm được chỉ định và nhận được thông báo từ người bán.

– Chuyển giao rủi ro

Người mua hàng phải chịu mọi rủi ro liên quan đến việc mất mát hay hư hỏng của hàng hóa kể từ thời điểm hàng được giao đến cơ sở của người bán hoặc tại một địa điểm được chỉ định.

Nếu người mua không thông báo cho người bán khi người mua có quyền quyết định ngày và/hoặc điểm nhận hàng tại nơi nhận hàng đã thỏa thuận, thì người mua phải chịu mọi rủi ro về mất mát hay hư hỏng của hàng hóa kể từ ngày quy định hoặc ngày cuối cùng của thời hạn quy định cho việc giao hàng, với điều kiện hàng đã được phân biệt rõ ràng là hàng của hợp đồng.

– Vận tải

Người mua tự ký kết hợp đồng vận tải hoặc sắp xếp việc vận tải với chi phí do mình chịu để vận chuyển hàng hóa từ khi nhận hàng.

– Bảo hiểm

Người mua không có nghĩa vụ với người bán về việc ký kết hợp đồng bảo hiểm.

– Bằng chứng của việc mua hàng

Người mua phải cung cấp cho người bán những bằng chứng thích hợp về việc đã nhận hàng.

– Thông quan xuất khẩu/nhập khẩu

Nếu có quy định, người mua phải tổ chức thực hiện và trả chi phí làm thủ tục hải hải quan xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu được yêu cầu tại nước xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu, như là: giấy phép xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu; các thủ tục về an ninh với xuất khẩu/quá cảnh/nhập khẩu; giám định hàng hóa và bất kỳ quy định pháp lý nào.

– Kiểm tra – đóng gói, Bao bì – ký mã hiệu

Người mua không có nghĩa vụ gì với người bán.

– Phân chia chi phí người mua phải

Trả mọi chi phí liên quan đến hàng hóa kể từ khi hàng đã được giao tại cơ sở của người bán hoặc tại một địa điểm được chỉ định.

Hoàn trả tất cả chi phí và lệ phí mà người bán đã chi ra khi giúp người mua trong vận tải, bảo hiểm, thông quan xuất khẩu/nhập khẩu.

Nếu có quy định, trả tất cả các thứ thuế, lệ phí và các chi phí khác cũng như chi phí làm thủ tục hải quan để xuất khẩu và trả mọi chi phí phát sinh do không nhận hàng từ khi hàng được đặt dưới sự định đoạt của mình hoặc do không thông báo kịp thời cho người bán khi người mua có quyền quyết định ngày và/hoặc điểm nhận hàng tại nơi nhận hàng đã thỏa thuận, với điều kiện hàng hóa đã được phân biệt rõ ràng là hàng của hợp đồng.

– Thông báo cho người bán

Khi người mua có quyền quyết định ngày và/hoặc điểm nhận hàng tại nơi nhận hàng đã thỏa thuận, người mua phải thông báo kịp thời cho người bán biết về việc đó.