– áp dụng nguyên tắc phổ biến trong ngành sản xuất bút bi là thông khí mực hai đầu của một chất lỏng (mực) để mực chảy đều hơn. Sau 1 năm bán sản phẩm ra thị trường, thấy sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng, Cơ sở Thái Hưng mới nảy sinh ý định đăng ký sáng chế.

Vậy, cơ sở Thái Hưng có thể đăng ký sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt này không?

Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục tư vấn luật Sở hữu trí tuệ của Công ty luật LVN Group

>> Luật sư tư vấn pháp luật Sở hữu trí tuệ, gọi: 1900.0191

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận Luật sư của LVN Group tư vấn pháp luật của Công ty Luật LVN Group. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ Luật sư của LVN Group của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:

1. Cơ sở pháp lý:

Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2009

2. Luật sư tư vấn:

Khái niệm về sáng chế được Luật SHTT quy định tại Khoản 12 Điều 4 như sau: “Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên.”

Theo đó, một giải pháp kỹ thuật có thể được bảo hộ độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện tiêu chuẩn được quy định tại Khoản 1 Điều 58 Luật SHTT:

“Điều 58. Điều kiện chung đối với sáng chế được bảo hộ

1. Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

a) Có tính mới;

b) Có trình độ sáng tạo;

c) Có khả năng áp dụng công nghiệp.”

Bút bi đặc biệt của Cơ sở Thái Hưng không thuộc các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế được quy định tại Điều 59 Luật SHTT. Vậy nên, nếu Cơ sở Thái Hưng muốn sản phẩm bút bi đặc biệt của mình được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế thì sản phẩm bút bi này cần thỏa mãn đầy đủ 3 điều kiện theo quy định của Luật SHTT.

Thứ nhất, tính mới của của sáng chế.

“Điều 60. Tính mới của sáng chế

1. Sáng chế được coi là có tính mới nếu chưa bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn đăng ký sáng chế hoặc trước ngày ưu tiên trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên.”

Sáng chế sẽ được công nhận là có tính mới nếu sáng chế không trùng với bất kì một giải pháp được mô tả trong yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ sáng chế đã được nộp cho cơ quan có thẩm quyền có ngày ưu tiên sớm hơn; trước ngày ưu tiên của đơn yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ sáng chế, giải pháp kỹ thuật nêu trong đơn chưa bị bộc lộ công khai ở trong/ngoài nước dưới hình thức mô tả trong bất kì nguồn thông tin tới mức mà căn cứ vào đó người có trình độ trung bình trong lĩnh vực tương ứng có thể thực hiện được giải pháp đó. Một thông tin được coi là chưa bị bộc lộ công khai nếu chỉ có một số lượng người xác định có liên quan biết được thông tin đó.

Do đó, bút bi đặc biệt của Cơ sở Thái Hưng không đáp ứng được điều kiện này, bởi trước khi nộp đơn đăng ký sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt, Cơ sở Thái Hưng đã đem bán sản phẩm bút bi này ra ngoài thị thị trường, do thấy sản phẩm được ưa chuộng nên Cơ sở Thái Hưng mới nảy sinh ý định đăng ký sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt. Cơ sở Thái Hưng đem bán sản phẩm bút bi đặc biệt ra ngoài thị trường không còn đảm bảo tính mới của sáng chế vì sản phẩm đã bị bộc lộ công khai. Hơn nữa, việc sản phẩm bút bi đặc biệt bị công khai ra ngoài thị trường không thuộc các trường hợp ngoại lệ vẫn được coi là tính mới của sáng chế mặc dù sáng chế đó đã được công bố trong thời hạn 6 tháng trước thời điểm nộp đơn đăng ký sáng chế, được quy định tại Khoản 3 Điều 60 Luật SHTT:

– Công bố không được phép của người có quyền đăng ký

– Người có quyền đăng ký công bố bằng báo cáo khoa học

– Trưng bày tại triển lãm chính thức.

Như vậy, sáng chế của Cơ sở Thái Hưng bị mất tính mới do cơ sở này đã công khai về sản phẩm với thời hạn quá 6 tháng (Sau 1 năm bán sản phẩm ra thị trường, thấy sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng, Cơ sở Thái Hưng mới nảy sinh ý định đăng ký sáng chế) và hành động công khai sản phẩm bút bi đặc biệt này không thuộc các trường hợp ngoại lệ vẫn được coi là có tính mới được quy định tại Khoản 3 Điều 60 Luật SHT. Cho nên, sản phẩm bút bi đặc biệt của Cơ sở Thái Hưng không đáp ứng được điều kiện về tính mới của sản phẩm.

Thứ hai, tính sáng tạo của sáng chế.

“Điều 61. Trình độ sáng tạo của sáng chế

Sáng chế được coi là có trình độ sáng tạo nếu căn cứ vào các giải pháp kỹ thuật đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc dưới bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên, sáng chế đó là một bước tiến sáng tạo, không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.”

Tính sáng tạo của sáng chế đó được thể hiện là một bước tiến sáng tạo, không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng. Điều 27 Hiệp định TRIPS giải thích về trình độ sáng tạo của sáng chế phải là “tính không hiển nhiên”. Sáng chế phải được tạo ra từ một quá trình đầu tư sáng tạo nhất định, có sự khác biệt rõ rệt, sáng tạo vượt trội so với tình trạng kỹ thuật trước đó và hiện tại. Sáng chế bị coi là không đáp ứng được điều kiện về tính sáng tạo nếu nó chỉ chứa đựng một sự cải tiến không đáng kể trong lĩnh vực kỹ thuật tương ứng, hoặc dấu hiệu khác biệt của sáng chế đó dễ dàng bị suy luận từ những gì đang tồn tại bởi những người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.

Theo đề bài, điểm mấu chốt của chiếc bút bi đặc biệt là tạo ra khoảng trống giữa viên bi và đầu bút bi, phương thức hoạt động của loại bút bi này được áp dụng nguyên tắc phổ biến trong ngành sản xuất bút bi là thông khí mực hai đầu của một chất lỏng (mực) để mực chảy đều hơn. Theo quy định của điều 61 luật SHTT, có thể thấy sản phẩm bút bi đặc biệt của Cơ sở Thái Hưng dựa trên giải pháp kỹ thuật có sẵn trước đó mà cải tiến đi làm ưu việt hơn, hiệu quả hơn chứ chưa phải là một bước tiến sáng tạo vượt trội hơn hẳn so với trình độ kỹ thuật hiện tại. Việc thông khí hai đầu của một chất lỏng khiến chất lỏng chảy đều hơn là nguyên tắc phổ biến trong ngành, nên những người có hiểu biết trung bình trong ngành sản xuất bút bi cũng đều biết về nguyên tắc này. Cho nên giải pháp kỹ thuật của Cơ sở Thái Hưng về đầu bút bi đặc biệt không đáp ứng được tính sáng tạo của sáng chế.

Thứ ba, khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế.

“Điều 62. Khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế

Sáng chế được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể thực hiện được việc chế tạo, sản xuất hàng loạt sản phẩm hoặc áp dụng lặp đi lặp lại quy trình là nội dung của sáng chế và thu được kết quả ổn định.”

Sản phẩm bút bi đặc biệt của Cơ Sở Thái Hưng có thể thực hiện được việc chế tạo, sản xuất hàng loạt, người tiêu dùng có thể sử dụng được sản phẩm bút này và thậm chí, sản phẩm bút bi đặc biệt nhận được sự đón nhận từ phía người tiêu dùng, điều này khiến sản phẩm bút bi đặc biệt của Cơ sở Thái Hưng thu được kết quả ổn định. Do đó, sản phẩm bút bi đặc biệt này đáp ứng được điều kiện về khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế.

Mặc dù sản phẩm bút bi đặc biệt của Cơ sở Thái Hưng đáp ứng được điều kiện về khả năng áp dụng công nghiệp của sáng chế theo Điều 58 Luật SHTT, nhưng lại không đáp ứng được điều kiện về tính mới và tính sáng tạo của sáng chế. Vì, Cơ sở Thái Hưng đã không đáp ứng được 2/3 điều kiện để được cấp bằng sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt của mình. Vậy nên, Cơ sở Thái Hưng không được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt.

Kết luận: Cơ sở Thái Hưng không thể đăng ký sáng chế đối với sản phẩm bút bi đặc biệt.

Trên đây là tư vấn của chúng tôi. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số: 1900.0191 để được giải đáp.

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật Sở hữu trí tuệ – Công ty luật LVN Group