Phân tích các giai đoạn phát triển nhận thức trong lý thuyết phát triển nhận thức của Jean Piaget

I. Một số vấn đề chung

1. Giới thiệu nhà tâm lý học người Thụy Sỹ – Jean Piaget

Jean Piaget sinh ngày 9 tháng 8 năm 1896 – mất 16 tháng 9 năm 1980. Jean Piaget là con trai cả của Arthur Piaget (người Thụy Sĩ), giáo sư văn học thời trung cổ tại Đại học Neuchâtel , và Rebecca Jackson (người Pháp). Piaget là một đứa trẻ sớm phát triển mối quan tâm đến sinh học và thế giới tự nhiên. Mối quan tâm ban đầu của ông về động vật học đã mang lại cho ông một danh tiếng trong số những người trong lĩnh vực này sau khi ông đã xuất bản một số bài báo về động vật thân mềm ở tuổi 15. Khi anh 15 tuổi, người bảo mẫu cũ của anh đã viết thư cho bố mẹ anh để xin lỗi vì đã từng nói dối họ về việc chống lại kẻ bắt cóc từ xe nôi của bé Jean. Không bao giờ có một kẻ bắt cóc. Piaget bị cuốn hút rằng bằng cách nào đó, ông đã hình thành ký ức về vụ bắt cóc này, một ký ức vẫn tồn tại ngay cả sau khi ông hiểu nó là giả.

Jean Piaget bắt đầu quan tâm đến nhận thức luận do sự thúc giục của cha đỡ đầu để nghiên cứu các lĩnh vực triết học và logic.

Piaget là một nhà tâm lý học người Thụy Sĩ nổi tiếng với công trình nghiên cứu về sự phát triển của trẻ em. Lý thuyết của Piaget về sự phát triển nhận thức vàquan điểm nhận thức luận được gọi chung là ” nhận thức luận di truyền “. Ông Piaget rất coi trọng việc giáo dục trẻ em. Với tư cách là Giám đốc Văn phòng Giáo dục Quốc tế , ông tuyên bố vào năm 1934 rằng “chỉ có giáo dục mới có khả năng cứu xã hội của chúng ta khỏi sự sụp đổ có thể xảy ra, dù là bạo lực hay dần dần.” Lý thuyết của ông về sự phát triển của trẻ được nghiên cứu trong các chương trình giáo dục tiền công vụ. Các nhà giáo dục tiếp tục kết hợp các chiến lược dựa trên kiến ​​tạo.

Piaget đã tạo ra Trung tâm quốc tế về di truyền Nhận thức luận trong Geneva vào năm 1955 trong khi trên giảng viên của Đại học Geneva và đạo Trung tâm cho đến khi ông qua đời vào năm 1980. Số lượng các hợp tác mà thành lập đã có thể, và tác động của chúng, cuối cùng dẫn Trung tâm được gọi trong các tài liệu học thuật là “nhà máy của Piaget”.

2. Giới thiệu lý thuyết phát triển nhận thức của Jean Piaget  

Piaget tự định nghĩa mình là một nhà nhận thức luận ‘di truyền’ , quan tâm đến quá trình phát triển định tính của tri thức.

Nhận thức luận là một nhánh của triết học liên quan đến nguồn gốc, bản chất, mức độ và giới hạn của tri thức nhân loại. Piaget không chỉ quan tâm đến bản chất của tư tưởng mà còn quan tâm đến cách nó phát triển và hiểu được cách thức di truyền học ảnh hưởng đến quá trình này.

Công việc ban đầu của ông với các bài kiểm tra trí thông minh của Binet đã khiến ông kết luận rằng trẻ em suy nghĩ khác với người lớn. Mặc dù đây là một quan niệm được chấp nhận rộng rãi ngày nay, nhưng nó được coi là một cuộc cách mạng vào thời điểm đó. Chính sự quan sát này đã khơi dậy niềm yêu thích của ông trong việc tìm hiểu kiến ​​thức phát triển như thế nào trong suốt thời thơ ấu.

Ông coi sự phát triển cấu trúc nhận thức như một sự khác biệt của các quy định sinh học. Khi toàn bộ lý thuyết của ông lần đầu tiên được biết đến – lý thuyết tự nó dựa trên một nhà cấu trúc luận và một cách tiếp cận theo chủ nghĩa nhận thức – đó là một sự phát triển vượt bậc và thú vị đối với cộng đồng tâm lý vào thời điểm đó.

Có tổng cộng bốn giai đoạn trong chương trình nghiên cứu của Piaget bao gồm các cuốn sách về các chủ đề nhất định của tâm lý học phát triển. Đặc biệt, trong một lần nghiên cứu, ông mô tả mình đã nghiên cứu ba đứa con của chính mình, đồng thời quan sát và diễn giải sự phát triển nhận thức của chúng một cách cẩn thận. Trong một trong những cuốn sách cuối cùng của mình, Sự cân bằng của các cấu trúc nhận thức: Vấn đề trung tâm của sự phát triển trí tuệ , ông dự định giải thích sự phát triển tri thức như một quá trình cân bằng bằng cách sử dụng hai khái niệm chính trong lý thuyết của mình, sự đồng hóa và chỗ ở, không chỉ thuộc về tương tác sinh học mà còn với những tương tác nhận thức. Piaget tin rằng câu trả lời cho các câu hỏi nhận thức luận vào thời của ông có thể được giải đáp, hoặc được đề xuất tốt hơn, nếu người ta nhìn vào khía cạnh di truyền của nó, do đó các thí nghiệm của ông với trẻ em và thanh thiếu niên. Như ông nói trong phần giới thiệu cuốn sách Nhận thức luận về di truyền : “Điều mà nhận thức luận di truyền đề xuất là khám phá ra gốc rễ của các loại tri thức khác nhau, kể từ khi nó ở dạng cơ bản, tiếp theo đến các cấp độ tiếp theo, bao gồm cả tri thức khoa học.”

II. Phân tích các giai đoạn phát triển trong lý thuyết phát triển nhận thức 

Các giai đoạn phát triển trong lý thuyết phát triển nhận thức của Jean Piaget được chia thành bốn giai đoạn, cụ thể ta tìm hiểu ở các mục dưới đây:

1. Giai đoạn nhạy cảm

Đây là giai đoạn phát triển đầu tiên kéo dài từ sơ sinh đến khoảng hai tuổi. Ở thời điểm phát triển này, trẻ nhận biết thế giới chủ yếu thông qua các giác quan và vận động cơ thể. Trong giai đoạn vận động nhạy cảm, trẻ cực kỳ hướng tâm, có nghĩa là chúng không thể nhận thức thế giới từ quan điểm của người khác. Giai đoạn cảm biến được chia thành sáu giai đoạn phụ như sau:

a. Phản xạ đơn giản

Phản xạ đơn gaiir là trẻ em từ sơ sinh đến một tháng tuổi. Lúc này trẻ sơ sinh sử dụng các phản xạ như ngoáy và bú.

b. Thói quen đầu tiên và phản ứng vòng tròn sơ cấp

Ở giai đoạn nhỏ thói quen đầu tiên và phản ứng vòng tròn sơ cấp là trẻ em từ một tháng tuổi đến bốn tháng tuổi. Trong thời gian này, trẻ sơ sinh học cách phối hợp cảm giác và hai loại lược đồ (thói quen và phản ứng vòng tròn). Phản ứng tròn chính là khi trẻ sơ sinh cố gắng mô phỏng lại một sự kiện tình cờ xảy ra (ví dụ: mút ngón tay cái).

c. Phản ứng tròn thứ cấp

Phản ứng tròn thứ cấp là trẻ em từ bốn đến tám tháng tuổi. Tại thời điểm này, họ nhận thức được những thứ bên ngoài cơ thể của họ; chúng hướng tới đối tượng nhiều hơn. Tại thời điểm này, họ có thể vô tình lắc lư và tiếp tục làm điều đó vì mục đích hài lòng.

d. Sự phối hợp của các phản ứng tròn thứ cấp

Giai đoạn này là trre em từ tám tháng đến mười hai tháng tuổi. Trong giai đoạn này, họ có thể làm mọi việc một cách có chủ đích. Giờ đây, chúng có thể kết hợp và tái tổ hợp các schemata và cố gắng đạt được mục tiêu (ví dụ: dùng gậy để đạt được thứ gì đó). Họ cũng bắt đầu hiểu tính lâu dài của đối tượng trong những tháng sau đó và đầu giai đoạn tiếp theo. Có nghĩa là, họ hiểu rằng các đối tượng tiếp tục tồn tại ngay cả khi họ không thể nhìn thấy chúng.

e. Phản ứng vòng thứ ba, tính mới và sự tò mò

Giai đoạn phản ứng vòng thứ ba, tính mới và sự tò mò là giai đoạn nhỏ từ mười hai tháng tuổi đến mười tám tháng tuổi. Trong giai đoạn này, trẻ sơ sinh khám phá những khả năng mới của các đối tượng; họ thử những thứ khác nhau để nhận được những kết quả khác nhau.

f. Nội bộ hóa schemata

2. Giai đoạn tiền vận động

Giai đoạn phát triển thứ hai kéo dài từ hai tuổi đến bảy tuổi và được đặc trưng bởi sự phát triển của ngôn ngữ và sự xuất hiện của trò chơi biểu tượng.

Giai đoạn tiền hoạt động thưa thớt và không đủ logic về các hoạt động trí óc. Đứa trẻ có thể hình thành khái niệm ổn định cũng như niềm tin phép thuật. Tuy nhiên, đứa trẻ vẫn chưa thể thực hiện các thao tác, đó là những công việc mà đứa trẻ có thể làm về mặt tinh thần, thay vì thể chất. Suy nghĩ trong giai đoạn này vẫn còn mang tính tập trung, có nghĩa là đứa trẻ gặp khó khăn trong việc nhìn nhận quan điểm của người khác. Giai đoạn tiền phẫu thuật được chia thành hai phần: phần phụ chức năng biểu tượng và phần phụ suy nghĩ trực quan. Chức năng biểu tượng là khi trẻ em có thể hiểu, biểu diễn, ghi nhớ và hình dung các đối tượng trong tâm trí của chúng mà không cần có đối tượng trước mặt.

Trong giai đoạn phát triển nhận thức trước thế hệ trẻ, Piaget lưu ý rằng trẻ em chưa hiểu được logic cụ thể và không thể vận dụng tinh thần thông tin. Sự gia tăng chơi đùa và giả vờ của trẻ em diễn ra trong giai đoạn này. Tuy nhiên, đứa trẻ vẫn gặp khó khăn khi nhìn mọi thứ từ các quan điểm khác nhau. Trò chơi của trẻ em chủ yếu được phân loại theo trò chơi tượng trưng và trò chơi vận dụng biểu tượng. Trò chơi như vậy được thể hiện bằng ý tưởng về những con ca rô là đồ ăn nhẹ, mẩu giấy là cái đĩa, và cái hộp là cái bàn. Những quan sát của họ về các biểu tượng minh họa cho ý tưởng chơi đùa mà không có các đối tượng thực tế liên quan.

3. Giai đoạn hoạt động cụ thể

Giai đoạn thứ ba của quá trình phát triển nhận thức kéo dài từ 7 tuổi đến xấp xỉ 11 tuổi. Lúc này, tư duy logic đã xuất hiện, nhưng trẻ vẫn gặp khó khăn với tư duy lý thuyết và trừu tượng. Trẻ em từ 7 tuổi đến xấp xỉ 11 tuổi  bây giờ có thể trò chuyện và suy nghĩ một cách logic (chúng hiểu khả năng đảo ngược) nhưng bị giới hạn ở những gì chúng có thể thao tác về mặt vật lý. Họ không còn ích kỷ nữa.

=> Trong giai đoạn này, trẻ em nhận thức rõ hơn về logic và bảo tồn, những chủ đề trước đây đối với chúng xa lạ. Trẻ em cũng cải thiện đáng kể kỹ năng phân loại của mình

4. Giai đoạn hoạt động chính thức

Trong giai đoạn thứ tư và giai đoạn cuối của quá trình phát triển nhận thức, kéo dài từ 12 tuổi và đến tuổi trưởng thành, trẻ trở nên thành thạo hơn nhiều trong suy nghĩ trừu tượng và suy luận. Từ mười một tuổi đến mười sáu tuổi trở đi trẻ em phát triển tư duy trừu tượng và có thể dễ dàng bảo tồn và suy nghĩ logic trong đầu. Tư duy trừu tượng mới xuất hiện trong giai đoạn phát triển này. Trẻ em bây giờ có thể suy nghĩ trừu tượng và sử dụng siêu nhận thức. Cùng với đó, trẻ em trong giai đoạn hoạt động chính thức thể hiện nhiều kỹ năng hướng tới giải quyết vấn đề hơn, thường là nhiều bước.

(MK LAW FIRM: Bài viết được đăng tải nhằm mục đích giáo dục, phổ biến, tuyên truyền pháp luật và chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước không nhằm mục đích thương mại. Thông tin nêu trên chỉ có giá trị tham khảo vì vậy Quý khách khi đọc thông tin này cần tham khảo ý kiến Luật sư của LVN Group, chuyên gia tư vấn trước khi áp dụng vào thực tế.)

Trên đây là nội dung Luật LVN Group đã sưu tầm và biên soạn. Trường hợp trong nội dung tư vấn có điều gì gây nhầm lẫn, chưa rõ ràng hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc/ và có sự vướng ngại, thắc mắc, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến phản hồi của quý khách hàng. Mọi vướng mắc bạn vui lòng trao đổi trực tiếp với bộ phận Luật sư của LVN Group tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài gọi số: 1900.0191 hoặc liên hệ văn phòng để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ từ Luật LVN Group

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng!

Luật LVN Group (Sưu tầm và biên tập).