Khách hàng: Kính thưa Luật sư LVN Group, chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là gì? Luật sư hãy phân tích mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật?

Cảm ơn!

Trả lời:

1. Khái niệm chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật

Chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là một trong những hình thức của thực hiện chính sách pháp luật, gắn liền chặt chẽ, tác động tương hỗ vói các hình thức khác của thực hiện chính sách pháp luật.

Giáo dục và đào tạo pháp luật là đối tượng mà chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật hướng đến. Chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là phương thức, cách thức hoàn thiện hoạt động giáo dục và đào tạo pháp luật, làm tối ưu hóa hoạt động giáo dục và đào tạo pháp luật. Đầy là loại chính sách được hình thành để xây dựng nên quá trình giáo dục và đào tạo pháp luật nhằm bảo đảm sự thống nhất bên trong, mang tính nhất quán, có tính hệ thống, tính kế hoạch. Chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là hoạt động gắn liền với việc trợ giúp cho quá trình giáo dục và đào tạo pháp luật, với việc xây dựng các điều kiện bảo đảm cho việc thực hiện có kết quả, chất lượng của quá trình đó. Ngoài ra, chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật tác động đến cả văn hóa giáo dục và đào tạo pháp luật của những chủ thê’ tương ứng.

Bản chất của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật thể hiện ở hoạt động được lập luận về khoa học, nhất quán và hệ thống của các cơ quan nhà nước và các chủ thể có liên quan để xây dựng và thực hiện chiến lược, sách lược giáo dục và đào tạo pháp luật.

Quan niệm nói trên về bản chất của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật phản ánh được mô hình tổng quát mang tính lý tưởng về chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật, bao gồm bộ phận tình (các tư tưởng) và bộ phận động (hoạt động) của chính sách giáo dục pháp luật, cho phép cân nhắc được nhiều vẩn đề của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật nảy sinh trong quá trình thực hiện chính sách đó trong thực tiễn. Quan niệm này cũng đặt ra nhiệm vụ cho các nhà khoa học trong việc tiếp tục nghiên cứu lý luận về những vấn đề của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật.

Nội dung cơ bản của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là xác định nội dung của giáo dục và đào tạo pháp luật. Các nền tảng tư tưởng mang tính quan niệm, các quan điểm về sự phát triển giáo dục và đào tạo pháp luật, chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo pháp luật được thể hiện trong chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật.

Từ phân tích trên có thể hiểu Chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là hoạt động được lập luận về khoa học, nhất quán và hệ thống của các cơ quan nhà nước và của các thiết chế phỉ nhà nước để xác định chiêh lược, sách lược giáo dục và đào tạo pháp luật, tạo ra các đỉêu kiện cần thiết cho hoạt động giáo dục và đào tạo pháp luật.

Trong giai đoạn phát triển hiện nay cần xây dựng một quan niệm chung, hay gọi cách khác, là mô hình tổng thể về chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật, vì đây là vấn đề rất cấp thiết. Quan niệm tổng thể đó bao gồm các phương thức hoàn thiện hoạt động giáo dục và đào tạo pháp luật. Quan niệm tổng thê’ về chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là một hệ thống các luận điểm lý luận phản ánh các quan điểm về bản chất, nội dung, các mục tiêu, các nguyên tắc, các tru tiên, các cơ chế và các phương thức tối ưu hóa chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật.

Quan niệm tổng thể về chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là tài liệu học thuyết mang tính lý luận ứng dụng, là định hướng cho các chủ thể của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật của quá trình giáo dục và đào tạo pháp luật.

2. Bàn luận về mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật

Chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là một hoạt động phức hợp bao gồm nhiều thành tố trong đó có mục tiêu của nó.

Bởi lẽ, chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là hoạt động có tính định hướng, có chủ đích. Mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật có ý nghĩa quan trọng đối với việc xác định nội dung, hình thức, phương pháp, chất lượng, hiệu quả của giáo dục và đào tạo pháp luật.

Mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật gắn liền với mục tiêu của chính sách giáo dục nói chung, là một mục tiêu thành tố của mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo nói chung. Mục tiêu của giáo dục, theo Luật Giáo dục năm 2019 là nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam, có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

Đó là mục tiêu tổng quát của chính sách giáo dục ở nước ta. Mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật được xác lập dựa trên mục tiêu tổng quát của chính sách giáo dục, vai trò của chính sách giáo dục và đào tạo trong xã hội.

Mục tiêu của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật bao gồm mục tiêu tổng quát và các mục tiêu cụ thể.

3. Mục tiêu tổng quát của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật

Mục tiêu tổng quát của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là tối ưu hóa quá trình giáo dục và đào tạo pháp luật, hỗ trợ cho hoạt động giáo dục và đào tạo pháp luật để xây dựng và phát triển văn hóa pháp luật.

Văn hóa pháp luật là một loại hình văn hóa nói chung, được hiểu là sự phản ánh và thể hiện một cách tổng quát, sống động mọi mặt đời sống pháp luật (của mỗi cá nhân và cộng đồng) đã diễn ra trong quá khứ cũng trong hiện tại, nó cấu thành nên một hệ thống các giá trị, truyền thống và lối sống theo pháp luật của một cộng đồng, một quốc gia, dân tộc (theo Võ Khánh Minh: Giáo dục quyền con người ở Việt Nam hiện nay, Sđd).

Theo quan niệm này, văn hóa pháp luật là một lĩnh vực hoạt động xã hội cụ thể của mỗi dân tộc, được thê’ hiện trong ba yếu tố cốt lõi: các giá trị tư tưởng pháp luật (yếu tố ý thức, nhận thức về pháp luật); các giá trị vật chất do con người sáng tạo ra trong lĩnh vực pháp luật (hiện thực hóa, vật chất hóa yếu tố ý thức, nhận thức về pháp luật); năng lực, cách thức sử dụng các giá trị pháp luật đã sáng tạo ra để đáp ứng các nhu cầu vật chất và tinh thần của con người (yếu tố hành vi, lốì sống theo pháp luật). Các yếu tố này được gìn giữ, được truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác, phản ánh và thể hiện bản sắc riêng của môi dân tộc trong lĩnh vực pháp luật. Như vậy, có thể hiểu văn hóa pháp luật được cấu thành từ các yếu tố: ý thức, nhận thức về pháp luật; hệ thống pháp luật (pháp luật tự nhiên và pháp luật thực chứng); và hành vi và lối sống theo pháp luật.

Ý thức, nhận thức về pháp luật là yếu tố cấu thành quan trọng của văn hóa pháp luật. Căn cứ vào đặc điểm, tính chất và phương thức phản ánh, ý thức pháp luật bao gồm hai bộ phận là tư tưởng pháp luật và tâm lý pháp luật. Tư tưởng pháp luật là tổng thể các tư tưởng, quan điểm, quan niệm có tính chất lý luận, lịch sử về pháp luật. Tư tưởng pháp luật phản ánh trình độ nhận thức cao, có tính hệ thống về các vân đề mang tính bản chất, quy luật của pháp luật và các hiện tượng pháp luật. Hạt nhân cốt lõi của tư tưởng pháp luật là tri thức khoa học về pháp luật. Tâm lý pháp luật là những tình cảm, tâm trạng, cảm xúc, thái độ, sự đánh giá của cá nhân và các nhóm xã hội về pháp luật, về các hiện tượng pháp luật xảy ra trong xã hội. Tâm lý pháp luật thể hiện cấp độ nhận thức thông thường dựa trên cơ sở tình cảm về pháp luật, kinh nghiệm sống, tập quán và tâm lý xã hội về pháp luật. Nói cách khác, ý thức pháp luật ở cấp độ này chỉ thể hiện sự thừa nhận, tiếp thu và xử sự theo sự thừa nhận và tiếp thu pháp luật.

Sự thống nhất hài hòa giữa tư tưởng pháp luật và tâm lý pháp luật trong ý thức pháp luật thể hiện mối quan hệ của con người đối với pháp luật, sự đánh giá về tính phù hợp với pháp luật hay không phù hợp với pháp luật trong hành vi xử sự của con người, cũng như trong tổ chức và hoạt động của các Cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và tổ chức kinh tế. Với tư cách là yếu tố cơ bản và quan trọng của văn hóa pháp luật, ý thức pháp luật là tiền đề tư tưởng trực tiếp để xây dựng và hoàn thiện pháp luật, là nhân tố thúc đây việc thực hiện quyền con người trong đời sống xã hội.

Vói tư cách là một yếu tố của văn hóa pháp luật, hệ thống pháp luật là một trong những kết quả đã được hiện thực hóa từ năng lực hoạt động pháp luật của con người. Khi nói đến văn hóa pháp luật thì không thể không nói đến hệ thống pháp luật. Hệ thống pháp luật là yếu tố thể hiện diện mạo, bản sắc của văn hóa pháp luật của từng quốc gia, dân tộc. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật là một đòi hỏi khách quan của xã hội, của văn hóa pháp luật, có tác dụng tạo dựng cơ sở cho sự phát triển văn hóa pháp luật. Hệ thống pháp luật đạt được các tiêu chí toàn diện, đồng bộ, khoa học, thực tiễn là một biểu hiện sinh động của văn hóa pháp luật.

4. Yếu tố cấu thành văn hóa pháp luật

Hành vi và lối sống theo pháp luật là yếu tố cấu thành của văn hóa pháp luật. Yếu tố này thể hiện cách thức, khả năng, trình độ sử dụng pháp luật của các chủ thể pháp luật để thúc đẩy các nhu cầu, lợi ích của mình. Hành vi được thực hiện dựa vào pháp luật là hành động có ý thức dựa trên pháp luật của các chủ thể pháp luật được diễn ra trong môi trường điều chỉnh pháp luật.

Hành vi có ý nghĩa tích cực và được coi là hành vi phù hợp với pháp luật là hành vi xử sự tích cực đối vói pháp luật, dựa trên những tri thức về pháp luật và tình cảm đúng đắn về pháp luật. Hành vi phù hợp với pháp luật có ý nghĩa to lớn, một mặt, nó nói lên động cơ đúng đắn, hợp pháp của chủ thể hành vi; mặt khác, nó phản ánh nhu cầu tiến bộ của xã hội, sự hài hòa các lợi ích mà con người phản ánh, có tác động làm ổn định xã hội, tạo ra sự đồng thuận, hòa bình và tăng cường sự tôn trọng pháp luật.

Vì vậy, hành vi phù hợp với pháp luật thể hiện trình độ văn hóa pháp luật cao và được xã hội tôn trọng, ủng hộ. Lối sống dựa trên pháp luật là hoạt động sống và phương thức hành động dựa trên pháp luật của con người, của giai cấp, giai tầng, các dân tộc, các nhóm xã hội hay cộng đồng xã hội trong những điều kiện xã hội nhất định. Lối sống dựa trên pháp luật là một biểu hiện của lối sống có văn hóa cao. Lối sống theo pháp luật được hình thành từ hành vi dựa trên pháp luật. Lối sống theo pháp luật vừa có tác dụng đóng góp vào quá trình sáng tạo ra các giá trị văn hóa pháp luật lại vừa là quá trình tiếp nhận và phát huy các giá trị văn hóa pháp luật trong thực tiễn cuộc sống của cộng đồng xã hội.

Quá trình giáo dục và đào tạo pháp luật, hoạt động giáo dục và đào tạo pháp luật cần phải được tối ưu hóa trên tất cả các phương diện để xây dựng và phát triển văn hóa pháp luật ở nước ta. Do vậy, mục tiêu tổng quát của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật là tối ưu hóa quá trình giáo dục pháp luật và hoạt động giáo dục pháp luật đê’ đạt được mục tiêu tổng quát đó.

5. Mục tiêu cụ thể của chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật

Ngoài mục tiêu tổng quát nêu trên, chính sách giáo dục và đào tạo pháp luật còn có các mục tiêu cụ thể. Các mục tiêu đó là:

– Hình thành và tăng cường sự tôn trọng vững chắc đối vói pháp luật, đặc biệt đối vói các đạo luật và khắc phục chủ nghĩa coi thường pháp luật (chủ nghĩa hư vô pháp luật);

– Nâng cao trình độ văn hóa pháp luật của công dân, của cán bộ, công chức, viên chức, bao gồm trình độ am hiểu pháp luật và trình độ thông thạo pháp luật;

– Xây dựng hệ thống các xúc tác, kích thích đối với sự tuân theo pháp luật với tư cách là mô hình cơ bản của hành vi xã hội;

– Chuyển tải tư tưởng tự nguyện chấp hành các nghĩa vụ pháp luật và tuân theo các quy phạm pháp luật vào ý thức xã hội;

– Tạo điều kiện cho tất cả mọi người tham gia một cách có hiệu quả vào các hoạt động xã hội, đặc biệt hoạt động giám sát, theo dõi hoạt động của các cơ quan nhà nước, của những người có chức vụ, quyền hạn, phòng, chống tham nhũng.

Trên đây là nội dung Luật LVN Group sưu tầm và biên soạn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số: 1900.0191 để được giải đáp.

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng./.