Sàm sỡ là gì? Sàm sỡ có bị phạt tù không?

1. Khái niệm về hành vi sàm sỡ

Thời gian gần đây đã xảy ra rất nhiều vụ việc liên quan đến hành vi sàm sỡ tại những nơi công cộng. Sàm sỡ được hiểu là một hành vi hoặc thái độ thiếu đứng đắn trong quan hệ xã hội. Hành vi sàm sỡ thể hiện ở lời nói, cử chỉ hành động nhằm mục đích quấy rối tình dục. Dưới góc độ pháp lý, hành vi này xâm phạm đến các quyền cơ bản về sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người khác. Trong đó, danh dự, nhân phẩm là những giá trị gắn liền với nhân thân của con người, khi một người có hành vi xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo khoản 1 Điều 20 Hiến pháp năm 2013, mọi người đều có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 1 Điều 34 Bộ luật Dân sự năm 2015, danh dự, nhân phẩm uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. 

2. Hành vi sàm sỡ ở nơi công cộng có bị xử phạt hành chính không?

Trước đây, theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP, hành vi sàm sở được quy vào nhóm hành vi “cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác”. Hành vi sàm sỡ tại Nghị định này chưa được quy định một cách cụ thể và mức phạt cho hành vi này chỉ trong phạm vi từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng, mức phạt này được đánh giá là chưa đủ sức răn đe.

Hiện nay, khi Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; Phòng, chống tệ nạ xã hội; Phòng cháy, chữa cháy; Cứu nạn, cứu hộ; Phòng chống bạo lực gia đình, có hiệu lực đã đưa ra sự thay đổi phù hợp hơn đối với việc xử lý hành vi trên, cụ thể: Theo điểm d khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP đã tách hành vi sàm sỡ, quấy rối tình dục ra khỏi nhóm hành vi về khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác. Đồng thời tăng mức xử phạt đối với hành vi này từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng.

3. Sàm sỡ người khác có đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Trên đây là hình thức xử phạt hành chính đối với hành vi sàm sỡ nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Vậy, nếu hành vi này gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn hay hành vi này có mức độ vi phạm cao hơn thì có bị xử lý về mặt hình sự hay không. 

Hiện nay, pháp luật hình sự Việt Nam quy định hành vi liên quan đến việc xúc phạm, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác với tội phạm được quy định tại Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. 

Thứ nhất: Về mặt khách quan của tội phạm

Theo đó, cấu thành về tội này bao gồm hành vi khách quan đối với việc sàm sỡ gây nên hậu quả là xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác, có thể lấy ví dụ một số những trường hợp sau: đụng chạm, làm lộ những bộ phận nhạy cảm; lột quần, áo của nạn nhân,…

Mức độ nghiêm trọng của hành vi trên cần căn cứ vào nhiều yếu tố khác nhau thì mới xem xét đến việc khởi tố về mặt hình sự đối với hành vi này như:

– Căn cứ vào môi trường xung quanh, địa điểm thực hiện hành vi này. Nếu ở trong khu vực công cộng, có nhiều người chứng kiến sẽ gia tăng việc thiệt hại về danh dự của người bị sàm sỡ;

– Số lần thực hiện hành vi và thười gian thực hiện hành vi này cũng ảnh hưởng đến yếu tố nghiêm trọng của hành vi;

– Vị trí của người bị hại trong xã hội mà hình vi này làm ảnh hưởng lớn đến uy tín, danh dự, công việc của họ; 

– Nhận thức của người phạm tội. Nếu người phạm tội là người có kiến thức pháp luật và ý thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật mà cố tình vi phạm thì tính chất nghiêm trọng của hành vi trên sẽ được đánh giá cao hơn.

-…

Thứ hai: Về mặt khách thể của tội phạm

Hành vi sàm sỡ xúc phạm đến quyền về thân thể, sức khỏe, nhân phẩn, danh dự của người khác. Như đã phân tích ở trên, đây là những quyền cơ bản được pháp luật bảo vệ.

Thứ ba: Về mặt chủ quan

Người phạm tội với lỗi cố ý khi thực hiện hành vi sàm sỡ. Mặc dù biết hành vi này sẽ gây ra hậu quả cho người khác nhưng họ vẫn cố tình thực hiện thì đây là lỗi cố ý.

Thứ tư: Về mặt chủ thể

Người thực hiên hành vi này phải là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Thứ năm: Về hình phạt

Đối với hành vi sàm sỡ đủ yếu tố cấu thành về tội làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155 Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 sẽ bị khởi tố ở ba khung hình phạt sau:

– Theo khoản 1 Điều trên, người phạm tội sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng hoặc bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

– Theo Khoản 2 Điều trên, người phạm tội có các tình tiết hoặc gây ra hậu quả như: phạm tội 2 lần trở lên; phạm tội với 02 người trở lên; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thưc hiện hành vi; thực hiện hành vi với người thi hành công vụ; thực hiện hành vi với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình; sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử khác để phạm tội; gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45% thì các trường hợp này sẽ bị phạt từ từ 3 tháng đến 2 năm.

– Theo khoản 3 của Điều trên, người phạm tội gây ra hậu quả là việc làm nạn nhân tự sát hoặc gây rối loạn tâm thần hoặc hành vi của nạn nhân từ 46% trở lên sẽ bị phạt tù từ 2 năm đến 5 năm.

Ngoài ra, đối với người phạm tội này còn bị cấm đảm nhiệm các chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

4. Quấy rối tình dục là gì?

Hiện nay chưa pháp luật chưa đưa ra một khái niệm cụ thể nào về hành vi quấy rối tình dục. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu hành vi quấy rối tình dục này như sau: Quấy rối tình dục là hành vi có tính chất tình dục gây ảnh hưởng tới nhân phẩm của nữ giới và nam giới trái với mong muốn và có tính chất xúc phạm đến người bị quấy rối.

Quấy rối tình dục là hành vi tương tự với hành vi sàm sỡ thể hiện thông qua lời nói, hành động, cử chỉ, cụ thể như:

– Hành vi mang tính chất tiếp xúc hay cố tình động chạm, sờ mó, ôm ấp, cấu, véo thậm chí là tấn công tình dục hoặc cưỡng dâm;

– Dùng lời nói khiêu khích, lời nhận xét không phù hợp về mặt xã hội mang ngụ ý về tình dục hay sự nhận xét thiếu tế nhị về cơ thể, trang phục hoặc những lời mời đi chơi mang tính cá nhân liên tục gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người khác.

– Dùng hành vi phi lời nói để thực hiện việc quấy rối tình dục. Hành vi phi lời nói bao gồm viêc dùng ngôn ngữ cơ thể, nhìn gợi tình, ánh mắt khiêu khích, cử chỉ của các ngón tay,… Ngoài ra còn việc sử dụng các tài liệu khiêu dâm như hình ảnh, tin nhắn liên quan đến tình dục nhằm tác động tới người khác.