Sổ hộ nghèo là gì ? Các quyền lợi khi có sổ hộ nghèo ?

1. Sổ hộ nghèo là gì ?

Quy định pháp luật hiện hành không có quy định về Sổ hộ nghèo mà quy định về Giấy chứng nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo. Cụ thể, Giấy chứng nhận hộ nghèo được áp dụng chung theo mẫu số 03 ban hành kèm theo Quyết định số 24/2021/QĐ-TTg ngày 16/7/2021 về quy định quy trình rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hằng năm.

Giấy chứng nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo được cấp cho hộ gia đình làm căn cứ xác định hộ gia đình và các thành viên trong hộ gia đình được hưởng các chính sách hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Giấy chứng nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo phải được bảo quản cẩn thận để tránh hư hỏng, rách nát hoặc bị mất. Trường hợp bị hư hỏng, rách nát hoặc bị mất thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã xem xét, cấp đổi lại cho hộ gia đình trên cơ sở danh sách, dữ liệu hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn do Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý và thu lại Giấy chứng nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo cũ để lưu hồ sơ.

Như vậy, sổ hộ nghèo là cụm từ mà trên thực tế người dân thường dùng để chỉ Giấy chứng nhận hộ nghèo. 

2. Điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận hộ nghèo là gì?

Hộ nghèo sẽ được cấp Giấy chứng hộ nghèo. Vậy các tiêu chí xác định hộ nghèo là gì? Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 07/2021/NĐ-CP Quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 – 2025 được xác định như sau:

– Khu vực nông thôn: Là hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ 1.500.000 đồng trở xuống và thiếu hụt từ 03 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản trở lên.

– Khu vực thành thị: Là hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ 2.000.000 đồng trở xuống và thiếu hụt từ 03 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản trở lên.

Trong đó, Các chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản (12 chỉ số), gồm: việc làm; người phụ thuộc trong hộ gia đình; dinh dưỡng; bảo hiểm y tế; trình độ giáo dục của người lớn; tình trạng đi học của trẻ em; chất lượng nhà ở; diện tích nhà ở bình quân đầu người; nguồn nước sinh hoạt; nhà tiêu hợp vệ sinh; sử dụng dịch vụ viễn thông; phương tiện phục vụ tiếp cận thông tin.

Việc xác định thiếu hụt chỉ tiêu nào được xác định trên cơ sở phụ lục chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản ban hành kèm theo Nghị định 07/2021/NĐ-CP cụ thể theo bảng dưới đây:

Như vậy, theo quy định pháp luật hiện hành, việc xác định hộ gia đình thuộc hộ nghèo cũng được chia theo khu vực đó là khu vực nông thôn và thành thị, điều này là hợp lý vì xác định hộ nghèo cũng chính là xác định mức sống trong khi đó mức sống ở nông thôn và thành thị là khác nhau, do đó, xác định hộ nghèo ở hai khu vực này cũng cần có tiêu chí khác nhau. Và cụ thể:

(i) Ở khu vực nông thôn: Hộ gia đình được xác định là hộ nghèo khi hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ 1.500.000 đồng trở xuống và thiếu hụt từ 03 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản trở lên. (đối chiếu bảng trên để xem cụ thể mỗi hộ gia đình thiếu hụt chỉ tiêu nào)

(ii) Ở khu vực thành thị: Hộ gia đình được xác định là hộ nghèo khi hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ 2.000.000 đồng trở xuống và thiếu hụt từ 03 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản trở lên.

3. Có Sổ hộ nghèo được hưởng những quyền lợi gì?

Giấy chứng nhận hộ nghèo (sổ hộ nghèo) cấp cho hộ gia đình làm căn cứ xác định hộ gia đình và các thành viên trong hộ gia đình được hưởng các chính sách hỗ trợ hộ nghèo. Vậy theo quy định pháp luật hiện hành, có những chính sách hỗ trợ, ưu đãi nào dành cho hộ nghèo? 

Ở bài chia sẻ này, chúng tôi sẽ chỉ ra những chính sách điển hình và áp dụng phổ biến nhất, còn trên thực tế tùy tình hình tại từng địa phương mà các chính sách hỗ trợ có thể đa dạng hơn.

Một là, hỗ trợ về nhà ở

Tại Quyết định 90/QĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ nhà ở cho khoảng 100.000 hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo có nhà ở an toàn, ổn định, có khả năng chống chịu tác động của thiên tai, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nghèo bền vững. Theo đó, đối tượng hộ nghèo được nhận hỗ trợ về nhà ở đó là:

– Hộ nghèo, hộ cận nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2021 – 2025) trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo do Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý, đang cư trú trên địa bàn huyện nghèo và là hộ độc lập có thời gian tách hộ đến khi Chương trình có hiệu lực thi hành tối thiểu 03 năm;

– Đối tượng thụ hưởng dự án không bao gồm các hộ đã được hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 và các chương trình, đề án, chính sách khác.

Theo chính sách này thì hộ nghèo sẽ được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa, nâng cấp nhà ở hiện có; đảm bảo diện tích sử dụng tối thiểu 30m2 “3 cứng” (nền cứng, khung – tường cứng, mái cứng) và tuổi thọ căn nhà từ 20 năm trở lên.

Hai là, hỗ trợ về vay vốn

Theo quy định tại Nghị định 78/2002/NĐ-CP về tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, hộ nghèo được hỗ trợ vay vốn khi đáp ứng điều kiện đó là:

– Phải có địa chỉ cư trú hợp pháp; và

– Phải có trong danh sách hộ nghèo được ủy ban nhân dân cấp xã quyết định theo chuẩn nghèo do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội công bố, được Tổ tiết kiệm và vay vốn bình xét, lập thành danh sách có xác nhận của ủy ban nhân dân cấp xã;

– Mục đích vay theo đúng quy định pháp luật.

Theo Nghị định này, hộ nghèo; hộ sản xuất kinh doanh thuộc hải đảo, thuộc khu vực II, III miền núi và các xã thuộc Chương trình 135, sử dụng vốn vay để:

– Mua sắm vật tư, thiết bị; giống cây trồng, vật nuôi; thanh toán các dịch vụ phục vụ sản xuất, kinh doanh;

– Góp vốn thực hiện các dự án hợp tác sản xuất, kinh doanh được cấp có thẩm quyền phê duyệt;

– Giải quyết một phần nhu cầu thiết yếu về nhà ở, điện thắp sáng, nước sạch và học tập.

Ba là, hỗ trợ về học phí đối với hộ nghèo

Về hỗ trợ học phí thực hiện theo quy định tại Nghị định 81/2021/NĐ-CP Quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm, học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo. Cụ thể:

Đối tượng được miễn học phí gồm:

– Trẻ em học mẫu giáo và học sinh phổ thông, học viên học tại cơ sở giáo dục thường xuyên theo chương trình giáo dục phổ thông có cha hoặc mẹ hoặc cả cha và mẹ hoặc ông bà (trong trường hợp ở với ông bà) thuộc diện hộ nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

– Học sinh, sinh viên học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học người dân tộc thiểu số có cha hoặc mẹ hoặc cả cha và mẹ hoặc ông bà (trong trường hợp ở với ông bà) thuộc hộ nghèo và hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Xem chi tiết tại khoản 4 và khoản 12 Điều 15 Nghị định 81/2021/NĐ-CP

Đối tượng được hỗ trợ chi phí học tập

Trẻ em học mẫu giáo và học sinh phổ thông học viên học tại cơ sở giáo dục thường xuyên theo chương trình giáo dục phổ thông có cha mẹ thuộc diện hộ nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. (khoản 3 Điều 18 Nghị định 81/2021/NĐ-CP).

Bạn đọc có vướng mắc pháp lý nào khác cần giải đáp, vui lòng liên hệ Hotline: 1900.0191 để nhận được tư vấn, hỗ trợ từ Luật LVN Group. Rất mong nhận được sự hợp tác!