Chuyển nhượng phần vốn góp trong công ty TNHH hai thành viên trở lên như thế nào?

Theo phân tích ở phần cơ cấu tổ chức quản lý công ty, Hội đồng thành viên làm việc thông qua các cuộc họp. Các thành viên khi tham gia dự họp có quyền thảo luận về các nội dung theo kế hoạch họp trước khi biểu quyết thông qua. Do đó, sẽ không tránh khỏi trường họp các thành viên có ý kiến khác nhau về cùng một vấn đề. Nói cách khác, nghị quyết của Hội đồng thành viên không phải lúc nào cũng được thông qua với sự đồng thuận 100% từ tất cả thành viên. Trong trường hợp này, pháp luật về doanh nghiệp cho phép thành viên biểu quyết phản đối nghị quyết của Hội đồng thành viên có quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp của mình. Việc này phải được thực hiện theo những điều kiện và thủ tục luật định. Cụ thể, thành viên có quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp của mình nếu thành viên đó bỏ phiếu không tán thành đối với nghị quyết của Hội đồng thành viên về vấn đề sau đây:

– Sửa đổi, bổ sung các nội dung trong Điều lệ công ty liên quan đến quyền và nghĩa vụ của thành viên, Hội đồng thành viên;

– Tổ chức lại công ty;

– Các trường hợp khác theo quy định tại Điều lệ công ty.

Yêu cầu mua lại phần vốn góp phải bằng văn bản và được gửi đến công ty trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày thông qua nghị quyết quy định về những trường hợp này. Đe bào vệ quyền lợi của chủ nợ, việc mua lại và thanh toán chỉ được thực hiện nếu sau khi thanh toán đủ phần vốn góp được mua lại, công ty vẫn thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác.

Luật doanh nghiệp năm 2020 dự liệu được sự phức tạp của vấn đề giá cả trong việc mua lại phần vốn góp nên đã có cơ chế xử lý thỏa đáng cho vấn đề này. Theo đó, khi có yêu cầu của thành viên, nếu không thỏa thuận được về giá thì công ty phải mua lại phần vốn góp của thành viên đó theo giá thị trường hoặc giá được định theo nguyên tắc quy định tại Điều lệ công ty trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu.

Trừ trường hợp quy định tại Luật doanh nghiệp năm 2020, thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên có quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ phần vốn góp của mình cho người khác theo quy định sau đây:

– Phải chào bán phần vốn đó cho các thành viên còn lại theo tỷ lệ tương ứng với phần vốn góp của họ trong công ty với cùng điều kiện;

– Chỉ được chuyển nhượng với cùng điều kiện chào bán đối với các thành viên còn lại theo quy định nêu trên cho người

không phải là thành viên nếu các thành viên còn lại của công ty không mua hoặc không mua hết trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày chào bán. Từ quy định này có một số vấn đề cần lưu ý như sau:

Quy định này xuất phát từ việc bảo đảm tính chất “đóng” trong cơ cấu thành viên của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên với mục đích hạn chế sự tham gia ngay lập tức của người bên ngoài vào công ty. Do đó, các thành viên hiện hữu của công ty phải được ưu tiên nhận chuyển nhượng tương ứng với tỷ lệ vốn góp của họ trong công ty với cùng điều kiện chào bán nhằm bảo đảm sự công bằng giữa các thành viên. Người chuyển nhượng đưa ra điều kiện bán cho các thành viên phải giống nhau, các điều kiện này không chỉ đơn thuần là giá cả mà là mọi điều kiện.

Thứ hai, hết thời hạn 30 ngày, kể từ ngày chào bán, nếu các thành viên không mua hoặc không mua hết mới được chuyển nhượng ra bên ngoài. Điều kiện chuyển nhượng cho các tổ chức, cá nhân bên ngoài đòi hỏi phải giống như những điều kiện dành cho các thành viên trong công ty. Quy định này nhằm tránh trường hợp người chuyển nhượng không muốn chuyển nhượng cho thành viên nên sẽ đưa ra điều kiện gây bất lợi cho các thành viên, từ đó, chuyển nhượng cho người ngoài . Mục đích của quy định là rất phù hợp nhưng chưa rõ ràng. Liệu có thể chuyển nhượng cho người bên ngoài với điều kiện cao hơn so với điều kiện cho thành viên trong công ty được không? về câu chữ cho thấy là không. Tuy nhiên, không cho chuyển nhượng trong trường hợp này là bất hợp lý vì quy định này chỉ bảo vệ cho các thành viên còn lại mà không bảo vệ cho thành viên muốn chuyển nhượng phần vốn góp. Thực tiễn cho thấy có thể xảy ra trường hợp các thành viên còn lại tìm cách để mua với điều kiện có lợi cho mình bằng cách ép người bán. Trong khi đó, tổ chức, cá nhân bên ngoài có thể đưa ra điều kiện có lợi hơn cho người chuyển nhượng. Sẽ phù hợp hơn nếu quy định: “chỉ được chuyển nhượng với điều kiện không thấp hơn điều kiện chào bán đối với các thành viên còn lại cho người không phải là thành viên nếu các thành viên còn lại của công ty không mua hoặc không mua hết trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày chào bán”.

Xuất phát từ bất cập này, thành viên muốn chuyển nhượng phần vốn góp của mình trong công ty, thiết nghĩ nên thăm dò điều kiện từ phía bên ngoài trước để xác định điều kiện chuyển nhượng, sau đó dùng các điều kiện này để chào bán cho các thành viên còn lại trong công ty. Như vậy, người bán sẽ bảo vệ được quyền lợi của mình trước các thành viên còn lại tốt hơn so với việc đưa điều kiện trước cho các thành viên còn lại.

về thủ tục chuyển nhượng, Luật doanh nghiệp năm 2020 không quy định chi tiết về nội dung này mà để cho các văn bản hướng dẫn thi hành quy định. Tuy nhiên, Luật doanh nghiệp năm 2020 quy định chi tiết hơn về thời điểm xác lập tư cách thành viên. Cụ thể, thành viên chuyển nhượng vẫn có các quyền và nghĩa vụ đối với công ty tương ứng với phần vốn góp có liên quan cho đến khi thông tin về người mua được ghi đầy đủ vào sổ đăng ký thành viên .

Việc xác định rõ thời điểm người mua được thực hiện các quyền và nghĩa vụ tương ứng với phần vốn góp được mua đã góp phần làm giảm bớt nguy cơ rủi ro cho các bên trong giao dịch chuyển nhượng vốn.

Áp dụng quy định này trên thực tế, có một số vấn đề đặt ra: (i) Thời điểm nào được xác định là thời điểm người mua trờ thành thành viên của công ty, dựa vào thời điểm hoàn tất việc thực hiện hợp đồng hay thời điểm hoàn tất thủ tục đăng ký thay đổi thành viên?; (ii) Thế nào là hoàn tất việc chuyển nhượng, hoàn tất việc chuyển nhượng có đòi hỏi các bên phải thực hiện xong hợp đồng chuyển nhượng vốn không, kể cả việc thanh toán? Nếu được hiểu là phải thực hiện xong việc thanh toán thì các bên khó lòng yên tâm khi tiến hành giao dịch chuyển nhượng vốn, bởi lẽ nếu bên mua thanh toán xong nhưng việc đăng ký thay đổi thành viên tại cơ quan đăng ký doanh nghiệp gặp trục trặc thì bên mua gặp rủi ro; ngược lại, nếu bên bán hoàn tất thủ tục đăng ký thay đổi thành viên trước khi bên mua thanh toán thì bên bán gặp rủi ro. Luật doanh nghiệp năm 2020 đã khắc phục được những bất cập này khi quy định người mua thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình trong công ty khi thông tin của họ được ghi nhận trong sổ đăng ký thành viên.

Trường họp chuyển nhượng hoặc thay đổi phần vốn góp của các thành viên dẫn đến chỉ còn một thành viên trong công ty, công ty phải tổ chức hoạt động theo loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và đồng thời thực hiện đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày hoàn thành việc chuyển nhượng.

3. Thay đổi vốn điều lệ

4. Chia lợi nhuận