Các công ước Giơnevơ về bảo hộ nạn nhân chiến tranh năm 1949 (Việt Nam đã gia nhập năm 1957) đều có những điều khoản quy định nghĩa vụ

của các bên phải đối xử nhân đạo với nạn nhân chiến tranh. Họ không thể bị tra tấn và dùng nhục hình, bị làm vật thí nghiệm, bị tuyên án và thi hành án mà trước đó không có sự xét xử của một Toà án được thành lập một cách hợp pháp…

Các quy định về kết thúc chiến sự và chấm dứt tình trạng chiến tranh

Cần phân biệt giữa kết thúc chiến sự và chấm dứt tình trạng chiến tranh. Trong thực tiễn quan hệ quốc tế, đình chiến và đầu hàng là hai hình thức phổ biến nhất của sự kết thúc chiến sự. Đình chiến có thể là đình chiến toàn bộ hoặc cục bộ (Điều xxxvn Công ước Lahaye về Luật lê chiến tranh trên bộ). Đình chiến toàn bộ sẽ kết thúc chiến sự trên toàn chiến trường và do vậy nó không chỉ là hành vi quân sự, mà còn là hành vi chính trị được các bên tham chiến giao kết nhân danh các chiến quốc. Trong một số trường hợp, đình chiến có thể giúp để các bên lập lại hoà bình. Luật quốc tế nhân đạo cho phép các bên tham chiến giao kết đình chiến theo quyết định của hội đổng bảo an Liên hợp quốc phù hợp với điều 40 Hiến chương Liên hợp quốc về các biện pháp tạm thời như chấm dứt chiến sự, rút quân khỏi các vùng bị chiếm đóng … Đình chiến cục bô là sự tạm ngừng chiến sự giữa các đơn vị quân đội trên một khu vực hạn chế của chiến trường để chuyển các thương, bệnh binh, chôn cất người chết, sơ tán người già, phụ nữ, trẻ em bị mắc kẹt giữa các làn đạn v.v. theo quy định cùa luật quốc tế nhân đạo, khi có điều kiện, các bên cần giao kết với nhau các thoả thuận cục bộ để xử lý các vâh đề nhân đạo đó trong quá trình xung đột vũ trang. Sau thời hạn tạm ngừng chiến sự, các bên lại có thể tiếp tục chiến sự.

Đầu hàng là một ưong những hình thức của sự kết thúc chiến sự. Đầu hàng vô điều kiện là dạng của đầu hàng. Khác với đình chiến, bên đầu hàng sẽ bị mất hết quyền bình đẳng với bên chiến thắng cho dù quyền đó chỉ là hình thức. Tuy vậy cũng cần chú ý rằng đình chiến và đầu hàng không đơn giản dẫn đến chấm dứt tình ưạng chiến tranh. Một trong những hình thức pháp lý quốc tế cơ bản không định chấm dứt tình trạng chiến tranh đó là việc ký kết các hoà ước. Trong điều ước quốc tế này quy định nhiều nội dung liên quan đến chấm dứt tình ttạng chiến tranh và quan hệ giữa các chiến quốc cũng có thể chấm dứt bằng cách:

– Đơn phương thông qua tuyên bố về chấm dứt tình trạng chiến tranh và lập lại quan hê bình thường giữa các bên;

– Ký kết văn bản tuyên bố hai bên về chấm dứt tình trạng chiến tranh.

Như vậy, kết thúc chiến tranh là yếu tố quan trọng và có tính quyết định đối với việc phát triển quan hệ sau chiến tranh giữa các quốc gia, các quan hệ ngoại giao, hợp tác quốc tế lại được thiết lập trên các nguyên tắc và quy phạm của luật quốc tế thời bình.

Luật LVN Group (sưu tầm & biên tập)